‘De EU brengt ons meer op dan ze kost, maar hoeveel?’

Kamerlid Steven Matheï en EU-parlementslid Tom Vandenkendelaere willen een studie om de economische voordelen van de EU voor België te ramen. Zo hopen ze meer objectiviteit brengen in het publieke debat over het belang van de Unie.

De financiële kost van de Europese Unie is het politieke monster van Loch Ness. Iedereen spreekt erover, het lijkt overal op te duiken, maar over de precieze omvang ervan doen de wildste verhalen de ronde. In het Verenigd Koninkrijk beloofde Boris Johnson met zijn beruchte rode bus dat Brexit liefst 350 miljoen per week zou opleveren voor de Britten. Bij de recente begrotingsbesprekingen in de Kamer stelden populistische partijen zelfs voor om deze bijdragen af te schaffen, vaagweg refererend naar ‘massale transfers’.

Nochtans is deze kost duidelijk afleesbaar in onze begrotingstabellen. Wat minder vaak tot nooit aan bod komt in het publieke debat is het indirecte rendement van de Europese Unie. Vooral de voordelen van de Europese interne markt blijven te vaak onbesproken.

De interne markt van de Europese Unie maakt het voor Belgische ondernemingen makkelijk om goederen en diensten te verkopen in andere landen. Het EU-kader verlaagt sterk de kost om handel te drijven tussen lidstaten. Voorbeelden daarvan zijn de opheffing van douanetarieven en quotabeperkingen, maar ook het gebrek aan non-tarifaire beperkingen dankzij een geharmoniseerd wettelijk kader en de standaardisatie rond productnormen.

De effecten van deze vrijhandelszone zijn minder gemakkelijk te kwantificeren dan de uitgaven in begrotingstabellen. Het Nederlandse Planbureau deed vorige week een verdienstelijke poging om deze indirecte winsten te ramen met een doorwrochte, economische studie. De resultaten van dit onderzoek zijn ook voor België zeer relevant.

Uit de resultaten van de Nederlandse studie blijkt dat het bbp van België (en Luxemburg) 4,4 % hoger ligt dankzij de handelsvoordelen. Daarmee is het een van de landen die het meest profiteert van de handelsvoordelen van de EU. De verdieping van de EU en de uitbreiding met nieuwe lidstaten, heeft het positieve effect bovendien versterkt.

Als kleine, open economie heeft België des te meer belang bij een goed werkende Europese Unie. Dankzij haar gewicht kan de EU ook een optimale marktwerking stimuleren via het concurrentiebeleid om een gelijk speelveld tussen de marktactoren te bereiken. België zou als klein land nooit een significant gewicht hebben om bijvoorbeeld boetes op te leggen aan multinationals die hun marktpositie misbruiken.

Ook het Europese investeringsplan “Next Generation EU” zal een bijkomende stimulans betekenen voor de interne markt. Eerder gaf de Nationale Bank al aan dat de economische return voor België van de investeringsplannen van de andere EU landen minstens even omvangrijk is als de economische effecten van ons eigen plan. De gezamenlijke Europese investeringsprioriteiten zullen ook leiden tot meer handel en uitwisseling van diensten op de Europese markt.

Brexit was voor vele beleidsmakers en ondernemers een shock. De populistische beloftes die brexiteers tijdens de campagne maakten, waren gebaseerd op ongefundeerde berekeningen, halve waarheden of onverholen desinformatie. Nadien werd voor vele Britten duidelijk wat de economische schade en blijvende kost is van een uittrede uit de EU.

“België en de Belgische economie hebben alles te winnen bij een sterk Europa en een sterke Unie.” Laten we deze stelling uit het regeerakkoord ook volmondig uitdragen. Het publieke debat neemt te weinig in rekening wat de voordelen van de interne markt zijn voor onze economie. Om het populisme antwoord te bieden, is het cruciaal om de voordelen van de EU voor ons land nauwkeurig en objectief in kaart te hebben en te monitoren.

Meten is weten. CD&V stelt daarom voor om aan het Federaal Planbureau en de Nationale Bank een dergelijke opdracht toe te vertrouwen.