Durft hij het of durft hij het niet?

Het is nooit eerder vertoond: de Belgische politiek maakt bij monde van de uittredende regering-Leterme II een vuist tegen Electrabel. Nu alleen nog voet bij stuk houden en vooral, resultaat boeken.

Het onbereikbare lijkt bereikt. Ondanks het eindeloze politieke gelobby van GDF Suez wil de Belgische regering Electrabel nu toch een hogere nucleaire heffing opleggen dan de 250 miljoen euro die het bedrijf voor 2009 betaalde. Dat laat ontslagnemend premier Yves Leterme (CD&V) weten. Maar in de krant De Tijd bijt Sophie Dutordoir, de nummer één van Electrabel, van zich af. ‘Onbespreekbaar’, zegt ze. Een aanpassing van de heffing is voor haar uitgesloten.

De hele discussie over de nucleaire heffing die de jongste maanden woedde, draait om de hoge en gemakkelijke winsten die Electrabel boekt door elektriciteit op te wekken in kerncentrales die grotendeels zijn afgeschreven. De energiewaakhond de CREG schat die winsten op 2 miljard euro per jaar. Electrabel daarentegen gaat uit van 625 miljoen, en staat daarvan, volgens het nucleair akkoord voor 2009, ongeveer 250 miljoen af aan de overheid. Als Electrabel werkelijk 2 miljard euro extra winst opstrijkt dankzij de afgeschreven kerncentrales, is 250 miljoen een peulschil. Toch zou het een wonder heten, mocht Yves Leterme die bijdrage weten op te trekken.

Electrabel heerst immers, samen met zijn moederbedrijf GDF Suez in Parijs, als een zevende regering over ons land, en heeft politieke invloed op overschot. Wijlen Karel Van Miert legde in een van zijn laatste interviews de vinger op de wonde. ‘België is niet de baas’, zei hij over Electrabel. ‘Precies zoals vroeger, is het beleid er ook na de liberalisering enkel op gericht om Electrabel te beschermen. Noem mij één regering die ooit het lef heeft gehad om dat probleem aan te pakken.’ Die is er niet – nog steeds niet. De CREG, de door de regering zelf gemuilkorfde energiewaakhond, zal aan die toestand niet veel kunnen veranderen.

Nochtans staat België in Europa aan de top als het gaat om hoge energieprijzen. Het zou dan ook niet meer dan logisch zijn dat de 2 miljard euro winst van Electrabel afgeroomd wordt en terugvloeit naar de consument. De geste van Leterme lijkt daaraan enigszins tegemoet te komen. Maar iedereen weet natuurlijk ook dat de regering dringend geld zoekt voor haar begroting. Elke extra bijdrage is daarbij welkom.

Blijkbaar heeft men in de Wetstraat nog steeds niet begrepen dat de Belgische energiemarkt op een fiasco afstevent. In een column in de krant De Morgen vatte energie-expert Luc Barbé het krakkemikkige energiebeleid kort samen in wat hij ‘vijf ongemakkelijke waarheden’ noemt. Om te beginnen heeft België nooit een energiebeleid gehad, schrijft hij. ‘De voorzitters van enkele grote partijen en de energiesector wilden en willen dat niet. Over energie werd en wordt al decennia beslist in informele kringen, onder “chefs” (…). Niet op basis van studiewerk van een administratie. Maar eerder als marchands de tapis.’

Een ernstig energiebeleid is nochtans het eerste wat ons land nodig heeft. De VRT-uitzending Panorama strooide zondag nog maar eens zout in de wonde: zonder energiebeleid zal het licht in ons land op een dag écht uitvallen.

Om eens en voorgoed een langetermijnbeleid uit te stippelen, zou Vlaams minister van Energie Freya Van den Bossche (SP.A) binnenkort een staten-generaal opzetten met alle vertegenwoordigers uit de energiesector. Het toekomstige groene energiebeleid, de vrijgemaakte markt, de energieprijzen zouden er op een onderbouwde manier bekeken worden. Of haar partijgenoten die hoge postjes bekleden in de energiesector, zoals Daniël Termont, Steve Stevaert, Louis Tobback, Johan Vande Lanotte er ook hun inbreng zullen hebben, is niet bekend. Even onbekend is hoezeer Leterme zal doorzetten om de verhoging van de nucleaire heffing af te dwingen.

Ingrid Van Daele