Drie artsen uit Oost-Vlaanderen moeten zich voor het Gentse hof van assisen verantwoorden voor het niet naleven van de voorwaarden voor euthanasie bij een 38-jarige vrouw in Sint-Niklaas in 2010.
Dat heeft de Gentse kamer van inbeschuldigingstelling donderdag beslist. De artsen, twee dokters en een psychiater, worden beschuldigd van vergiftiging.
Het is voor zover bekend dat eerste keer dat artsen zich daarvoor moeten verantwoorden sinds de inwerkingtreding van de euthanasiewet in 2002.
Klacht
De 38-jarige Tine Nys kreeg op 27 april 2010 euthanasie op basis van psychisch lijden (lees het verhaal lager). Volgens de nabestaanden van de vrouw ging het om een amateuristisch uitgevoerde euthanasie en werden de voorwaarden van de euthanasiewet niet nageleefd.
Een van de zussen van de vrouw diende klacht met burgerlijke partijstelling in en het gerecht onderzocht de zaak. De kamer van inbeschuldigingstelling oordeelde donderdag dat er voldoende aanwijzingen zijn dat de voorwaarden en procedures die de euthanasiewet oplegt, niet nageleefd zijn.
De euthanasiewet bepaalt dat artsen die in welomschreven gevallen iemand euthanaseren zich kunnen beroepen op een wettelijke rechtvaardigingsgrond, en daardoor niet vervolgd worden. Dat geldt echter alleen in zoverre de euthanasie wordt toegepast conform de voorwaarden en procedures van de wet. Als niet alle voorwaarden strikt worden nageleefd, is de levensbeëindiging nog altijd strafbaar.
De drie artsen moeten zich daardoor verantwoorden voor vergiftiging en riskeren in theorie tot levenslang.
De volksjury zal uiteindelijk moet oordelen over schuld of onschuld van de artsen. Het proces zal in de loop van volgend jaar plaatsvinden voor het hof van assisen in Gent.
Lees meer
Gaan we te laks om met euthanasie bij psychisch lijden?
Meer geregistreerde euthanasie in 2017 dan ooit, psychisch lijden als oorzaak zeldzaam
Medische wereld uit bezorgdheid over euthanasiewet bij ondraaglijk psychisch lijden
Opinie
‘Moeten we ook 28 jaar wachten voor euthanasie een patiëntenrecht wordt?’
Het verhaal van Tine Nys
De zussen van Tine Nys getuigden twee jaar geleden in Terzake over de euthanasie. ‘Op kerstavond 2009 vertelde ze haar huisarts dat ze een aanvraag voor euthanasie zou indienen. Ze had een psychiatrisch verleden, maar op dat moment had ze al vijftien jaar niet meer in een psychiatrie verbleven en volgde ze geen behandeling’, stelden de zussen.
De aanleiding voor de euthanasie was een afgesprongen relatie. Volgens haar zussen ging de vrouw zelf op zoek naar drie artsen en wisselden die onderling geen informatie uit. ‘Om euthanasie te krijgen op basis van psychisch lijden moet je een psychische ongeneeslijke aandoening hebben. Tine had dat eigenlijk niet. Dus heeft ze twee maanden voor haar dood een nieuwe diagnose geformuleerd gekregen op basis van nieuwe testen. Dat bleek autisme te zijn. (..) Maar we begrijpen niet waarom er toen geen andere behandelopties voorgesteld zijn.’
De arts die de euthanasie uitvoerde, was volgens de zussen nonchalant. ‘Hij vergeleek haar dood met die van een huisdier dat lijdt en een spuitje krijgt. Bovendien had hij niet het nodige materiaal bij. De baxter met de dodelijke vloeistof legde hij naast haar op de zetel. Terwijl ze lag te sterven viel de plastic zak op haar gezicht. (..) Ook vroeg hij onze vader de naald in haar arm vast te houden omdat hij was vergeten pleisters mee te brengen. Toen ze was overleden, vroeg hij onze ouders of ze met de stethoscoop wilden luisteren om te controleren dat haar hart wel degelijk was gestopt met kloppen.’
Advocaten
Volgens advocaat Alain Légat, die optreedt voor een van de artsen, worden de drie ‘voorgesteld als halve moordenaars, terwijl ze in eer en geweten gehandeld hebben’.
De verwijzing naar het assisenhof is geen schuldbewijs, zegt hij. ‘Het betekent alleen dat volgens de kamer van inbeschuldigingstelling er voldoende bezwaren zijn om ze door te verwijzen. In Dendermonde waren ze een andere mening toegedaan.’
De verdediging kan nog naar het Hof van Cassatie stappen tegen de uitspraak van de kamer van inbeschuldigingstelling, waardoor een proces in het voorjaar moeilijk haalbaar zou zijn.
Advocaat Légat maakt geen bewaren tegen een proces voor de volksjury. ‘We hebben vertrouwen in het oordeel van het hof van assisen. De verwijzing is voornamelijk gebaseerd op technisch-administratieve aspecten van de te volgen procedure. De euthanasiecommissie, die post factum het dossier had bekeken, had geen opmerkingen of bezwaren. De dokters hebben in eer en geweten gehandeld en voorlopig zijn geen redenen om daaraan te twijfelen. Als er bepaalde zaken zijn die niet volledig volgens de wet verlopen zijn, leveren die nog geen bezwaren op om te vinden dat het om een strafrechtelijke fout zou gaan.’
Fernard Keuleneer, die optreedt voor de zussen van het slachtoffer, gaat niet in op de details van de zaak. ‘Het gaat echter niet om een laattijdig insturen van een melding naar de euthanasiecommissie of om ethiek, maar om de voorwaarden opgelegd door de euthanasiewet. Het is niet het proces van de euthanasiewet, maar over de naleving van die wet’, zegt hij.
Reacties
Euthanasie-expert Wim Distelmans reageert verwonderd. Dat een arts zich moet verantwoorden, daar kan hij zich iets bij voorstellen, verklaarde de professor donderdag in Terzake op Canvas. Maar dat twee anderen naar assisen worden verwezen, verbaast hem, omdat zij enkel een advies geven dat niet bindend is.
Distelmans maakt ook deel uit van de evaluatiecommissie die zich achteraf over de feiten buigt. Die had aangegeven dat er zich geen probleem stelde. De professor benadrukt evenwel dat die commissie zich er enkel over uitspreekt dat aan de grondvoorwaarden en procedurele regels is voldaan. Ze oordeelt niet over bijvoorbeeld de beroepsbekwaamheid van artsen of psychiaters. Moet die controle niet gebeuren voor de euthanasie plaatsvindt?
Volgens Distelmans is er de facto een evaluatie vooraf, in de vorm van een autocontrole, vermits de arts moet nagaan of aan de voorwaarden is voldaan. En er is bovendien een evaluatie onder collega’s, omdat er nog twee andere artsen zich over het dossier buigen.
Jean-Jacques De Gucht, euthanasiespecialist bij Open VLD, zegt in een reactie dat ‘men dit waarschijnlijk zal proberen te gebruiken om de euthanasiewet opnieuw aan te vallen op basis van een ontkenning van het idee van psychisch lijden.’
‘We hebben nochtans een goede wet, maar hij moet op een correcte manier worden toegepast. Als je de procedure niet volgt, zet je heel veel op het spel.’
Volgens het parlementslid ziet het er naar uit dat de toepassing van de euthanasie in dit geval niet professioneel is uitgevoerd, wat los staat van de vraag of de patiënte al dan niet recht had op euthanasie. ‘Het is nu aan het gerecht om zich te buigen over de gevolgde procedure.’
Lees meer
Gaan we te laks om met euthanasie bij psychisch lijden?
Meer geregistreerde euthanasie in 2017 dan ooit, psychisch lijden als oorzaak zeldzaam
Medische wereld uit bezorgdheid over euthanasiewet bij ondraaglijk psychisch lijden
Opinie
‘Moeten we ook 28 jaar wachten voor euthanasie een patiëntenrecht wordt?’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier