In de nacht van vrijdag op zaterdag legt Engie kernreactor Doel 3 stil. De N-VA reageert met een politieke campagne: ‘De fout van de eeuw’. Is dat zo?
Voor of tegen de sluiting van Doel 3, dat heeft niets te maken met voor of tegen kernenergie. Of zou er niets mee te maken mogen hebben. Toch als we ervan uitgaan dat voorstanders van kernenergie in alle omstandigheden ook voorstanders zijn van veilige en correct uitgebate kerncentrales. Daarover gaat Doel 3.
Doel 3 is het concrete gevolg van de door de N-VA zeer bekritiseerde ‘wet op de kernuitstap’. Die werd in 2003 gemaakt door de paars-groene regering Verhofstadt I. En vervolgens werd die beslissing keer op keer bevestigd door latere regeringen, ook nog door de Zweedse regering van Charles Michel. Dus in de loop der jaren waren ook pro-kernenergiepartijen als de N-VA, de MR of de CD&V bij de goedkeuring van die sluiting betrokken, dus ook bij de voorbereiding van wat vannacht gebeurt.
De verzamelde Belgische politieke klasse is twee decennialang de wens om de kerncentrales te sluiten blijven herhalen. Dat heeft natuurlijk zijn weerslag gehad op de manier waarop elektriciteitsproducent Engie ging aankijken tegen de uitbating van die kerncentrales. Een kerncentrale sluiten is namelijk een oneindig complexere operatie dan de sluiting van een gas- of kolencentrale. Dat geldt ook voor de procedures om zo’n kerncentrale open te houden.
Op de vingers getikt
Daarover was vorige week twijfel gerezen. In het VRT-programma Terzake had minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) plots melding gemaakt van een merkwaardig advies van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC), de waakhond van de nucleaire veiligheid. Het FANC zou positief hebben geantwoord op haar vraag om de ontmanteling van Doel 3 uit te stellen.
Toen nam het debat een zelden geziene wending. Een dag later tikte het FANC de minister op de vingers: Verlinden had juist het omgekeerde aangekondigd dan het FANC haar had geadviseerd. Volgens het FANC is dat ‘geen blijk van goed bestuur’. Het FANC had in een nota van vijf pagina’s juist géén marge gelaten om nog te rommelen met het begin van de ontmanteling van de bewuste kerncentrale: ‘Het FANC kan vandaag niet garanderen dat een laattijdig en onvoorbereid scenario (…) enkele dagen voor de definitieve stopzetting van Doel 3 (…) geen risico inhoudt voor de nucleaire veiligheid.’
Helaas is het niet de eerste keer dat men in de Wetstraat zogenaamde technische adviezen durft te negeren, naar de eigen hand te zetten of gewoon te negeren als dat politiek goed uitkomt. Dat geldt niet alleen voor de CD&V. De dag dat de krant De Tijd omstandig, zakelijk en gedetailleerd uitlegt hoe om allerlei niet-politieke redenen Doel 3 vandaag dicht gaat en dat dit nu eenmaal onvermijdelijk is, pakt de N-VA uit met een stevige mediatieke campagne getiteld ‘De fout van de eeuw’.
In een paar uur tijd waren de walls van de sociale media volgeplakt met die affiche. In het Schoon Verdiep liet ook N-VA-voorzitter Bart De Wever zich fotograferen in een trui met ‘Stop de kernuitstap’. Op Instagram postte hij: ‘De sluiting van Doel 3 vandaag is een grote vergissing. De federale regering laat zich gijzelen door een groene minderheid. In het belang van het klimaat, uw koopkracht en onze energieonafhankelijkheid moeten we zoveel mogelijk kerncentrales veilig openhouden. Stop de kernuitstap!’
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Daar haalt de N-VA-voorzitter twee zaken door elkaar. De sluiting van Doel 3 wordt hier op één lijn gezet met de N-VA-eis ‘om de kernuitstap te stoppen’. Het zijn twee andere kwesties. Het is het legitieme recht van partijen om voor kernenergie en dus tegen de kernuitstap te zijn. Ze moeten daarvoor dan een parlementaire meerderheid vinden die de wet op de kernuitstap afschaft of aanpast. En het moet veilig en verantwoord kunnen gebeuren.
Dat laatste kan niet meer met Doel 3. Dat zegt Knack niet, dat zegt het FANC – daar hámert het FANC op. En vandaar dat ook Peter Moens, de directeur van Doel 3, aan VRT NWS verklaart dat zijn centrale vanaf vrijdagnacht hoe dan ook wordt stilgelegd – we nemen aan dat de directeur van Doel 3 geen tegenstander is van kernenergie. Maar ook Peter Moens houdt zijn prioriteiten voor ogen: ‘We improviseren niet met nucleaire veiligheid.’ Vindt Bart De Wever dat echt het foute standpunt? Wil hij voor één keer een héél klein beetje de nucleaire veiligheid niet honderd procent laten voorgaan op alle andere belangen? Weet hij het echt beter dan het FANC, een beetje maar?
Nucleair advies is geen cultuuradvies
Nog niet zo heel lang geleden klonk totaal andere taal bij de N-VA. Tussen 2014 en 2018 was N-VA’er Jan Jambon als minister van Binnenlandse Zaken verantwoordelijk voor de nucleaire veiligheid, en het openhouden dan wel sluiten van de kerncentrales van Doel en Tihange. Zijn lijn was duidelijk, zo verklaarde Jambon in elk interview waarin de vraag gesteld werd: ‘Als het over nucleaire veiligheid gaat, en de vraag of de regering een kerncentrale moet sluiten of in alle veiligheid kan open laten, volg ik als minister per definitie de adviezen van het FANC. Een politicus moet het niet beter willen weten als het om de nucleaire veiligheid gaat. Daarrond neem je niet het minste risico.’
Misschien moet het eens herhaald worden: het ene advies is het andere niet. Als cultuurcommissies aan Jan Jambon een advies uitbrengen om bepaalde kunstenaars, organisaties of projecten te subsidiëren of niet, is het perfect legitiem dat hij als minister van Cultuur van dat advies afwijkt – toch als hij zijn beslissing keurig argumenteert. Als het FANC een advies uitbrengt over de veiligheid van nucleaire installaties, is die marge er eigenlijk niet.
Dat heeft in het verleden in twee richtingen gewerkt. Het FANC heeft ook al positief geadviseerd (‘geen probleem met de veiligheid’) om bepaalde kerncentrales toch langer open te houden, toen tegen de mening van de milieubeweging of van oppositiepartij Groen in. Ook toen hebben opeenvolgende regeringen dat FANC-advies telkens gevolgd. Dat geldt dus ook voor het omgekeerde: een tijdelijke sluiting of definitieve stopzetting.
Er is voor N-VA-voorzitter Bart De Wever dus geen enkele reden om zich niet te houden aan de beproefde lijn van Jan Jambon als N-VA-minister tijdens de Zweedse regering: als het FANC een advies uitbrengt, doen verantwoordelijke politici niet alsof ze het beter weten. Dan volgt ‘de politiek’ het FANC. Zeker voor wie pro kernenergie is, zou dat een no-brainer moeten zijn.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
