Het topvoetbal profiteert in België van twee fiscale gunstregimes. Maar het gerechtelijk onderzoek in de hoogste voetbalklasse toont aan hoe tegelijk miljoenen aan belastingen worden ontweken via buitenlandse constructies.
Een grootschalig gerechtelijk onderzoek naar witwaspraktijken en matchfixing legt de donkerste kanten van het voetbalbedrijf bloot. Topmakelaars die vriend aan huis zijn bij de belangrijkste clubs van het land, laten zich via schimmige buitenlandse constructies riante commissies uitbetalen voor hun aandeel in de verkoop van voetbalspelers. En dat terwijl Belgische voetbalclubs ieder jaar een fikse korting krijgen op hun belastingen, via twee fiscale gunstregimes.
Zo wordt voor de betaling van de socialezekerheidsbijdrage het loon van een voetballer afgetopt op 2281 euro bruto. ‘Dat systeem gaat terug tot de jaren zeventig, toen de clubs een vzw-statuut hadden,’ legt fiscaal expert Michel Maus (VUB) uit. ‘Een gunstregime als de RSZ-korting is dan verdedigbaar voor verenigingen zonder winstoogmerk die ook een maatschappelijk doel hebben. Maar dat is intussen sterk veranderd: profclubs zijn commerciële ondernemingen geworden die winst maken en nastreven.’
Zowel speler als club profiteren van het systeem. Zonder RSZ-korting zouden de werkgevers veel hogere sociale bijdragen betalen op zeer zware lonen. ‘We spreken dan over een totaal ander kostenplaatje. Maar het is ook positief voor de speler zelf, omdat hij een hoger nettoloon overhoudt.’ Vorig jaar zou op die manier zo’n 70 miljoen euro uit de staatskas gehouden zijn.
Tegelijk krijgen clubs 80 procent korting op de bedrijfsvoorheffing, aldus Maus. Het geld dat ze daarmee uitsparen moet onder meer geïnvesteerd worden in jeugdwerking. ‘Maar de maatregel is te weinig geconditioneerd, het is zeer onduidelijk wat er allemaal kan en mag met dat geld.’
Samengenomen levert dat het beeld op van een sector die door de belastingbetaler flink gesponsord wordt, maar zelf tekortschiet in fiscale ethiek. Het gerechtelijk onderzoek dat gisteren losbarstte spitst zich onder meer toe op de manier waarop topmakelaars als Mogi Bayat en Dejan Veljkovic een deel van hun commissies op transfers verborgen houden voor het oog van de fiscus via buitenlandse constructies en vennootschappen. Van voetbalclub Moeskroen wordt al langer vermoed dat ze door makelaars wordt gerund – wat niet mag. Maar het netwerk van tussenpersonen maakt het zeer moeilijk om zoiets ook aan te tonen.
Quid pro quo
Die cultuur zit diep ingebakken in de wereld van het profvoetbal, zegt Maus. ‘Denk aan de Rode Duivels, en de verhalen over hun portretrechten die worden afgezonderd in buitenlandse vennootschappen. Opnieuw kan de fiscus niet langs de kassa passeren, en verdwijnen er centen uit de Belgische schatkist.’ Hij pleit voor een publiek debat over gedragscodes voor de sector. ‘Dit systeem heeft zijn tijd gehad. Het moet een quid pro quo worden: de maatschappij kan gunstregimes sponsoren, maar daar mogen wel regels tegenover staan. Voetbal slorpt nu eenmaal veel middelen op. Ook de kosten voor de politie, die bij talloze wedstrijden voor de veiligheid instaat, worden op de maatschappij afgewenteld.’
Maar de kans lijkt klein dat er aan de gunstregimes gemorreld wordt, of dat de politiek de voetbalwereld strenger gaat bewaken. Minister van Sociale Zaken Maggie De Block (Open VLD) gaf eerder al aan dat de RSZ-korting verdedigbaar is om een aantrekkelijke competitie te garanderen. Met de verkiezingen van mei 2019 in het vooruitzicht zullen politici zich ook al niet geroepen voelen om de clubs van hun kiespubliek pijn te doen.
Bovendien zijn de banden tussen politiek en voetbal – de meest zichtbare sport in ons land – altijd innig geweest. Burgemeesters laten zich graag opmerken in de loges van plaatselijke voetbaltempels, en geven bouwdossiers voor nieuwe stadions niet zelden een duwtje in de rug. De driehoek tussen sport, politiek en bedrijfsleven is daarom ook een ideale voedingsbodem voor lobbymechanismen, zegt Maus. Misschien is het wel eens wenselijk om daar ook naar duidelijkere spelregels te evolueren.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
