De drie Vlaamse regeringspartijen van Jambon I doen hun best om hun eigen bijdrage dik in de verf te zetten. Feit is dat de N-VA duidelijker dan ooit haar stempel heeft gedrukt.
Stil knarsetanden of luid applaudisseren: het ligt soms erg dicht bij elkaar. De recentste tweets van Theo Francken (N-VA) zijn er een illustratie van. Op zondagmiddag feliciteerde Francken de Oostenrijkse kanselier Sebastian Kurz. Kurz’ ÖVP was net de grote winnaar geworden van de Oostenrijkse verkiezingen, en dat ten koste van de eigen coalitiepartner, de extreemrechtse FPÖ.
Vandaar het knarsetanden: Francken vindt al lang dat – net als in Oostenrijk – een rechts-conservatieve partij zoals de N-VA vooral baat heeft bij een coalitie met extreemrechts – met het VB dus. In zo’n coalitie kan de conservatief-rechtse partner zijn programma uitvoeren en nadien de verkiezingen winnen. Extreemrechts kan dat niet omdat een beleidspartij nooit zo extreem kan zijn als haar programma, en verliest dus de verkiezingen. Wat in Oostenrijk ook is gebeurd.
De N-VA stond erop dat ze de pen kon vasthouden in alle werkgroepen. Ze heeft ze niet één keer afgegeven aan een Open VLD’er of CD&V’er.
Op datzelfde moment werd de regeringsverklaring gefinaliseerd van ‘Zweeds II’, een heruitgave van die irritante kabinetsformule van N-VA met CD&V en Open VLD. Bovendien waren de omstandigheden voor de N-VA veel minder gunstig dan in 2014, bij de start van de regering-Bourgeois. Toen had dat kabinet nog een imposante meerderheid van 66,51 procent van de stemmen en van 83 zetels op 124, waarvan meer dan de helft (44) werd bezet door N-VA’ers. Dat kabinet-Bourgeois was als het ware gemaakt om een robuust-rechts beleid te voeren. De nieuwe regering-Jambon, daarentegen, is teruggevallen op een veel krappere meerderheid van 53,5 procent van de stemmen en 70 zetels, waarvan nog 35 voor de N-VA.
Irrelevant links
En tóch kleurt het regeerakkoord van Zweeds II veel ‘rechts-conservatiever’ dan dat van zijn voorganger. Daar zijn vier redenen voor.
Eén: de spectaculaire verkiezingsoverwinning van het VB, nu de tweede Vlaamse partij. Zowel bij CD&V als bij Open VLD lieten rechtse dissidenten zoals Hendrik Bogaert en Vincent Van Quickenborne zich horen: hun partijen moesten dichter aansluiten bij de de N-VA(/VB)-lijn, klonk het. En inderdaad, de tekst van het regeerakkoord leert dat de CD&V- en Open VLD-delegaties zich hebben opgesteld alsof Bogaert en Van Quickenborne mee aan tafel zaten.
Twee: de N-VA trok lessen uit 2014. Toen werd tijdens de onderhandelingen voor de regering-Bourgeois het voorzitterschap van de verschillende werkgroepen evenredig verdeeld tussen de drie coalitiepartners. Deze keer heeft de N-VA zelf alle voorzitters geëist, als grootste partij. Zij hebben de pen van de teksten niet één keer afgegeven aan een Open VLD’er of CD&V’er.
Drie: in 2014 maakte de regering-Bourgeois nog een punt van het ‘afscheid van het socialisme’, men sprak zelfs van ‘operatie soske-sjot’. Vandaag heeft niemand het nog over socialisten. Een aantal N-VA’ers overwoog zelfs even die partij mee te nemen in de Vlaamse coalitie: zo politiek ongevaarlijk, zo irrelevant werd de SP.A onder het voorzitterschap van John Crombez. Nu ook van Groen nog weinig direct gevaar uitgaat, hoeft Zweeds II voorlopig amper rekening te houden met een linkerzijde die, afgezien van de PVDA, nog een tijdje haar wonden mag likken.
Vlaanderen knipt nu de banden door met Unia, de instelling waarmee Francken het vier jaar lang aan de stok had.
Vier: waar de regering-Bourgeois het vizier nog scherpstelde op de zaken ‘anders’ doen dan links, legt de regering-Jambon de focus op de eigen boodschap, het eigen beleid. Zweeds II moest beter doen dan Zweeds I: Vlaamser, radicaler, rechtser. Enter opnieuw Theo Francken, die intern stevig heeft gepleit voor een regering met meer smoel. Ook al is Zweeds II niet zijn favoriete kabinet, vanaf maandag tweette hij over de nieuwe regering, de invloed van zijn partij en ook wel van hemzelf op het nieuwe Vlaamse regeerakkoord. Specifieke delen daarvan (bij de N-VA intern een oefening in ‘burgerschap 2.0’ genoemd) kunnen zelfs moeilijk gelezen worden zonder kennis van zijn persoonlijke ervaringen in de federale regering.
Exit Unia
Als staatssecretaris kreeg Francken in 2016 zijn (federale) ‘Nieuwkomersverklaring’ door de Kamer, maar de uitvoering bleef haperen in het Overlegcomité tussen de Gemeenschappen. Wel, als het federaal niet kan, komt er maar een Vlaamse ‘Participatieverklaring’. Als staatssecretaris wilde Francken vreemdelingen ook laten betalen voor hun verblijfsvergunning – daar stak de Raad van State een stokje voor. Geen nood: hetzelfde mechanisme staat nu in het Vlaamse regeerakkoord ingeschreven. Nieuwe Vlamingen zullen flink betalen voor hun inburgeringstraject. Francken was ook opgetogen over de afschaffing van het Minderhedenforum en het stoppen van de subsidies aan de organisaties erachter (zoals De Unie van Turkse Verenigingen, de Turkse Unie van België, de Federatie van Marokkaanse Verenigingen, de Raad voor Afrikaanse Gemeenschappen enzovoort). ‘We stoppen de subsidies aan etnisch-culturele verenigingen die louter op basis van afkomst en etnie georganiseerd zijn en subsidies krijgen.’ Vlaanderen gaat voor een ‘inclusieve’ aanpak.
Of speelde er nog iets anders mee? Kort voor de verkiezingen had het Minderhedenforum nog de partijprogramma’s doorgelicht. Voor de N-VA was het oordeel uitgesproken negatief. Francken vond het ‘unfair’ als dergelijke koepels politieke oppositie voerden. Vlaanderen knipt nu de banden door met Unia, de instelling waarmee Francken het vier jaar lang aan de stok had. De Vlaamse regering wil een eigen centrum oprichten, met een andere visie.
Grote delen van het onderwijsprogramma lijken wel op de N-VA-studiedienst te zijn geschreven.
Halfweg september al roemde Francken op de VRT de politiek van Denemarken. Maandag roemde hij op Twitter het ‘keiharde Deense integratiemodel waardoor Vlaanderen zich laat inspireren’, met name over strengere regels inzake sociale woningen en kindergeld. Francken is tevreden: ‘Geen kindergeld meer voor asielzoekers.’ Meer algemeen: ‘De luiken inburgering/integratie en beperking toegang sociale voordelen/zekerheid/bijstand gaan ver. Vette vissen in de pan.’
‘Geen islamscholen’
Als pedagoog woog Francken ook op het luik onderwijs. Als de CD&V-onderhandelaars zich straks bij hun eigen achterban verantwoorden met de frase ‘zonder ons was het nóg erger’, dan spreken ze de waarheid. Zo wordt het katholieke onderwijs as such inderdaad ongemoeid gelaten – al zal ook daar het M-decreet niet meer gelden, zal er geen sprake zijn van een brede eerste graad, komen ook daar gestandaardiseerde net- en koepeloverschrijdende proeven en aangescherpte eindtermen, en wordt de dubbele contingentering afgeschaft.
Grote delen van het onderwijsprogramma lijken wel op de N-VA-studiedienst te zijn geschreven, zeker die waar onderwijs en integratie elkaar raken. Zo zal het veel moeilijker worden om nog nieuwe ‘scholen’ op te richten. De tekst van het Vlaamse regeerakkoord houdt het neutraal welke scholen geviseerd zouden worden. N-VA-parlementslid Nadia Sminate legt uit wat niet wordt gezegd maar wat iedereen wel weet: ‘Vlaamse regering wil geen islamscholen.’ Theo Francken retweette dat bericht: de interpretatie van Sminate is ook de zijne. Ten slotte liet Francken niet na om het in de verf te zetten: ‘Naar aanleiding van Vlaamse feestdag lanceerde ik idee Canon van Vlaanderen. Die komt er nu. In onderwijs én inburgering’. Met een duim erbij voor zichzelf.
Hoe dan ook realiseerden de N-VA’ers een huzarenstukje tijdens de voorbije Vlaamse onderhandelingen: met minder stemmen en minder zetels dan vroeger weegt de N-VA de volgende vijf jaar zwaarder dan ooit op de Vlaamse politiek.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
