‘De tijd dat het twee-ouderschapsideaal de norm was, is niet meer van deze tijd’

Dat het twee-ouderschapsideaal de norm was, is niet meer van deze tijd. Hoog tijd dat onze wetgeving stappen voorwaarts zet en de realiteit bijbeent, schrijft Jean-Jacques De Gucht (Open VLD).

De tijden veranderen. De tijd dat het klassieke tweeoudergezin het enige maatschappelijk ideaal was, is verleden tijd. De tijd dat dit ideaal wettelijk verankerd was eveneens. Het is het resultaat van de wisselwerking tussen de vooruitgang die de medische wereld heeft geboekt en politieke vernieuwing. Kunstmatige inseminatie, in vitro fertilisatie en andere voortplantingstechnieken geven meer dan ooit iedereen de kans een onvervulde kinderwens in vervulling te zien gaan. Progressieve politieke krachten hebben de wetgeving hieraan aangepast en zo de horizont van de keuzevrijheid verlegd.

Ondanks alle inspanningen rest er ook vandaag nog juridische discriminatie. Nog niet iedereen geniet dezelfde keuzevrijheid. Om hieraan tegemoet te komen, wordt vandaag in de senaat gewerkt aan een regeling voor draagmoederschap. Een oplossing betekent voor mensen die nu door de wet beperkt worden het vooruitzicht op de gezinsvorm van hun wens. Het is een tegemoetkoming aan een verzuchting van heteroseksuele koppels met fertiliteitsproblemen; van singles die om welke reden dan ook geen kind op de wereld kunnen zetten; van homoseksuele koppels met het verlangen om een kind van zichzelf.

Bij het ontbreken van een wettelijk kader gaan mensen vandaag zelf op zoek naar oplossingen. Twee vrouwen en twee mannen die ervoor kiezen samen hun kinderwens te vervullen via zelfinseminatie, is een hedendaags gegeven. Voor deze realiteit mogen we de ogen niet sluiten. Ook deze gezinnen hebben recht op juridische zekerheid. Het toont aan dat een goede regeling voor draagmoederschap ook de uitdaging aangaat een oplossing te bieden voor laagtechnologisch draagmoederschap en meerouderschap.

Hoogtechnologisch draagmoederschap is de bevruchting van een vrouw via IVF in een fertiliteitscentrum. Laagtechnologisch draagmoederschap is de (zelf)inseminatie door/van een vrouw. Het kan met andere woorden in de eigen huiskamer. Sterker nog, het is vandaag realiteit.

Dit hoeft ook niet te verbazen. Het gebrek aan een wettelijk kader maakt dat voor onder andere homoseksuele koppels dit vaak de enige oplossing is om een kinderwens in vervulling te zien gaan. Het maakt dat ze niet én naar een draagmoeder én naar een eicel op zoek hoeven te gaan. Het risico verbonden aan deze voortplantingstechniek is echter dat de keuze impulsief genomen kan worden en daardoor niet altijd in het belang is van het kind. Voor het kind en de niet-juridische ouders dreigt in dat geval de rechtsonzekerheid. Een wettelijk kader haalt deze voortplantingstechniek uit de huiskamer en brengt haar thuis in het fertiliteitscentrum.

Van het vorm geven aan een regeling voor draagmoederschap moeten we tegelijk gebruik maken om wettelijke discriminaties ten aanzien van nieuwe gezinsvormen te ruimen. Vorige legislatuur maakten we meemoederschap mogelijk. Naast de bestaande moederlijke en vaderlijke afstamming werd met meemoederschap aan de vrouwelijke partner van de vrouw die bevalt dezelfde rechten gegeven als bij een heteroseksueel koppel. Nu is het zaak de volgende horde nemen in de modernisering van ons afstammingsrecht. Meeouderschap maakt een einde aan de discriminatie van homoseksuele gezinnen. Meerouderschap verzekert een kind dat meer dan twee ouders heeft dat elk van zijn ouders zijn belangen kan en moet behartigen.

De tijd dat het twee-ouderschapsideaal de norm was, is niet meer van deze tijd. De sprongen voorwaarts in de medische wereld maken meer keuzevrijheid mogelijk dan ooit tevoren. Hoog tijd dat onze wetgeving stappen voorwaarts zet en de realiteit bijbeent. Enkel zo realiseren we een nieuw maatschappelijk ideaal. Dat van de vrije invulling van de gezinsvorm, aangepast aan de individuele wensen van de burger. The times they are a-changin’.