‘De langetermijnvisie bij legeraankopen is korter dan het schootsveld van een kanon’

‘Telkens als het leger grote aankopen doet schiet ze zichzelf in de voet, en struikelt er een minister van Defensie over leugens en halve waarheden’, weet Jean-Marie Dedecker.

Achttien april was D-day voor onze minister van Landsverdediging Steven Vandeput. Hij werd niet afgeschoten met een schietstoel maar kreeg een zachte landing met een parachute van een bedsprei. De legertop sloot de rangen. Onze defensiekneus leefde een paar maanden in politieke blessuretijd, nadat hij onder zijn duiven geschoten was door zijn eigen legertop voor het achterhouden van een rapport over de leefbaarheid van de oude F-16’s. Niets nieuws onder de zon. Telkens als het leger grote aankopen doet schiet ze zichzelf in de voet, en struikelt er een minister van Defensie over leugens en halve waarheden.

Toen Vleeshandelaar Paul saucisse Vanden Boeynants van 1971 tot 1979 minister van Landsverdediging was, stonden er in elke kazemat dagelijks bouletten en stoofvlees op het menu, en had iedere piot een rantsoen corned beef in zijn ransel. VDB mocht in 1975 voor 35 miljard Bfr. (875 miljoen euro) jachtvliegtuigen aankopen bij Dassault. Het werd een dubieuze koehandel zoals op de beestenmarkt.

Luchtmachtgeneraal Jacques Lefebvre was toen kabinetschef van VDB en lobbyde voor de Franse luchtvaartindustrie. Ons land zat 20 jaar later met een 25-tal Mirages opgescheept.

In 1989 gaf defensieminister Guy Coëme een contract van ca. 100 miljoen dollar aan de Franse vliegtuigbouwer SABCA om die straaljagers op te daten. Het Mirsip-contract werd uitgevoerd (Mirage Safety Improvement Programme) maar onze luchtmacht heeft er nooit meer mee gevlogen! In 1992 besloot defensieminister Leo Delcroix al om ze te verkopen. Pas in 1994 konden de 25 Mirages aan het Chili van de erfgenamen van dictator Pinochet verpatst worden, met een vergunning afgeleverd door Buitenlandminister Willy Claes.

Merkwaardig genoeg werden de jachtvliegtuigen eerst verkocht aan SABCA voor 52 miljoen dollar, die ze dan doorverkocht aan de Chilenen voor 109 miljoen dollar. SABCA passeerde dus twee keer aan de kassa. Een gerechtelijk onderzoek wees uit dat er via Jacques Lefebvre 15 miljoen euro smeergeld was betaald. De luchtmachtgeneraal pleegde in 1995 zelfmoord. Delcroix moest in 1994 ontslag nemen wegens leugens over de bouw van een “zwarte” villa in Frankrijk. Hij was de fixer voor de partijfinanciering van de CVP en zijn atomaschriftjes waren een bloemlezing van schandalen (smeerpijpaffaire, Superclub, milieuboxen, Eurosence…) Vandaag is hij nog altijd “intendant” van de regering voor de wereldtentoonstellingen. Na elk evenement is er een onverklaarbaar gat in de kas, en volgt er een “zonder gevolg geklasseerd” gerechtelijk onderzoek.

In 1983 besloot de rooms-blauwe regering Martens-Declercq om 46 nieuwe helikopters aan te kopen voor de landmacht. Al vanaf 1981 had de Italiaanse helikopterbouwer Agusta cadeautjes uitgedeeld in de politieke en militaire wereld. Volgens een uitgelekte nota van de EFIM/Agusta vertegenwoordiger in Brussel Georges Cywie begon het met bedragen van 250.000 Bfr. (6.250 euro) zakgeld per maand en eindigde het met miljoenen euro’s naar de socialistische families (4,75 miljoen via Costa Rica enz…). Het akkoord werd pas in 1988 door defensieminister Coëme getekend. Zeven jaar en de moord op André Cools (1991) later zaten de drie Guy’s van de Parti Socialiste Mathot, Coëme en Spitaels in de gevangenis en moest SP-er Willy Claes aftreden als secretaris-generaal van de NAVO wegens corruptie. Ook Dassault kreeg een paar jaar gevangenis om de socialistische partijkassen gevuld te hebben.

Frank Vandenbroucke was zo “verbolgen” over de miljoenen smeergeld die hij “toevallig” in de kluis van de SP vond, dat hij opdracht gaf het op te stoken. Een schandaal op wereldniveau. Niettegenstaande er een fax bestond waarin de baas van Agusta-België, Baldini, stipuleerde dat er 2,5% commissieloon moest betaald worden aan de Waalse socialisten via NV Cardon en Guy Mathot “uno dei manovratori” ontsprong deze laatste toch de dans. Zijn zoon Alain kent nu ook de kunst om bij smeergeldaffaires de dans te ontspringen. Jong geleerd, oud gedaan. Niet alleen politici en politieke partijen hadden smeergeld ontvangen van Italiaanse helikopterbouwer Agusta, maar ook een roedel van sabelslepers zoals “Les soquettes rouges” waren door de smeerpijp bediend in Palermo aan de Maas. Bernard Chenelle, lobbyman van de Franse concurrent Aérospatiale verwoordde het plastisch: “De Italianen hebben aan de juiste personen smeergeld betaald”.

Elke politieke partij heeft haar eigen militair corruptieschandaal. In 1985 bestelde de liberale defensieminister Freddy Vreven 144.000 obussen bij de Amerikaanse firma General Defense Corporation. De FBI ontdekte dat er daarvoor 10 miljoen euro smeergeld was betaald door de Amerikanen. De Belgische justitie deed een onderzoek met een blinddoek om, omdat bleek dat de duistere machten van de PVV (nu Open VLD) rond partijfinanciering een belangrijke rol speelden in die corruptiezaak. Ze liet het schandaal verjaren in …2013.

Legeraankopen waren van oudsher een corrupte manier om partijkassen te vullen. Om dergelijke “Luikse toestanden” te vermijden werd de wet op de partijfinanciering uitgevonden, waarbij partijen een overheidsdotatie kregen in functie van hun stembusuitslag, en waarin dotaties uit het bedrijfsleven strikt gereglementeerd werden.

De langetermijnvisie van onze ministers van Landsverdediging bleef echter altijd korter dan de loop van een kanon. Flahaut kocht pantservoertuigen in functie van 90mm-munitie dat enkel door een Waals bedrijfje uit zijn kiesdistrict kon geleverd worden, en hij rustte zijn troepen uit met een galauniform van een tinnensoldaatje uit een majorettekorps. Zijn opvolger Pieter De Crem kocht zeven A400M vrachtvliegtuigen, maar toen ontdekte men dat de nieuwe NH 90-helikopters er niet mee konden vervoerd worden. Vier van deze heli’s die dienen voor Combat, Search & Rescue, moesten o.a. ook de legendarische Seakings vervangen voor reddingen op zee. Ze waren bij Hovering echter niet bestand tegen zeezout en drie ervan stonden anderhalf jaar in revisie, kostprijs: 35 miljoen euro per stuk. Het blunderboek is encyclopedisch dik.

De grootste schande van het huidige F-16 dossier is niet alleen het gebrek aan langetermijnvisie van onze bewindvoerders, maar ook de ontluistering van een tandeloos parlement als waterdragers van de regering en van hun partijbonzen. De Commissie-Landsverdediging en haar subcommissie legeraankopen zijn kritiekloze slippendragers van de sabelslepers, en laten zich verhalen op de mouw spelden zoals mayonaisestrepen op een galauniform. Twee jaar geleden waren alle partijen akkoord om de F-16 te vervangen, en kon iedere geïnteresseerde de rapporten en studies nalezen over verlenging van de levensduur van de toestellen. Deze rapporten werden nu als geheim en achtergehouden informatie opgevoerd. Onze volksvertegenwoordigers sprongen op een hoorzitting in de Kamer op 20 april 2016 kritiekloos als knipmessen in de naad voor de legertop. Enkel de Groenen wilden nog oorlog voeren met een goedendag, een riek en een dorsvlegel. Afgelopen vrijdag 13 april, twee jaar later, werden onze praatbarakkers belachelijk gemaakt met een A4-tje over een audit om de minister en zijn sabelslepers uit de wind te zetten, en op 18 april kwam aan het licht wat we al lang wisten, namelijk dat de legertop en de wapenindustrie bij mekaar op de schoot zitten, en zo weinig mogelijk pottenkijkers dulden.

Oorlog en vrede zijn een kwestie van technologische vooruitgang en afschrikking. De Supermarine Spitfire en de Messerschmidt Bf 109 waren ooit zeer performante jachtvliegtuigen maar zouden vandaag geen deuk in een klontje boter meer vliegen. Om de levensduur van de huidige rammelende F-16’s te verlengen zou er 2,2 miljard euro geïnvesteerd moeten worden, want de landen die het onderhoudscontract mee hielpen betalen (Nederland, Denemarken en Noorwegen) hebben in 2013 al nieuwe F-35’s besteld. Om nieuwe vliegtuigen te kopen moet er 3,6 miljard op tafel gelegd worden voor 34 stuks . Men hoeft helemaal geen financieel genie te zijn om te weten dat de keuze voor vernieuwing de beste is. Of je kunt zoals Leo Delcroix eerst 100 miljoen betalen om de oude zeepkisten op te lappen, en ze dan door te verkopen aan een dictator van een derdewereldland tegen de helft van de prijs van de revisiekosten. Ons leger is nu al een gewapend pensioenfonds, en onze rekruten mogen straks elke avond bij moeder thuis gaan dutten waardoor de kazematten leeglopen. Als we toch onze internationale NAVO-afspraken moeten nakomen dan is het beter met jachtvliegtuigen voor de luchtmacht dan met bodybags voor de landmacht.

Defensieminister Vandeput behoort niet tot de categorie Delcroix, Coëme, Vreven, Flahaut en consoorten, maar er bestaat nog zoiets als ministeriële deontologie. Hopelijk kiest de N-VA-minister nu niet voor een Belgisch wafelijzercompromis, nl. 16 Franse Rafales in Florennes en 16 Amerikaanse F-35’s in Kleine Brogel, want de Walen moeten ook nog bediend worden.