Jan Herregods
Debat beleidsverklaring: wat te onthouden?
Meerderheid en oppositie stonden en bloc tegenover elkaar in het debat over de beleidsverklaring van premier Chares Michel. Een jaar na de start van de regeringen zijn de stellingen ingenomen. Samengevat klinkt dat als jobs, jobs, jobs versus ‘belastingen, belastingen, belastingen.’
De stellingen zijn ingenomen
Eerste vaststelling: het debat verliep minder woelig dan vorig jaar. Dat is voor een groot deel de verdienste van voorzitter Siegfried Bracke, die beter in zijn rol zit. Tegelijk liet hij wel veel ruimte voor tussenkomsten, en waren er zeer veel veel tussenkomsten, waardoor het debat soms heel breed uitwaaierde, en nogal moeizaam vooruit ging. (Daartegenover staat dan weer dat mocht dat niet het geval geweest zijn, er wellicht klachten zouden komen dat de democratie niet gerespecteerd werd.) ‘Vorig jaar had hij de Kamer niet in de hand, vandaag had hij het debat niet onder controle’, klonk het bij een woordvoerder van de meerderheid.
Bracke maande de parlementsleden wel aan om na te denken over hun tussenkomsten, maar al snel werd duidelijk dat het een zeer lange dag zou worden.
Dat het minder woelig was, had ook te maken met het feit dat de frustratie en onzekerheid, die vorig jaar te snijden was bij het aantreden van de onuitgegeven coalitie, vandaag veel minder aanwezig waren. Niet dat de sense of urgency weg is, maar iedereen heeft zijn rol gevonden: de stellingen zijn ingenomen. Het mocht over de inhoud gaan vandaag, al waren de meeste argumenten de afgelopen maanden al meermaals aan het bod gekomen. Van de meeste uithalen langs beide kanten, was het weerwoord te voorspellen. Het is het lot van het parlementair debat in tijden waarin de nieuwsmolen 24 uur per dag doordraait.
De meerderheid mocht elk apart elementen uit het regeerakkoord in de verf zetten: Patrick Dewael (Open VLD) en Denis Ducarme (MR) zetten de afgebouwde loonkosthandicap in de verf. Hendrik Vuye (N-VA) loofde het vele hervormingswerk: ‘Dit is geen kibbelkabinet, maar een dadenkabinet’.
Servais Verherstraeten (CD&V) verdedigde het compromis met speciale aandacht voor het sociaal overleg en de welvaartsenveloppe. En vanop de banken van de CD&V-fractie kondigde Wouter Beke een verhoging aan van de minimumpensioenen.
De oppositie klonk unisono in haar kritiek op het ‘harde, liberale beleid’, en de gevolgen voor de man in de straat. Zij geloven niet dat de netto loonsverhoging genoeg zal zijn om alle andere verhoogde facturen te betalen. Samengevat in zes woorden was vandaag: ‘Jobs, jobs, jobs’ versus ‘belastingen, belastingen, belastingen’.
Hoe zit het nu eigenlijk met de tabellen?
Wat wel identiek was als vorig jaar: het voortdurend aandringen van Groen-fractieleider Kristof Calvo om de cijfertabellen te zien die de regering gebruikte om de begroting op te maken. ‘Een half A4’tje’ dat gisteren uitgedeeld werd, kon hem niet overtuigen. ‘Als de regering zo trots is op haar taxshift, waar zijn dan de cijfers?’
‘De regering zit er 700 miljoen naast’, oordeelt Calvo als hij de tabellen van juli en oktober naast elkaar legt. ‘Wat zou minister van Overtveldt zeggen mocht dat bij een Griekse begroting het geval geweest zijn?’ Hij hekelt ook de aangekondigde ‘historische verschuiving van lasten in de richting van kapitaal’, die Michel in het vooruitzicht stelt.
Vooral Eric Van Rompuy (CD&V) stoorde zich aan het rekenwerk van Calvo. ‘De rekeningen kloppen wel’, vindt hij. Ook Wouter Beke was niet akkoord met de kritiek op de taxshift.
De vraag die ook na deze zitting wel blijft hangen, is het getal van 2,4 miljard dat gisteren gelanceerd werd in de entourage van de premier. Dat is het bedrag dat moet komen van belastingen op kapitaal. Maar het is nog niet echt duidelijk hoe dat bedrag berekend werd. ‘Ondertussen kan alles blijkbaar doorgaan voor een belasting op kapitaal’, schamperde Kristof Calvo.
Economie is geen exacte wetenschap
Ondanks het schermen met de vele cijfers van zowel meerderheid als oppositie, is het moeilijk om voorspellingen te doen voor de toekomst.
‘2016 wordt een grandcru-jaar voor de economie. We pompen een ongeziene hoeveelheid zuurstof in de competitiviteit en de koopkracht”, klopte Dewael zich op de borst.
Raoul Hedebouw (PVDA) wilde van de regering weten waarom ze dacht dat de verlaging van de belastingen automatisch tot meer jobs zou leiden. ‘Geef grote bedrijven een cadeau, en het geld verdwijnt in de dividenden’, wierp hij de fractieleider van N-VA, Hendrik Vuye voor de voeten. Hij verwees uitdrukkelijk naar Coca-Cola, dat ‘een fiscaal geschenk’ kreeg, maar eerder deze week 122 mensen heeft ontslaan.
‘U wil de omstandigheden om te ondernemen in de kiem smoren’, klinkt Vuye verwijtend, maar een echt antwoord op de vraag van Hedebouw geeft hij niet.
‘Er is geen directe link tussen lasten verlagen en jobs creëren’, nuanceerde minister van Werk Kris Peeters (CD&V). ‘Wij gaan niet in de verleiding om cijfers voor te houden van hoe veel jobs dat zal opleveren.’ Er is wel een brieg gestuurd naar het Planbureau en de Nationale Bank om duidelijke cijfers.
Suikertaks komt onder vuur
De oppositie blijft ook hameren op de suikertaks. Eerder deze week waren er de berichten dat minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) de taks onder druk van N-VA en CD&V heeft moeten doorvoeren.
Hendrik Vuye benadrukt dat de taks een aanzet is voor een nieuw beleid op het vlak van Volksgezondheid. Vandaag raakt ook bekend dat het niet alleen over gesuikerde, maar ook zure dranken gaat, want veel frisdranken zijn ook erg zuur. ‘Er is een verschil tussen een suikertaks en een gezondheidstaks’, nuanceert Vuye.
‘De argumenten van de minister van Volksgezondheid waren niet overtuigend’, klinkt het bij SP.A, die vindt dat de taks er gewoon is als begrotingsmaatregel. Verder wordt ook de kritiek van de afgelopen dagen herhaald dat een taks weinig zinvol is omdat hij vooral de lagere inkomens treft, en dat hij niet hoog genoeg is voor een echte gedragswijziging.
Sport is emotie
Opvallend moment bij de start van het debat: Laurette Onkelinx (PS) neemt het woord, en vraagt een applaus voor de eerste plaats van de Rode Duivels op de FIFA-ranking. Alle partijen klappen mee, bij N-VA is er veel minder animo. ‘Dat is niet vriendelijk’, vond Onkelinx.
Op de sociale media lieten heel wat N-VA’ers horen dat ze het ongepast vinden dat een politicus een sportgebeurtenis politiek wil recupereren. De critici van deze stelling tweeten foto’s van de Gordel.
Het voorval roept herinneringen op aan de formatie van vorig jaar. Toen kregen N-VA-mandatarissen een mail van de partij met richtlijnen over hoe er over de nationale voetbalploeg gecommuniceerd mocht worden.
En de schuld van de socialisten?
Zoals in het eerste jaar van deze regering al gebleken is, is het voor de socialisten niet altijd even gemakkelijk om met kritiek te komen op het beleid van Michel. Bij de meerderheid wordt het argument dat heel wat problemen de schuld zijn van de socialisten, nog steeds als eerste bovengehaald om socialistische kritiek te counteren.
‘We wonen in een ziek land’, stelde Hendrik Vuye. ‘Wij ruimen de rommel op van 25 jaar socialisme op.’ Zijn collega Sarah Smeyers noemde ‘het socialisme een ziekte die al 200 jaar duurt’.
‘Wij voeren het werk uit dat jullie hadden moeten doen’, wierp Denis Ducarme (MR) Laurette Onkelinx voor de voeten.
En de socialisten zelf? Die lijken ondertussen hun draai gevonden te hebben in het parlement, maar het blijft moeilijk. Zowel Onkelinx en Ahmed Laaouej gingen voluit in het debat. Maar met het cijferwerk van de studiedienst van de PS, werd ook gecounterd met andere tabellen vanuit de meerderheid. ‘De zieken en gepensioneerden zullen de taxshift moeten betalen’, sneerde Onkelinx.
Het is tekenend voor de staat van het debat, niet alleen vandaag, en niet alleen in België. Cijfers hebben een air van objectiviteit, maar ook een tabel is vaak ideologisch gekleurd. Net zoals economie geen exacte wetenschap is, zijn cijfers zelden neutraal. En dat zorgt ervoor dat je kan blijven discussiëren.
Meyrame Kitir, die onlangs Karin Temmerman opvolgde als SP.A-fractieleider beklom voor het eerst het spreekgestoelte in haar nieuwe functie. als fractieleider bij SP.A hield haar maiden speech en vindt dat de regering de grote vermogens ongemoeid laat, maar dat het de gewone man is die moet betalen. In de wandelhangen is lof voor haar ‘eerlijk oppositiewerk’. Ze begon ook haar uiteenzetting met een verwijzing naar haar werk bij Ford Genk.
Duidelijk is dat ze wel nog wat zal moeten groeien in haar rol van fractieleider. Ook politoloog Carl Devos zei in de chatsessie met Knack.be dat voorzitter John Crombez nieuwe mensen naar voren heeft geschoven, maar dat nog zal moeten blijken of ze hun nieuwe taak aankunnen, met het oog op een eventuele heropstanding van SP.A.
Dat geldt ook voor Kitir, die al heeft aangegeven dat ze met haar partij de stem wil zijn van die mensen die door de regeringsmaatregelen getroffen worden. ‘Vorig jaar kwamen al 120.000 mensen de straat op, dit jaar opnieuw 100.000. Dat is geen kleine minderheid’, besloot Kitir. ‘Waarom luistert de regering niet naar hun roep om rechtvaardigheid?’
De stemming over de beleidsverklaring is voorzien voor morgen om elf uur. Om iets nu 22 uur werd de plenaire zitting afgerond. De voorziene thematische discussies werden geschrapt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
