De nooit geziene machtsgreep van Bourgeois

Lanceert minister Bourgeois een regelrechte aanval op de integratiesector of schakelt hij de kritische stemmen net uit in een defensieve reflex?

Zonder middenveld heb je enkel aanvallers en verdedigers. Mij is het niet meteen duidelijk welke van deze rollen minister Bourgeois op zich neemt. Lanceert hij een regelrechte aanval op de integratiesector of schakelt hij de kritische stemmen net uit in een defensieve reflex?

Feit is hoe dan ook dat wanneer de minister zijn zin krijgt, de ganse sector die zich de voorbije 30 jaar engageerde om nieuwkomers te helpen integreren volledig opgeslorpt wordt in een extern verzelfstandigd agentschap (EVA), een overheidsinstelling onder de directe controle van de minister. Een nooit geziene machtsgreep.

Toegegeven, wanneer ik de woorden ‘volledig opgeslorpt’ gebruik, doe ik de waarheid enig geweld aan. De uitzonderingen op de regel zijn legio. De provincie Limburg behoudt enige inspraak, net als de steden Gent en Antwerpen. Je kan dus stellen dat de uitzonderingen talrijker zijn dan de regel. Het lijkt een trieste rode draad te worden in het regeerwerk van minister Bourgeois, de man die ook de provincies zou afschaffen. Groots aangekondigde plannen, maar weinig slagkrachtige verwezenlijkingen.

Hoewel. Ondanks de afvlakkingen, blijft het inburgeringsdecreet een heel drastische ingreep in het veld. De integratiesector zoals we hem vandaag kennen, is een uitgebreid netwerk van integratiecentra, onthaalbureaus, vertaal- en tolkendiensten, integratiediensten, aanbieders van NT2, migrantenverenigingen, het minderhedenforum, enzoverder. Kenmerkend voor deze sector is de organische groei ervan, via betrokken en geëngageerde burgers die langzaam maar zeker een middenveld zijn gaan vormen.

Is dit de meest ideale organisatiestructuur? Wellicht niet. Enige stroomlijning kan vast geen kwaad en zou de efficiëntie ongetwijfeld ten goede komen. Maar anderzijds heeft dit amalgaan aan organisaties een onbetaalbaar voordeel: zij kennen hun doelgroep en, belangrijker nog, hun doelgroep weet hen te vinden.

De medewerkers zijn gedreven en zien hun werk als een missie, eerder dan als een job. Een interne stroomlijning van de sector, bijvoorbeeld door de rol van het Minderhedenforum te versterken, is veel doeltreffender dan tabula rasa maken. Het werk van het hele netwerk van organisaties botweg overhevelen naar een centralistisch aangestuurd overheidsapparaat is het vermoorden van de ziel van de sector.

Waarom kiest Bourgeois dan toch voor dit pad? Dat is de vraag die zich opdringt. Omwille van efficiëntie is het niet, dan moet het vast omwille van efficiëntiewinsten zijn. Lees: besparingen. Maar ook dit is niet het geval. Het rapport van de Inspectie Financiën is klaar en duidelijk: wanneer de minister denkt te gaan besparen met zijn coup, dan gaat zijn vlieger niet op. Het nieuwe EVA zou niet minder kosten dan wat nu aan subsidies betaald wordt aan de diverse actoren op het veld.

Niet beter, integendeel zelfs, en niet goedkoper. Waarom dan wel? De enig mogelijke verklaring die overblijft, is het streven naar controle. Minister Bourgeois heeft het niet zo begrepen op een versnipperd middenveld. Zeker niet wanneer er dan ook nog eens kritische stemmen uit opborrelen. Kritiek op de visie op inburgering die de minister hanteert en waarbij taalverwerving het enig zaligmakende is.

Uiteraard is het begrijpen en spreken van onze taal heel belangrijk bij de integratie, maar de mensen die dagdagelijks met de voeten in de realiteit staan, weten als geen ander dat er zo veel meer facetten zitten aan inburgering. Dat inburgering ook draait om sociaal leven, cultuur, werk. Dat inburgering tweerichtingsverkeer is
Minister Bourgeois heeft het liever strakker geregisseerd. Het liefst van al met de touwtjes dicht bij zijn eigen handen. De putsch op een ganse sector; met tientallen op engagement drijvende organisaties, neemt hij er onbewogen bij.

Maar er is ook goed nieuws. Na de eerste bespreking van het ontwerpdecreet in de bevoegde commissie van het Vlaams Parlement, bleek er over de partijgrenzen heen een consensus te bestaan om hoorzittingen te organiseren met het werkveld. Rijkelijk laat, maar nog niet te laat wordt er dan toch geluisterd naar hun expertise. En laten we hopen dat er ook rekening mee wordt gehouden.

Van CD&V, die bij monde van de minister-president vorige week nog het middenveld bewierookte en steevast de term ‘warm Vlaanderen’ hanteert, zouden we eigenlijk niets anders mogen verwachten. En de socialistische visie op integratie kan toch ook moeilijk te rijmen vallen met deze van N-VA. Benieuwd hoezeer zij op hun strepen staan en minister Bourgeois terug zullen fluiten, want een gezonde maatschappij bouw je niet zonder middenveld. Net zo min als een voetbalploeg.

Bart Caron