De integrale speech van Karin Temmerman: ‘Er is een alternatief’

Lees hier de integrale speech van Karin Temmerman, fractieleidster van SP.A.

Collega’s,

• eindelijk een regering: blijkbaar had de coalitie tijd nodig om bochten te maken –

Ons land heeft een regering. De vorming ervan heeft wat langer geduurd dan verwacht. Maar dat is logisch. Ten slotte vraagt het tijd om zoveel bochten te maken en kiesbeloften in te slikken. Via de pers kregen we de voorbije weken op regelmatige tijdstippen verschillende voorsmaakjes van het uiteindelijke regeerakkoord. En hoe zuur die ook smaakten, de pijnlijke omvang werd pas duidelijk met het volledige akkoord.

• de gezinnen zullen betalen –

Eenmaal we dat hadden is onze vrees werkelijkheid geworden. Want niet alleen hebben we nu een factuurregering op Vlaams niveau, we krijgen er een federale regering bovenop gestoeld op twee principes: oneerlijkheid en onrechtvaardigheid. Die oneerlijkheid en onrechtvaardigheid zien we niet alleen weerspiegeld in de foute maatregelen die deze regering neemt, maar bovendien laat ze er de verkeerde mensen voor opdraaien.

Want vergis u niet: zij eist die inspanningen niet van de grote vermogens, niet van de multinationals, niet van de aandeelhouders, niet van de sterkste schouders. Neen, zij eist die inspanningen van gewone werknemers en gezinnen van dit land. Stop dus, beste regering, met uzelf en vooral de mensen voor te liegen, want u bent geen centrumrechtse regering. U bent een keiharde, rechtse regering.

Alle kosten en gevolgen van dit beleid zijn integraal voor rekening van de gezinnen, van jongeren op zoek naar een job, van hardwerkende alleenstaanden, van mensen die het nu al moeilijk hebben. Het zijn zij die de komende jaren zullen zweten. En neen, niet enkele zweetdruppels. Neen, de kater van deze giftige cocktail die de regering met veel triomf serveert zal niet op één dag uitgezweet zijn. Maar het protest ook niet, reken daar maar op.

• er is een alternatief –

En dit alles terwijl het anders kan. Want natuurlijk zijn er structurele hervormingen nodig. Maar bij het uitvoeren ervan kun je kiezen waar je de lasten legt. Je hoeft ze niet eenzijdig bij de gezinnen te leggen, zoals u doet. Er zijn wel degelijk alternatieven.

Een eerste alternatief is een faire bijdrage van wie geld met geld verdient. Een echte taksshift, waarbij de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. U zou dat trouwens zeer goed moeten weten, Mijnheer Geens. Want u heeft bij de Hoge Raad van Financiën een onderzoek besteld naar de manier waarop er best een taksshift kon worden doorgevoerd. In augustus kreeg u antwoord van de Hoge Raad waarin gemeld werd dat, en ik citeer: “De belangrijkste bewegingsruimte bevindt zich bij de inkomsten uit vermogen, zowel onroerend als roerend. Ze zou toelaten een aanzienlijke vermindering van de belastingdruk op arbeid te financieren.” Einde citaat. De Hoge Raad raamt de opbrengst van zo’n taks op 4 miljard euro. Daaruit blijkt duidelijk dat een echte taksshift naar belastingen op meerwaarde uit aandelen een haalbaar alternatief is om de lasten op arbeid te doen dalen.

Een tweede alternatief is dat deze regering écht zou kunnen inzetten op fraudebestrijding, zodat iedereen bijdraagt op een eerlijke manier én u het geld haalt waar het zit.

Maar deze regering, collega’s, maakt andere keuzes. Ze kiest ervoor om de kille rechtse lijn van de Vlaamse regering verder te zetten: de lijn van de omgekeerde herverdeling, wat zal leiden tot meer ongelijkheid. Dat is pijnlijk duidelijk, pijnlijk onrechtvaardig, pijnlijk oneerlijk.

Gezinnen krijgen de rekening om de aandeelhouders – de dikste portefeuilles – te sparen.

Wie moet de inspanningen leveren?

De architect van deze regering heeft ons meermaals gewaarschuwd: ‘Het zou pijn doen’. En hij heeft gelijk gekregen. De inspanningen die gevraagd worden, doen pijn. En wat nog erger is, u vraagt ze niet van iedereen.

Te beginnen met een indexsprong die de gezinnen 2,6 miljard euro kost. Dat dit een eenmalige inspanning is, is klinkklare onzin. Het is, zoals de kersverse minister van Financiën aanhaalde, een structurele maatregel. Een pestbelasting.

Ik maak het voor u concreet met een voorbeeld: Yasmien, die net voor de zomer afstudeerde, had geluk: ze studeerde voor verpleegster en vond snel een job. Het is, als 20-jarige, haar eerste job, en ze verdient net geen 2.000 euro bruto. Maar nu vertelt u haar dat u haar loon niet zal aanpassen aan de prijzen die stijgen. Dat zal haar op het eind van haar loopbaan 26.170 euro gekost hebben. Dát is een belasting die kan tellen.

Die indexsprong maakt deel uit van een één-tweetje met de nieuwe Vlaamse regering. Terwijl water, energie, kinderopvang, school en universiteit in Vlaanderen duurder worden, trapt deze federale regering met die indexsprong de bal keihard in de goal van de gezinnen. Zij krijgen de rekening dubbel gepresenteerd en voelen het verschil niet tussen een federale en een regionale belasting in hun portefeuille. Wat telt, is wat overblijft op het einde van de maand: en dat zal een pak minder zijn. Een mooie vorm van samenwerkingsfederalisme met Vlaanderen noem ik dat.

En kiezersbedrog is het evenzeer. Alle partijen die nu samen de federale regering vormen vertelden voor de verkiezingen graag dat u te weinig verdiende. Dat u en uw werkgever alleen te veel belastingen betaalden op uw loon, dat daar het probleem lag. Bij mijnheer Peeters klonk het zelfs, en ik citeer: “Bij ons is mensen pijn doen geen programmapunt. Wij zijn voor het wegwerken van de loonhandicap. Dat doe je niet door jonge mensen te ontmoedigen. Door alleenstaande ouders die zonder werk vallen, het mes op de keel te zetten. Door mensen die werken, loon af te pakken”, zo zei mijnheer Peeters letterlijk.

En daar staat u dan. Met uw indexsprong.

Maar alsof 2,6 miljard euro niet voldoende is, doet u graag verder. Behalve de lonen en de koopkracht naar beneden halen, verhoogt u ook zonder boe of ba de BTW en de accijnzen. Dat het alleen om plastische chirurgie zou gaan, bleek – alweer – een loze belofte. Wie zijn huis wenst te renoveren, betaalt evengoed. En weer zijn het de gezinnen voor wie dit vaak de kostenpost teveel is. En dan heb ik het nog niet over die vele bouwbedrijven waar u jobs vernietigt. Over die vele familiebedrijven die renovaties uitvoeren en nu hun orderboekje zien leeglopen. U vraagt opnieuw inspanningen van de verkeerde mensen. Gewoon omdat u pertinent weigert om het geld te halen waar het zit.

En het is waar, voor de grootverdiener die ’s morgens en ’s avonds in zijn Porsche stapt, zal die 50 euro die hij – iedere keer – links en rechts moet ophoesten geen probleem zijn. Voor mensen in armoede én voor bescheiden inkomens – dat zijn miljoenen werknemers, ouders, gepensioneerden – betekent dat wel een probleem. En op het eind van de maand zelfs een serieus probleem.

En eigenlijk is het nog erger dan dat. Zo laat u gezinnen betalen omdat u per se vliegtuigen wil aankopen die ons 5 miljard euro kosten. 5 miljard euro! Hoe gaat u dat in godsnaam uitleggen aan al die mensen waar u nu inspanningen van vraagt? Met dat geld had u échte investeringen kunnen doen: investeren in jobs, in onze KMO’s.

Uw beleid is een bittere cocktail van onrechtvaardige en oneerlijke maatregelen: u doet gezinnen pijn met een indexsprong, u verhoogt de BTW en accijnzen en intussen geeft u 5 miljard uit aan vliegtuigen. Dat is een cocktail die onverteerbaar is én nog is het niet afgelopen. U doet er nog een giftig drankje bij. Met één pennentrek beslist u dat iedereen tot zijn 67^e moet werken.

Voor alle duidelijkheid, ook wij zijn ervan overtuigd dat we met zijn allen langer moeten werken. We moeten de reële pensioenleeftijd op een rechtvaardige manier optrekken en aan iedereen vergelijkbare inspanningen vragen. Die inspanningen moeten we baseren op de duur van de loopbaan: 42 jaar met uitzondering voor zware beroepen. Dat betekent dat iemand die op zijn 18^e begint te werken als bouwvakker op zijn 60^e zijn pensioen verdient. Maar ook dat iemand die tot zijn 25^e studeert tot zijn 67^e actief moet blijven. Fair is fair en met zo’n eerlijk en rechtvaardig systeem kunnen we onze pensioenen ook betaalbaar houden.

Ik weet dat deze regering heel graag Frank Vandenbroucke en het pensioenrapport citeert, maar de belangrijkste elementen uit het rapport laat u gemakshalve weg. Zo negeert u dat ook de Pensioencommissie pleit om de duur van de loopbaan bepalend te maken en niet langer de leeftijd. Zo negeert u dat dat de financiering van de pensioenen via de vermogens essentieel is zodat de mensen zekerheid hebben. Zo negeert u dat dat werkbaar werk een absolute noodzaak is. De laatste werkbaarheidsmonitor van de SERV, een grootschalige bevraging bij 13.000 Vlaamse werknemers, geeft aan dat de helft van de Vlamingen geen ‘werkbaar werk’ heeft. Ze kampen met stress, te hoge belasting, weinig leermogelijkheden of een slechte werk-privébalans. Van die groep denkt een kleine helft zijn of haar job niet vol te houden tot aan het pensioen. Een kwart van de Vlaamse werknemers ziet het dus niet zitten de rit uit te doen tot 65. Daarom hakte die 67 jaar er zo in. Een andere pensioenspecialist, Marc De Vos, zegt zelfs letterlijk: Als we de realiteit erachter niet veranderen, wordt de hogere pensioenleeftijd georganiseerde dwangarbeid. Wat blijft er dan nog over van al uw harde maatregelen om de toekomst beter te maken, als mensen zich letterlijk kapot moeten werken?

Helaas zal deze werkende generatie hier niet van kunnen genieten. En last but not least schaft u zelfs de pensioenbonus af, waarover het rapport letterlijk zegt dat het contraproductief is. De pensioenbonus is een nuttig instrument om mensen te motiveren om langer te werken.

67 jaar, kiezersbedrog is het. Dit gaat lijnrecht in tegen wat de huidige regeringspartijen voor de verkiezingen beloofd hebben. Lees er het Zorgplan van Maggie De Block, het 3D-plan van CD&V en het V-plan van N-VA maar op na. In alle drie staat letterlijk dat de pensioenleeftijd van 65 jaar behouden blijft. Dat is zo’n beetje als de kiezers een nummerplaat van een Porsche tonen, en ze, één keer die Porsche voorbij gesneld is, een andere nummerplaat laten zien.

Beste collega’s, deze regering is er niet één van de gezinnen. Maar van wie dan wel?

Wie krijgt de cadeaus?

Eén: de aandeelhouders. Deze regering beweert dat ze werk maakt van een taksshift. Alleen is ze daarbij vergeten wat er de doelstelling van was. Van een shift van lasten op arbeid naar lasten op winsten uit vermogen is totaal geen sprake meer. Integendeel.

De cadeaus gaan elders heen. De taksshift van deze rechtse regering is er één van aandeelhouders – die niet hoeven bij te dragen – naar de gezinnen, van grootverdieners die het verschil niet merken naar gewone werknemers die hun lonen zien dalen, van fraudeurs die kunnen doen wat ze willen naar ouderen die hun pensioenbonus mislopen.

Deze taksshift zal ervoor zorgen dat de ongelijkheid toeneemt en het welzijn afneemt.

Voor de verkiezingen was er een opbod van alle rechtse partijen: miljarden zouden ze investeren in een lastenverlaging voor werknemers. Vandaag blijft daarvan een belastingaftrek van 250 euro per jaar over. Dat is peanuts in vergelijking met wat de regering hen afpakt, en ronduit beschamend als we zien welke cadeaus aandeelhouders krijgen.

Als ik de inspanningen lees die deze regering verwacht van de grote vermogens vraag ik mij af of ze de welvaartsstaat helemaal wil afbreken in plaats van te beweren ze in stand te houden? Ik kan enkel vaststellen dat ze voor de belangen van de meest vermogenden en de hoogste inkomens opkomt. Zij worden ontzien. Want naast de miljarden die u van de gezinnen vraagt, is de enige inspanning die u van de grote vermogens vraagt uw zogenaamde Kaaimantaks. En die bedraagt amper 120 miljoen euro. Dat is althans de bedoeling, want specialisten schatten de opbrengsten veel en veel lager in, met name tussen de 30 en 50 miljoen euro. Wees dan toch eerlijk in uw bewoordingen alstublieft. Hier is geen sprake van een kaaiman, op zijn best is dit een salamanderke.

CD&V beloofde tijdens de onderhandelingen een grote linkse trofee, de Champions League der politieke trofeeën, zo één met grote oren. Wel uw trofee, beste CD&V, die is van deze grootorde. (trofee tussen twee vingers) Ik bezorg hem u straks. En daar kunnen we inderdaad even mee lachen maar als we weten dat zelfs Ronald Reagan – en dat is nu niet meteen een linkse kameraad – een taks invoerde van 28% op vermogens, dan pas beseffen we in welke mate deze regering weigert om rechtvaardig in te grijpen, om de lasten rechtvaardig te verdelen. En dat uw partner in deze regering, beste CD&V, graag nog dieper had gesneden, is dan voor niemand een troost.

En u deelt nog cadeaus uit. Mooie cadeaus, grote cadeaus aan fraudeurs.

John Crombez heeft in dit land een degelijke fraudebestrijding op de rails gezet. Met als resultaat 1,8 miljard euro op 3 jaar. U voorziet in uw akkoord 250 miljoen euro op 5 jaar. Kan het contrast nog groter? Dit is dan ook het enige luik in het regeerakkoord waarbij we echt over een herstelregering kunnen spreken. U draait het beleid terug, u herstelt de fraudeurs in eer. Proficiat.

Maar daar stopt de kracht van verandering niet. Zo verlengt u ook de levensduur van de kerncentrales. U geeft ook een multinational een mooi cadeau, door hem opnieuw vrij spel te geven om winst te maken op kap van de gezinnen en hun monopolie te behouden. Dat hierdoor de investeringen in moderne hernieuwbare energie dreigen op te drogen door het onzekere investeringsklimaat lijkt u niet te deren. Wel deze beslissing zal in Parijs, bij GDF-Suez, ongetwijfeld met champagne gevierd worden. We zijn opnieuw een Frans wingewest. Met scheurtjes, lekken en bergen gevaarlijk afval zijn de oude kerncentrales het probleem, niet de oplossing van de Belgische stroomvoorziening. Bovendien kosten ze handenvol geld. Inzetten op de toekomst, ook wat betreft energie, lijkt voor deze regering geen optie.

Conclusie

Collega’s, dit regeerakkoord is een slagveld aan gebroken beloftes.

Het V-plan van N-VA is via de Vlaamse en federale regering op een groot verliesplan voor de gezinnen uitgedraaid. Om te maskeren dat ze haar achterban niets te bieden heeft op het vlak van haar corebusiness, het communautaire, stelt ze zich des te stoerder op in de afbraak van ons sociaal model. Van snijden met een scalpel is al lang geen sprake meer en mijnheer De Wever had nog verder willen gaan. Had hij dan graag het sociale weefsel helemaal uitgelepeld? Wie wordt daar in godsnaam beter van, stel ik mij de vraag? En wie weet wat ons nog te wachten staat, met een eerste minister die eigenlijk op ’t Schoon Verdiep zit in plaats van in de Wetstraat 16.

Je moet maar durven.

“Onze economische filosofie”, klinkt het bij Open Vld, “is er één van zuurstof voor de economie en voor de werkende mens.” Maar terwijl econoom na econoom, instantie na instantie, van Oeso tot Europa, vertelt dat harde besparingen nefast zijn voor de economie, is er nu dit regeerakkoord dat de werkende mensen net zuurstof afneemt.

Je moet maar durven.

En tot slot heb je CD&V. De gezinspartij die luid verkondigt dat deze regering er niet is om mensen pijn te doen, maar om er achteraf beter van te worden. De partij die tevreden is met haar kleine trofee. De partij die hoopt dat de sociale partners naar hun achterban trekken en zullen meewerken aan – en ik citeer – “deze opportuniteiten, die nog nooit gezien zijn in dit land.” “Geloof ze niet” riep Kris Peeters voor de verkiezingen uit, waarmee hij zijn partij als het sociaal alternatief van N-VA presenteerde. En in de onderhandelingen moest en zou CD&V de verdediger zijn van de linkse welvaartsstaat. Opnieuw proficiat, mooie sociale resultaten hebt u geboekt.

Je moet maar durven.

Beste collega’s, ik maak me zorgen: de begroting is misschien in evenwicht, maar de samenleving des te minder. Het is duidelijk wat de twee basisprincipes van deze regering zijn: onrechtvaardigheid en oneerlijkheid. Hoe anders kun je een taksshift noemen waarbij de gezinnen de rekening voorgeschoteld krijgen, terwijl aandeelhouders met fluwelen handschoenen gestreeld worden en multinationals en fraudeurs cadeautjes krijgen?

En de inkt van dit regeerakkoord was amper droog of er werd nog een belofte gebroken. De regering moest en zou bijzonder oog hebben voor gendergelijkheid. Meer nog, het bestaande quotum voor vrouwen in topfuncties bij de overheid zou worden behouden en gerealiseerd. En dan zit ze hier, met 4 vrouwelijke ministers. Op 18. Mad Men, maar dan zonder de bijhorende stijl. En dat voor een regering in de 21^e eeuw. Dit is geen stilstand, dit is een stap terug in de tijd. Hiermee zegt u eigenlijk aan alle vrouwen van dit land dat een glazen plafond nog altijd de harde realiteit is.

Beste collega’s, behalve de onrechtvaardigheid en oneerlijkheid van dit regeerakkoord moet er mij nog iets van het hart. Iets wat me al langer hoog zit, iets wat me al langer choqueert. Met name het triomfalisme waarmee de nieuwe excellenties hun pijnlijke boodschappen telkens weer aan de man brengen. U schept er geen plezier in, beweert u, maar dat blijkt niet uit uw daden en uw glimlach voor de camera. De omzichtigheid waarmee u telkens omgaat met aandeelhouders staat in schril contrast met uw harde aanpak van de gewone werkmens en van gezinnen, voor de mensen die geen andere keuze hebben dan elke dag vroeg op te staan om te gaan werken. Dat deed u achteloos, zonder om te kijken. Daar is geen moed voor nodig.

Er bestaat wel degelijk een alternatief. Dat heb ik u net uitgelegd. Een alternatief dat wél hoop, perspectief en toekomst biedt aan de gezinnen in dit land. Ja, we kunnen beter. Heel veel beter zelfs.

Sl

ot

Wat je deze – en geen enkele regering – kwalijk kunt nemen, is dat ze een ideologische invulling geeft aan haar beleid. Maar laat het duidelijk zijn dat de ideologie van deze regering niet de mijne is, niet die van sp.a is. In de samenleving die ik zie, zie ik mensen, niet alleen cijfers. U kijkt op een heel koude manier naar de samenleving. Dat blijkt ook uit de manier waarop u mensen in extreme armoede catalogeert: namelijk alleen in termen van veiligheid.

Mijn samenleving is niet de samenleving die deze regering wil tot stand brengen, waar iedereen een radartje is die de machine moet doen draaien ten voordele van diegenen die al goed bediend zijn. Kil en becijferd, daar bedank ik voor.

Uw blik op de samenleving is als een selfie: ieder voor zich, alleen. Geef mij dan maar die groepsfoto:

• waarin de lasten op een rechtvaardige manier verdeeld worden, waarin mensen ertoe aangezet worden om samen te werken in plaats van ze tegen elkaar op te zetten. waarin iedereen – zonder onderscheid – erop kan vertrouwen dat hij of zij er niet alleen voor staat

Mijnheer Peeters, ik heb gelezen dat u zich ’s avonds bij een glas wijn afvraagt of u al uw hervormingen ook met de socialisten had kunnen onderhandelen. Mijmeren hoeft u niet te doen. Zelfs geen seconde. Het antwoord is klaar en duidelijk neen.

Anderen dromen er dan weer van om ons nooit meer terug te zien. Wel, we zullen hen vandaag heel hard moeten ontgoochelen. Met vuur en passie zullen we hier zijn, elke dag. Met elke vezel in ons lichaam zullen wij ons de volgende jaren inzetten om duidelijk te tonen hoe u elk gezin in dit land oneerlijk en onrechtvaardig behandelt. We zullen u dag in dag uit tonen dat er andere opties zijn dan de mensen pijn te doen, dat er alternatieven zijn waar niet enkelingen of de sterksten, maar iedereen beter van wordt.

Neen, uw samenleving is niet de onze. Laat dat duidelijk zijn. Om al deze redenen, beste collega’s, zullen wij het vertrouwen aan deze regering niet geven.