‘Door jongeren stemrecht te geven, zullen politici meer rekening houden met de toekomst’

Vlaams parlementslid Mercedes Van Volcem (Open VLD) hoopt dat de Vlaamse coalitiepartners oren zullen hebben naar stemrecht voor jongeren vanaf 16 jaar.

Vandaag vindt de eerste hoorzitting plaats omtrent jongerenstemrecht. In de commissie Binnenlands Bestuur van het Vlaams Parlement zal worden gedebatteerd over stemrecht vanaf 16 jaar.

De commissie is verantwoordelijk voor de organisatie van de lokale verkiezingen en nodigt daarom de Vlaamse Jeugdraad en de politieke jongerenpartijen uit om hun standpunt te komen verduidelijken.

De Vlaamse Jeugdraad kwam het eerst met het voorstel om de minimumleeftijd voor de lokale verkiezingen te verlagen. Dit in navolging van adviezen van de Raad van Europa en het Europees Parlement om dit debat in de lidstaten op de agenda te plaatsen. Sinds 2012 leeft het debat dan ook in Vlaanderen. Momenteel is het op zijn hoogtepunt aangezien binnenkort het lokaal kiesdecreet en de organisatie van de verkiezingen van 2018 worden bekeken. De Vlaamse Jeugdraad wist alvast de jongerenpartijen en moederpartijen warm te maken voor het voorstel, enkel Vlaams Belang en N-VA zijn het voorstel niet genegen.

Nochtans kent het geven van stemrecht aan 16 en 17 jarigen logische argumenten.

Stemrecht is geen stemplicht

De tegenstanders van jongerenstemrecht stellen dat jongeren nog niet volwassen genoeg zijn om te gaan stemmen. Ze zouden nog geen verantwoordelijkheid over zichzelf dragen en moeten daarom alvast geen verantwoordelijkheid over de gemeenschap dragen.

Dat is geen valabel argument. Want jongeren kunnen zelf kiezen of ze zich al matuur genoeg voelen om hun stem uit te brengen. Niemand verplicht hun om het ook daadwerkelijk te moeten doen. De stemgerechtigde leeftijd is nu ook arbitrair en vastgelegd op 18, dus hier geldt hetzelfde argument.

Overigens hadden 18 jarigen vanaf 1981 ook al stemrecht, terwijl ze toen pas op hun 21^ste burgerlijk meerderjarig werden.

Stemrecht is verbonden met burgerschap

Er wordt aangehaald dat het stemrecht moet samenvallen met burgerschap door de tegenstanders van het voorstel. Wie niet het volwaardige burgerschap geniet van 18 jarigen, zou zijn mening niet mogen kenbaar maken via ons kiessysteem.

Het is weldegelijk zo dat 16 en 17 jarigen nog geen wagen of huis kunnen aanschaffen en dat burgerschap bij ons vooral refereert naar 18 jaar. Het is echter geen argument om daarom alles dan maar op de leeftijdsgrens van 18 jaar te plaatsen. Net als seksuele meerderjarigheid hoeft stemrecht niet op 18 jaar te liggen. Dat is appelen met peren vergelijken.

We zien dat 16 en 17 jarigen zich het sterkst identificeren met het lokale niveau. Op dit niveau worden heel wat zaken beslist die minderjarigen aanbelangen. Van jeugd- en sportinfrastructuur tot mobiliteit. Waarom zouden we ze dan uitsluiten hun stem te mogen uitbrengen? Dat terwijl we jongeren wel oud genoeg achten om GAS – boetes aan uit te delen.

Jongeren worden outnumbered door oudere generaties

Vlaanderen is sterk aan het vergrijzen. Dit zorgt ervoor dat de stem van jongeren erg zwak doorweegt in het electorale proces. Ook onze parlementen en gemeenteraden worden voornamelijk bevolkt door oudere politici. Dit kan leiden tot een generatieconflict waarbij de politiek vooral werk maakt van de ideeën uit de leefwereld van een bepaalde generatie.

Wanneer we 16 en 17 jarigen stemrecht geven, laten we ze niet alleen meebeslissen over die problematiek die hun aanbelangt. We zorgen er ook voor dat de huidige generatie politici meer rekening zal houden met de toekomst. Wie de toekomstige generatie dan over het hoofd ziet, zal daar electorale gevolgen van ondervinden.

In een democratie hoort iedereen mee te beslissen

Het sterkste argument voor jongerenstemrecht is eigenlijk het simpelste, nl. dat we in een democratie leven. In een democratie mag in principe iedereen mee beslissen. We moeten niet debatteren over wie mag stemmen. We moeten eerder gegronde redenen aanhalen waarom we mensen zouden uitsluiten van het democratisch proces.

Zo sluiten we veroordeelde misdadigers uit. Zij worden vaak hun burgerrechten ontnomen, waardoor zij niet kunnen deelnemen aan de verkiezingen. Wat is de juiste reden om 16 en 17 jarigen te ontzeggen hun stem uit te brengen?

Politieke vernieuwing en politieke verjonging

Ikzelf en mijn partij zijn sterk voorstander om het jongerenstemrecht voor lokale verkiezingen te bekijken. Wij geven die jongeren die zich klaar voelen verantwoordelijkheid en wij hebben vertrouwen dat zij dat ook daadwerkelijk aankunnen.

We hopen dan ook dat onze Vlaamse coalitiepartners allen op diezelfde lijn zullen zitten. Ik heb alvast vertrouwen in de argumenten van de Vlaamse Jeugdraad en onze politieke jongerenpartijen om zij die nog niet overtuigd zijn mee te nemen in dit positieve verhaal.

Jongeren van 16 en 17 jaar mogen nu immers al meestemmen in referenda. Het zou dan ook geen steek houden om referenda te willen organiseren over circulatie- en mobiliteitsplannen (cfr. Gent) waarbij minderjarige jongeren zonder rijbewijs mogen stemmen, terwijl we verder pleiten hun stem te willen uitsluiten bij het lokale jeugdbeleid.

Mercedes Van Volcem

Voorzitter van de commissie Bestuurszaken en Binnenlands Bestuur in het Vlaams parlement.