‘De Franstaligen slagen er niet in het steeds onvermijdelijker post-Belgische scenario te bevatten’

Voor de Franstaligen is het alsof het koninkrijk België, dat voormalig eerste minister Yves Leterme als ‘een accident uit de geschiedenis’ bestempelde, onsterfelijk is, zo schrijft politiek essayist Jules Gheude.

België is een vreemd land, het loopt over van enthousiasme voor zijn Rode Duivels maar heeft meer en meer moeite om een regering te vinden om het te besturen. Het collectief gevoel dat uitgaat van het voetbal botst op die manier tegen de kloof tussen Vlaanderen en Wallonië die sinds 2007 enkel maar dieper wordt.

Een buitenlandse waarnemer zou dus legitiem kunnen denken dat onze communautaire problemen de bevolking niet raken, maar dat ze kunstmatig door de politici worden veroorzaakt. Maar dan zouden we vergeten dat die laatsten het product van een verkiezing zijn, en dus van de wil van het volk.

Beweren dat de meeste kiezers niet met kennis van zaken stemmen zou het democratisch systeem oneer aandoen. Naast de traditionele kloof tussen links en rechts, dat duidelijk Vlaanderen (rechts) van Wallonië (links) scheidt, is er ook de wens die de Vlaamse meerderheid uitdrukt om naar een confederaal systeem te gaan dat Wallonië verwerpt. Voor Wallonië is er geen sprake van om België te reduceren tot een lege schelp en bovendien een medebewind van Brussel te overwegen.

In die omstandigheden een federale regering vormen lijkt dan onuitvoerbaar. De laatste keer waren er 541 dagen nodig!

Als eerste partij van het land met 32% van de uitgebrachte stemmen, stevent de N-VA, de nationalistische partij van Bart De Wever, op een duidelijk doel af: de geboorte van een Vlaamse soevereine staat. Daardoor zeggen de Franstalige politici dat het confederalisme de voorbode is van het separatisme.

Vlaanderen op zoek naar onafhankelijkheid

In de loop van de laatste decennia heeft Vlaanderen alles gedaan om zijn territoriale en taalkundige homogeniteit te verzekeren. Twee jaar geleden keurde het Vlaamse Parlement unaniem een handvest goed waarvan de inleiding uitdrukkelijk de term “natie” vermeldt. Op die manier werd de ondertitel van het boek van Manu Ruys, de zeer invloedrijke redacteur van De Standaard (van christendemocratische strekking) “De Vlamingen, een volk in beweging…”, concreet ingevuld.

François Perin, voormalig professor grondwettelijk recht aan de universiteit van Luik en toplid van de Waalse Beweging tijdens de tweede helft van de twintigste eeuw snapte zeer snel dat de evolutie op termijn naar de blokkering en de implosie van het koninkrijk zou leiden. “Er is in dit klein land geen plaats voor twee naties, een Belgische, als die al ooit bestaan heeft, en een Vlaamse”.

Het Belgische stof zal in flarden uiteenvallen

Op 26 mei 1980 bood hij op spectaculaire wijze zijn ontslag bij de senaat : “Het is moeilijk parlementslid te blijven van een staat waarin je niet meer gelooft en waarvan het politiek systeem absurd lijkt, en een natie (…) die niet meer bestaat te vertegenwoordigen”. Voor hem waren de zaken duidelijk: “de Walen en Brusselaars zullen domweg alleen zijn”. Drieëntwintig jaar voor de befaamde uitzending Bye-bye Belgium van de RTBF (2006) bedacht hij hoe Vlaanderen, voortaan sterk dankzij zijn democratische legitimiteit, unilateraal zijn onafhankelijkheid zou kunnen uitroepen.

Men kan vandaag alleen maar vaststellen dat de werkelijkheid de fictie heeft ingehaald. Bart De Wever, de triomferende Vlaamse nationalistische leider, handelt echter als een perfecte pragmaticus. Hij wil de zaken niet overhaasten door een revolutionair proces die negatief kan ervaren worden door de rest van de wereld. Hij gaat dus voor een voorzichtige, geleidelijke strategie, overtuigd dat het Belgische stof in flarden zal uiteenvallen en zeker dat Brussel in de Vlaamse portefeuille zal vallen.

De Franstaligen slagen er niet in dat post-Belgische scenario, dat meer en meer onvermijdelijk lijkt, te bevatten. Voor hen is het alsof het koninkrijk België, dat de voormalige christendemocratische eerste minister Yves Leterme als “een accident uit de geschiedenis” bestempelde, onsterfelijk is.

De feiten spreken echter voor zich. Zelfs de voormalige voorzitter van de Vlaamse liberalen, Karel De Gucht, huidig Europees commissaris voor Handel, verklaarde in 2002 dat België “op termijn veroordeeld was te verdwijnen, te verdampen”.

De Franse burger begrijpt maar moeilijk die balkanisering die zich aan zijn noordelijke grens voltrekt. Aangezien de Franse republiek bezield is door een nationale gemeenschappelijke geest – het bekende “dagelijkse plebisciet” waarover Ernest Renan sprak- beschouwt ze de natiestaat als een universeel fenomeen.

Kroniek van een aangekondigde balkanisering

De Franse verantwoordelijken laten zich echter niet beet nemen. Het feit dat de commissie van Buitenlandse zaken het in juli 2011 opportuun vond om twee van haar leden, één uit de meerderheid en één uit de oppositie, naar België te sturen om informatie te vergaren over de binnenlandse toestand van het land, is veelbetekenend. Het verslag van de betrokkenen, dat op 15 februari 2012 goedgekeurd werd, stelt vast de verdeling van België in twee alsmaar meer samenhangende en uiteenlopende taalkundige groepen zijn bestaan meer en meer op de helling zet.

Aangezien ik niet wil dat de Walen op een gegeven moment verplicht worden overhaast te reageren, heb ik in 2009 het burgerinitiatief van de Staten-Generaal van Wallonië opgezet. Onder de drie mogelijke post-Belgische scenario’s die zowel à charge als à décharge werden uitgevoerd (een onafhankelijke Waalse staat, een rest-België Wallonië-Brussel: de unie-integratie met Frankrijk) is enkel de laatste optie realistisch en geloofwaardig.

Verschillende Franse vooraanstaande figuren (van Jean-Pierre Chevènement en Jacques Attali, tot Nicolas Dupont-Aignan, Jacques Myard, Marine Le Pen en Jean-Pierre Mélenchon) hebben zich daarover trouwens al uitgesproken, net zoals de generaal de Gaulle die met een verbazende helderheid aan professor Robert Liénard van de universiteit van Leuven verklaarde: “Als er op een dag een politieke autoriteit die Wallonië vertegenwoordigt een officiële aanvraag richt aan Frankrijk, zullen we de vraag, die volledig legitiem zal lijken, gunstig beantwoorden.

Het wordt in elk geval interessant om het referendum over de onafhankelijkheid van Schotland te volgen dat in september plaats vindt. Indien het positief uitdraait, zou het zonder enige twijfel het Vlaamse tempo versnellen.