Op het jaarlijkse Imec Technology Forum werden visionaire toekomstprojecten voorgesteld, maar ook nieuwe snufjes die het leven van alledag kunnen beïnvloeden. Knack selecteerde zes opvallende ontwikkelingen uit het aanbod van dit jaar.
DE OMA-TRACKER
Laat de familie weten waar een bejaarde zich bevindt
Weten waar iemand is, was een van de eerste dingen die uit technologische snufjes zijn ontstaan. Imec, het vroegere interuniversitair micro-elektronica centrum uit de streek rond Leuven dat nu een van de leidende hoogtechnologische ontwikkelingsinstituten in de wereld is, helpt bedrijven om producten efficiënt op de markt te brengen. ‘De rol van imec daarbij is meestal dat originele ontwerpen kleiner en goedkoper worden gemaakt’, Stefan Vanhaeverbeke. Hij geeft als voorbeeld het Zembro-horloge: een vrij sierlijke armband die dag en nacht gedragen kan worden, en die familie op de hoogte houdt van waar een bejaarde zich bevindt. Het instrument kan alarm slaan als er iets misloopt. Binnenkort zal het automatisch een bericht naar de familie sturen als de drager zich ergens bevindt waar hij volgens zijn normale routine niet zou mogen zijn. ‘Het biedt familieleden die bezorgd zijn over dementerende ouders of grootouders houvast, en de bejaarde hoeft niet te sterk in zijn vrijheid te worden belemmerd’, zegt Vanhaeverbeke. Het is de bedoeling dat het systeem ook zal signaleren wanneer er medicatie moet worden genomen.
DE CONSULTATIEVOORBEREIDING
Vertelt de dokter op voorhand wat hij écht moet weten
Nogal wat mensen zijn zenuwachtig wanneer ze naar de dokter moeten. Achteraf zijn ze vaak ongelukkig omdat ze niet alles konden zeggen wat er op hun lever lag. Voor een arts is het vaak schipperen tussen luisteren naar een patiënt, en zuinig met de tijd omspringen – want vaak zitten er nog patiënten te wachten. Samen met imec heeft de start-up Bingli een oplossing ontwikkeld: zelflerende algoritmen die toelaten dat een patiënt via het internet voor zijn doktersbezoek al heel wat informatie verschaft, waardoor de arts een goede indicatie heeft over welke richting hij of zij uit moet. ‘Onze wiskunde is per definitie objectief’, stelt Tom Van de Putte, de drijvende achter Bingli. ‘Maar onze algoritmen zijn ook uiterst flexibel, zodat de vraagstelling gestuurd kan worden op basis van de antwoorden van een patiënt. Ze gaan ook heel breed. Ze herkennen niet alleen “diarree” als symptoom, maar ook iets als “vliegend schijt”. Met ons systeem spaart dus zowel de arts als de patiënt tijd uit, die tijdens de consultatie nuttig besteed kan worden.’ Het product moet door de arts worden aangekocht. Die stuurt het naar zijn patiënten, waarna hij vóór het concrete bezoek de resultaten kan bekijken. Het systeem is op meer dan 4000 patiënten getest. De tevredenheid is groot.
DE STRESSMETER
Meet hartslag en zweet en koppelt dat aan uw agenda
Het is ook imec niet ontgaan dat stress een van de breekpunten van de samenleving is. Stressgebonden problemen zoals burn-out en andere aandoeningen kosten veel geld. Maar er kan preventief worden ingegrepen. Imec ontwikkelt een polsband die continu gegevens monitort die gelinkt zijn aan stress, zoals hartslag en zweetproductie. Het systeem houdt rekening met uw persoonlijke fysiologische eigenschappen, zoals of u wat meer zweet dan gemiddeld en of uw hartslag lager is dan gemiddeld. De metingen kunnen gekoppeld worden aan een dataset die bijhoudt wanneer u, bijvoorbeeld, een scherpe deadline hebt of met wie u moet vergaderen. ‘Zo krijgt u inzicht in uw stressgeschiedenis’, legt Elena Smets van imec uit. ‘Via kalender- en locatiegegevens op uw smartphone kunnen de metingen aan meetings of plekken gekoppeld worden. Zo kunt u een leven met minder stress proberen te organiseren.’
DE OOGLEZER
Laat je sneller gamen en door pagina’s swipen
Het is al mogelijk om met kleine camera’s op een bril oogbewegingen te detecteren, maar die technologie is zwaar en niet gebruikersvriendelijk. Imec heeft een handzamer systeem ontwikkeld. Het steunt op vijf kleine elektrodes die op een bril gemonteerd zijn, en die zonder dat je het merkt je oogbewegingen volgen. Ze kunnen tot 256 bewegingen per seconde registreren. Alles gebeurt draadloos. ‘Er is een breed gamma aan toepassingen mogelijk’, zegt Alessio Meroni, die het concept ontwikkelde. ‘Het kan gebruikt worden in de spelletjesindustrie, en het kan dienen om sneller door computerprogramma’s te lopen.
Je zou met je ogen bijvoorbeeld swipe-bewegingen op het scherm kunnen maken. Maar het ontwerp zal ook nuttig zijn voor de gezondheidssector. Het zal een signaal sturen wanneer je te moe wordt om, bijvoorbeeld, auto te rijden. En nogal wat aandoeningen, zoals de ziektes van Alzheimer en Parkinson, zouden in een vroege fase gedetecteerd kunnen worden door afwijkende oogbewegingen.’
DE SLEUTELVINDER
Zoekt uw verloren spullen zonder uw privacy te schenden
De vergeetachtigen onder ons zullen er blij mee zijn: een piepklein zendertje dat je aan je sleutels, je portefeuille of je fiets kunt hangen zodat je ze altijd terugvindt. Die dingen bestaan al, maar ze zijn zelden ontworpen met je privacy in gedachten. De servers van de betrokken bedrijven weten namelijk ook waar je zenders zich bevinden, en uit die informatie valt persoonlijke informatie af te leiden. Onderzoekers van de KU Leuven hebben, in samenwerking met imec, een alternatief ontwikkeld dat wel rekening houdt met de privacy van de gebruiker. ‘Alle gegevens die de zendertjes genereren worden versleuteld, zodat zelfs de servers van het coördinerende bedrijf de locatie of eigenaar van de zenders niet kunnen identificeren’, zegt Pieter Maene. ‘Telkens als er een boodschap naar de eigenaar wordt gezonden, verschaft zijn telefoon een nieuwe sleutel om ze te ontcijferen.’ Er is een variant van de technologie in de maak om gebruikersgegevens van energiemeters zo te versleutelen voor de leveranciers dat er geen informatie over de leefgewoonten van de gebruikers uit afgeleid kan worden.
DE TOEKOMST VAN UW DNA
Soms heb je het gevoel dat je naar de toekomst zit te kijken. Zo was het maar net toen de Amerikaan Jay Flatley het woord nam op het recente Imec Technology Forum in Antwerpen. Flatley was jarenlang de drijvende kracht achter de Amerikaanse onder-neming Illumina, de grootste bouwer van DNA-sequencers ter wereld: machines om de DNA-keten te ontrafelen en genetische kenmerken in kaart te brengen. De huidige revolutie in de genetica heeft voor een groot deel te maken met steeds snellere en efficiëntere machines om DNA af te lezen.
Volgens Flatley zullen we het volledige genoom van een mens binnenkort voor 100 dollar kunnen aflezen – tegenwoordig kost dat nog zo’n 1000 dollar. Iemands genenpaspoort aflezen zal tot de routinetests van de geneeskunde gaan behoren, al betekent dat nog niet dat artsen dan ook alles zullen kunnen opsporen wat er misloopt. Het aflezen van een genetische code is één zaak, het begrijpen van wat ze allemaal betekent is iets helemaal anders.
Maar ook daarin vordert de wetenschap met rasse schreden. Flatley vertelde het verhaal van een spin-off van Illumina, Grail. Die ontwikkelt een test om kanker heel snel op te kunnen sporen in het bloed, nog voor er iets zichtbaar of voelbaar wordt in een lichaam. Ook dat moet voor 100 dollar per test kunnen. Wetenschappers kwamen de mogelijkheid toevallig op het spoor, toen ze op zoek waren naar signalen voor het downsyndroom van baby’s in het bloed van zwangere vrouwen.
Een andere start-up waar Flatley over sprak, was Iridia. Het bedrijf heeft zich als doel gesteld een hyperefficiënte manier te vinden om informatie op te slaan. Door de digitalisering van de wereld dreigt er zo’n grote stroom van gegevens op ons af te komen dat niemand er nog zijn weg in vindt. Iridia maakt zich sterk dat het DNA kan gebruiken om informatie op te slaan, en dat zó efficiënt zal kunnen doen dat alle kennis ter wereld in DNA-vorm in één kamer kan worden opgeslagen. De omzetting van bits en bytes naar DNA steunt op een vrij ingewikkelde techniek, maar DNA is zó’n compacte structuur dat het héél veel informatie op een heel beperkte ruimte kan opslaan. Bijna al onze cellen dragen de volledige DNA-structuur die nodig is om een nieuw lichaam te maken.
Het ontrafelen van DNA zal dus steeds sneller gaan en goedkoper worden, waardoor er een massa gegevens zal worden gegenereerd, die vervolgens efficiënt zal kunnen worden opgeslagen door middel van datzelfde DNA. Je zat erbij en je keek ernaar, verbluft.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
