Duitsland deelde info uit Panama Papers met België

In het kader van het gerechtelijk onderzoek naar Experta stuurde België recent een rogatoire commissie naar Duitsland om informatie uit de Panama Papers op te vragen. Het Bundeskriminalamt maakte de gevraagde info over, bevestigt het parket van Brussel. Ook de Bijzondere Belastinginspectie kreeg intussen Panama Papers-info uit Duitsland.

Woensdagavond berichtte Knack over een nieuw gegevenslek van 1,2 miljoen documenten, opnieuw afkomstig van het Panamese advocatenkantoor Mossack Fonseca. In de gelekte documenten, die Süddeutsche Zeitung deelde met de partnermedia van het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ), zitten 6906 documenten met daarop het woord ‘België’ in verschillende schrijfwijzen.

Knack, De Tijd en Le Soir vonden bovendien informatie over 133 Belgen die nog niet op de Panama Papers-lijst met 732 namen van Belgische inwoners of burgers stonden. Intussen staat de teller dus op 865 betrokken landgenoten. Op zaterdag 23 en woensdag 27 juni zullen Knack, Le Soir en De Tijd nieuwe Belgische onthullingen publiceren op basis van de gelekte documenten.

Rechtshulpverzoek naar de Britse Maagdeneilanden

Verschillende buitenlandse ICIJ-partnermedia vonden in het nieuwe datalek ook sporen naar gerechtelijke onderzoeken die waren opgestart naar aanleiding van de Panama Papers. Voor België is dat echter niet het geval. In de 1,2 miljoen gelekte documenten duikt slechts één Belgische gerechtelijke case op. Die gaat over twee offshores op de Britse Maagdeneilanden (BVI).

In de gelekte documenten staat dat een Belgisch parket op 26 april 2016 een rechtshulpverzoek stuurde naar de procureur-generaal van de BVI. Daarin stond dat België een gerechtelijk onderzoek voert naar de BVI-offshores Elison Management Limited en Purdue Properties, op verdenking van witwassen. Gelet op de timing is de kans bijzonder klein dat dat Belgische onderzoek op gang kwam ten gevolge van de Panama Papers.

De procureur-generaal van de Britse Maagdeneilanden gaf op 22 augustus 2016 het Financial Investigation Agency van de BVI de opdracht om een huiszoekingsbevel te vragen om documenten over beide offshores te zoeken in het lokale kantoor van Mossack Fonseca. Zelf konden we de échte eigenaars van de twee offshores niet achterhalen op basis van de gelekte documenten.

19 landen kregen info uit Duitsland

Hoe gaat het ruim twee jaar na de publicatie van Panama Papers met de lopende gerechtelijke en fiscale onderzoeken in België?

Cruciaal is de vraag of België intussen toegang heeft gekregen tot de 11,5 miljoen documenten van de Panama Papers die de Duitse federale recherchedienst Bundeskriminalamt (BKA) eerder had gekocht (naar verluidt voor 5 miljoen euro). Het BKA, met hoofdzetel in Wiesbaden, liet aan Süddeutsche Zeitung weten dat het informatie uit de Panama Papers inderdaad heeft gedeeld met 19 landen: 14 EU-lidstaten (waaronder België, Nederland en Luxemburg), Liechtenstein, de VS, IJsland, Zuid-Afrika en Canada. Dat gebeurde enkel in het kader van gerechtelijke onderzoeken naar onder meer corruptie en witwassen, niet in het kader van fiscale onderzoeken. De meeste info werd naar verluidt overgemaakt aan de UK en IJsland.

Rogatoire commissie naar Wiesbaden

Een woordvoerder van het Brussels parket bevestigt dat België intussen informatie heeft gekregen van Duitsland: ‘Dat gebeurde in het kader van het gerechtelijk onderzoek naar Experta, onder leiding van onderzoeksrechter Michel Claise.’

Begin december 2017 voerden gespecialiseerde financiële speurders in opdracht van Claise nog een huiszoeking uit in de Brusselse Rogiertoren, waar zich de hoofdzetel van Belfius (voorheen Dexia) bevindt. Ze kaderde in een gerechtelijk onderzoek naar de massale hoeveelheid schermconstructies die tijdens de Dexia-jaren zijn opgezet voor klanten in Luxemburg. In april 2016 onthulden Knack, De Tijd en Le Soir in de Panama Papers dat het Luxemburgse advieskantoor Experta meer dan 1600 offshores had helpen opzetten via Mossack Fonseca. Experta maakte van 2002 tot 2011, via Banque Internationale à Luxembourg (BIL), deel uit van de Dexia-groep.

‘In het onderzoek naar Experta is een internationale rogatoire commissie naar Duitsland gestuurd om precieze informatie op te vragen met betrekking tot personen geïdentificeerd in het dossier’, bevestigt de woordvoerder van het Brussels parket. ‘Vraag was of de Panama Papers-databank van de Duitse overheid informatie bevat die nuttig kan zijn voor het lopende onderzoek. De Duitse overheid heeft toegezegd haar hulp te verlenen, en heeft de informatie overgemaakt die België had opgevraagd.’

Mogelijk zullen nu nog andere parketten, die ook nog onderzoeken voeren naar Belgische namen uit onze Panama Papers-onthullingen, informatie ophalen bij de Duitsers.

Experta laat Panamese stichtingen opdoeken

Experta zelf duikt overigens ook op in het nieuwe gegevenslek. Zoekterm ‘Experta’ levert zelfs 1650 resultaten op. In de documenten die Knack, De Tijd en Le Soir bestudeerden, zagen we voornamelijk hoe Experta in 2016 en 2017 haar klanten assisteerde om Panamese stichtingen en andere offshore structuren op te doeken -ook die van Belgen. We contacteerden Experta in Luxemburg en vroegen hoeveel offshores uit zijn portefeuille sinds de publicatie van de Panama Papers zijn geliquideerd. Vincent Pelletier, woordvoerder van de Banque Internationale à Luxembourg, stuurde het volgende antwoord: ‘Hoewel Experta al actief begonnen was om het aantal offshore structuren te reduceren nog lang voordat het charter van International Capital Market Association in 2012 ondertekend werd, is dat proces nadien nog versneld.’ Cijfers noemt de woordvoerder echter niet. Pelletier: ‘Tijdens het opdoeken van die offshorestructuren, heeft Experta zijn klanten – die mogelijk niet transparant waren geweest tegenover hun belastingadministratie – sterk aangemoedigd hun fiscale situatie te regulariseren in het land waar ze wonen. En als er vermoedens waren van fraude, troffen we gepaste maatregelen, zoals het verwittigen van de antiwitwascel in Luxemburg.’

Ook BBI kreeg informatie uit Duitsland

Naast het gerechtelijke luik zijn er nog de fiscale onderzoeken. In februari bevestigde de BBI-topman Frank Philipsen in Knack dat nog 166 Panama Papers-dossiers in behandeling waren, én dat ‘de procedure om de Panama Papers op te vragen lopende’ was. Philipsen: ‘Maar het BKA is een politiedienst. In België maken we het onderscheid tussen administratieve diensten, zoals de BBI, en de gerechtelijke zuil. Daardoor kunnen wij de Panama Papers niet rechtstreeks opvragen bij het BKA. Taxaties op niet-rechtsgeldige informatie zouden geen schijn van kans maken. Het juiste kanaal om de info bij ons te krijgen, is via de Duitse fiscus.’

De Duitse krant Süddeutsche Zeitung contacteerde de Oberfinanzdirektion Frankfurt am Main, die verantwoordelijk is voor internationale informatie-uitwisseling over belastingen. Een woordvoerder van de dienst bevestigde: ‘Via het Bundeszentralamt für Steuern in Bonn werden tot nu gegevens uit de zogenaamde Panama Papers overgemaakt aan Oostenrijk, Nederland en België.’

Ook Francis Adyns, woordvoerder van Financiën, bevestigt dat intussen reeds informatie is doorgespeeld vanuit Duitsland: ‘In het kader van de Panama Papers heeft de Algemene Administratie van de BBI zeven verzoeken om inlichtingen voor punctuele dossiers gericht aan de Duitse bevoegde autoriteit. Hiervan werd er ondertussen één beantwoord.’ Adyns geeft ook nog de laatste stand van zaken betreffende inkohieringen ten gevolge van de Panama Papers mee. ‘De teller staat op 11,7 miljoen euro in te kohieren belastingen, sancties inbegrepen.’

Laat in actie schieten

Professor Luc De Broe, hoogleraar internationaal fiscaal recht aan de KU Leuven, verbaast er zich over dat pas nu de informatie-uitwisseling over de Panama Papers echt op gang komt. De Broe: ‘Ik vind dat heel laat. Want de artikels die verschenen in april 2016 waren toch al zeer gedetailleerd. Men had alles in handen om minstens na de zomer van 2016 al in actie te schieten. Het bevreemdt mij toch dat het gerecht dat niet sneller heeft gedaan. Ik weet wel dat alle namen die vielen in de Panama Papers en in de latere leaks, zoals de recente ‘Postbus Luxemburg’-reeks in De Tijd, wel een bezoek van de Bijzondere Belastinginspectie kregen of mogen verwachten. De BBI is niet zo’n grote organisatie, maar dat draait nu wel op volle toeren.’