De wereld na corona: gaan we anders winkelen?

Hoe zal het leven zijn wanneer het coronavirus bedwongen is? Business as usual? Knack vroeg een aantal experts even vooruit te blikken op het shoppen van morgen. ‘Mannelijk shoppen in minder en kleinere winkels’, zegt retailexpert Jorg Snoeck.

Runshoppen zal in de toekomst het funshoppen vervangen. Dat betekent dat je als klant niet langer op je dooie gemak kriskras door winkels en winkelstraten kunt struinen. In plaats daarvan word je volgens een circulatieplan à la Ikea rondgeleid. En betalen doen we voortaan enkel met de betaalkaart.

Jorg Snoeck van RetailDetail noemt het nog anders. ‘We moeten mannelijk gaan shoppen. Als een jager recht op je doel af. Als je een winkel binnenstapt, moet je op voorhand goed weten wat je wilt kopen. Vrouwen zullen in de toekomst als ze een nieuw jurkje willen, eerst in de webwinkel moeten kiezen en pas daarna naar de fysieke winkel gaan om het te passen.’

Gino Van Ossel, professor ‘retail en trade marketing’ aan Vlerick Business School, voorspelt dat er na deze coronacrisis veel minder en kleinere winkels zullen overblijven. ‘Nu al zie je dat grote winkelketens, zoals Mediamarkt en Hema, als gevolg van deze crisis dreigen om te vallen.’

De oorzaak daarvan is de flinke versnelling van het internetshoppen. ‘E-commerce is er natuurlijk al een tijd, maar nu nemen we een voorsprong van enkele jaren. Zeker inzake functionele aankopen zoals koffie, wasproducten of luiers.’ In de Verenigde Staten bestaan voor die repetitieve aankopen abonnementsdiensten. Die trend zal overwaaien naar hier.

In het eerste kwartaal van dit jaar steeg de wereldwijde onlineomzet ‘dankzij’ corona met 20 procent. Onlineshoppers gaven gemiddeld 4 procent meer uit per bezoek. Daarmee overtrof het eerste kwartaal het eindejaarsseizoen van 2019, berekende Salesforce in zijn ‘Q1 Shopping Index’. Salesforce is een Amerikaanse aanbieder van bedrijfssoftware op het gebied van klantrelatiebeheer. De CRM-leverancier analyseerde de (online) winkelactiviteit van ruim een miljard mensen in 34 landen. Wat bleek? Het aantal unieke digitale shoppers steeg met 40 procent in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. Vooral de oudere generaties maken zich het digitale winkelen (noodgedwongen) eigen.

Voor essentiële goederen, zoals voeding en persoonlijke verzorging, zijn de online uitgaven tussen 10 en 20 maart zelfs met 200 procent gestegen. Ook andere categorieën deden het goed: huishoudelijke artikelen stegen met 51 procent, sportieve/outdoor-kleding met 31 procent, speelgoed en games met 34 procent. Amazon, de grootste webwinkel ter wereld, moest in de VS alleen al 200.000 extra mensen aanwerven om de tsunami van pakjes te verwerken. In ons land verwerkte Bpost op sommige dagen tot 500.000 pakjes per dag.

Gedaan met lintwinkelen

Gino Van Ossel denkt dat de Vlaming straks niet meer naar de winkel zal gaan voor de aankoop van wasmachines of stofzuigers. ‘In de webwinkel zie je meteen aan de hand van erkende classificaties hoe goed of minder goed een toestel is. Die apparaten hoeven niet mooi te zijn, wel functioneel. Dat geldt niet voor tv-toestellen. Die staan prominent in de woonkamer. Dat wil je wel nog checken in de winkel.’

Het gevolg daarvan is dat heel wat winkels, vooral grote ketens, plaats te veel zullen hebben. ‘Ikea heeft recent beslist om zijn expansieplannen terug te schroeven. Er komt geen tweede vestiging in Antwerpen, en ook die in Zuid-West-Vlaanderen is geschrapt. In plaats daarvan overweegt de Zweedse keten kleinere city stores. ‘

Die tendens luidt volgens Van Ossel het einde in van het zogenaamde lintwinkelen in baanwinkels die naast elkaar staan langs invalswegen naar de stad. Wouter Torfs van de gelijknamige schoenenketen heeft al aangekondigd dat sommige vestigingen zullen sluiten. Van Ossel denkt dat consumenten terug naar de kernsteden zullen gaan om te winkelen. ‘Jongeren doen dat nu al. Een van de redenen is dat ze niet meer geïnteresseerd zijn in een auto. Probeer maar eens een Billy-boekenkast uit Ikea te vervoeren op je fiets.’

Jorg Snoeck is het daar niet mee eens. ‘Ik verwacht de komende maanden en jaren net een ware ravage in de winkelstraten.’ In ons land dreigen onder meer E5-Mode, Maxi Toys en FNG (het winkelimperium boven Brantano, Fred & Ginger, CKS en Miss Etam) om te vallen. Voor de corona –uitbraak, zo becijferde het studiebureau McKinsey, zat 34 procent van de kledingbedrijven in de VS en Europa in de problemen. Na de crisis zal dat 80 procent zijn. ‘Ik schat dat de leegstand met minstens 30 procent zal toenemen. Dan komen we in de buurt van de Franse spooksteden, zeker in onze regionale steden.’

De zogenaamde korte keten komt als winnaar uit deze crisis, zeg maar: kopen in buurt- en hoevewinkels. Gino Van Ossel denkt dat de oproep om lokaal te kopen een blijvertje zal zijn. ‘Vlamingen kopen nu al meer lokaal dan vroeger. De Belgische modemerken doen het online bijvoorbeeld opvallend goed. De consument doet dat niet uit chauvinisme, wel uit solidariteit.’ Maar als die golf van solidariteit voorbij is, komt het er volgens Van Ossel opaan dat de lokale winkels hun toegevoegde waarde bewijzen ten opzichte van de buitenlandse ketens. ‘De recente campagne van Unizo, met de slogan ‘Winkel hier’, was daar een perfecte voorbode van. Plots zagen mensen welke winkels zouden verdwijnen als ze er niet meer zouden kopen.’