De economische impact van de verkiezingsbeloftes: een overzicht per partij

Het Planbureau berekende de macro-economische impact op korte en middellange termijn van de verschillende voorstellen van de politieke partijen.

Het Planbureau is klaar met de doorrekening van de verschillende prioriteiten die de partijen aan de instelling hebben voorgelegd. Het gaat om punten die de partijen zelf naar voren konden schuiven. Bovendien zijn wellicht enkele voorstellen alweer verwijderd, na eerdere feedback van het Planbureau. Van verschillende voorstellen werd de impact op de lange termijn ook niet berekend Hieronder volgt een alfabetisch overzicht per partij met de grootste blikvangers en de macro-economische impact op korte en middellange termijn.

CD&V investeert zowat 3 miljard euro in maatregelen onder de rubriek ‘Iedereen mee – werken lonend maken’. Uitschieters daarin zijn de uitbreiding van de forfaitaire aftrek voor beroepskosten voor werknemers (640 miljoen euro in 2024), de verlaging van de werkgeversbijdragen via het optrekken van de lageloongrens (718 miljoen euro) en de verhoging van het leefloon (416 miljoen euro).

Daarnaast gaat 1,5 miljard euro naar Onderwijs en Gezinnen/Zorg, met 400 miljoen euro extra voor onderwijs, 200 miljoen euro extra voor kinderopvang en jeugdhulp en 400 miljoen euro extra middelen voor langdurige zorg.

Justitie en Veiligheid krijgen er tegen 2024 550 miljoen euro bij.

Onder de rubriek Klimaat en Mobiliteit zou de kilometerheffing voor lichte vracht zowat 300 miljoen euro opleveren. Een taks op vliegtuigtickets brengt 250 miljoen euro in het laatje.

De groenen maken van armoedebestrijding een prioriteit. Bijna 1,5 miljard euro gaat naar het optrekken van de sociale minimumuitkeringen tot de armoededrempel, maar de partij haalt ook ruim 300 miljoen euro uit het goedkoper maken van geneesmiddelen via openbare aanbestedingen.

Op het vlak van arbeidsmarkt haalt Groen 1,7 miljard euro uit een solidariteitsbijdrage van ‘ongezonde’ werkgevers met een hoog niveau van ziekteverzuim, maar pompt ze 2 miljard euro in een verlaging van de werkgeversbijdragen voor de lage lonen en bijna 2 miljard euro in een versterking van de werkbonus voor lage lonen en deeltijds werkenden.

Onder het luik Mobiliteit halen de groenen 3 miljard euro uit het uitdoven van de salariswagens en gaat een even groot bedrag naar het mobiliteitsbudget in de vorm van een belastingskrediet dat afhangt van de woon-werkafstand. Een luchtvaartheffing moet 548 miljoen euro opbrengen, terwijl er 1,3 miljard euro naar investeringen in het spoor gaat. De invoering van de slimme kilometerheffing zou 2,4 miljard euro opleveren, maar daar staat 1,6 miljard tegenover die gaat naar de afschaffing van de verkeersbelasting en de belasting op inverkeerstelling.

Groen haalt ook 2,450 miljoen euro uit een meer rechtvaardige fiscaliteit. De hoofdbrok van 1,5 miljard euro moet komen van een betere inning van de vennootschapsbelasting, terwijl een betere inning van de btw 400 miljoen euro moet opbrengen.

Om de duurzame energietransitie te financieren, mikt de partij op 2,6 miljard euro opbrengst uit een koolstofheffing die zou gelden voor alle sectoren en die geleidelijk zou oplopen.

N-VA gaat zoals bekend voor het langer openhouden van de twee jongste kerncentrales. Uiteraard staat daar tot 2024 geen budgettair gevolg tegenover. De kernuitstap staat immers pas voor 2025 geprogrammeerd. De partij haalt 2,7 miljard euro uit de activering van de arbeidsmarkt, met de beperking van de werkloosheid in de tijd (1,5 miljard euro) en het stopzetten van het SWT-stelsel (948 miljoen euro) op de eerste plaats. De Vlaams-nationalisten hebben ook 500 miljoen euro veil voor de koopkrachtverbetering van mensen met een bescheiden pensioen. Daarvan komt ruim 100 miljoen euro uit de afbouw van de belastingvermindering voor hoge pensioenen.

N-VA wil ook de groeinorm in de gezondheidszorg behouden op 1,5 procent bovenop de inflatie, wat in 2024 1,4 miljard euro zou kosten. De geleidelijke schrapping van de 45 procent-schijf in de personenbelasting zou bijna 1 miljard euro kosten.

Werken moet lonen, en daar mag voor de Vlaamse liberalen iets tegenover staan. Open VLD plant de komende legislatuur een investering van 5 miljard euro zodat wie werkt of gewerkt heeft netto extra overhoudt. Dat is meteen de hoofdmoot van de prioriteiten die de liberalen door het Planbureau lieten doorrekenen. De partij plant ook maatregelen om meer mensen aan de slag te krijgen. Daar staat een investering van 133 miljoen euro geprogrammeerd om de fiscale aftrek voor kinderen jonger dan drie jaar te verdrievoudigen. Dat moet voor meer en betaalbare kinderopvang zorgen.

Inzake klimaat gaat meer dan 200 miljoen euro naar de daling van het btw-tarief op sloop- en heropbouw en op energiezuinige investeringen bij nieuwbouw. Open VLD wil ook 100 miljoen euro investeren in een klimaatinnovatiefonds, waarbij tegen elke publieke euro ook een private euro moet staan.

In de tabellen van PVDA staan slechts drie maatregelen, waarvan er twee becijferd werden. De partij communiceerde zelf al over goedkopere geneesmiddelen via het kiwimodel, wat 325 miljoen euro moet opbrengen. Gratis naar de huisarts kost dan weer 190 miljoen euro.

PVDA gaat ook voor het terugbrengen van de pensioenleeftijd naar 65 jaar, maar daar staat in de volgende legislatuur geen budgettair gevolg tegenover.

De Vlaamse socialisten maakten woensdag al een deel van hun verkiezingsplannen wereldkundig en een aantal blikvangers daarvan zijn terug te vinden in de becijfering door het Planbureau. Het meest in het oog springt de 14 miljard euro die SP.A veil heeft voor de rubriek ‘loon naar werk’. Daaronder vallen het optrekken van de belastingvrije som in de personenbelasting (12 miljard euro), de verhoging van de fiscale werkbonus (169 miljoen euro) en de verlaging van de werkgeversbijdrage op de lage lonen, de gekoppeld wordt aan het optrekken van het minimumloon (1,450 miljard euro). De verhoging van de minimumpensioenen kost 1 miljard euro in 2024. De partij wil ook vervroegd pensioen mogelijk maken vanaf een loopbaan van 42 jaar en de pensioenbonus herinvoeren na een loopbaan van 42 jaar. Dat zou 679 miljoen euro kosten. Daar staat 718 miljoen euro tegenover die de partij haalt uit een verhoging van de solidariteitsbijdrage van de hoogste pensioenen.

Zorg en Welzijn kost 2,7 miljard euro in de SP.A-plannen, met een verhoogde terugbetaling van tandzorg, brillen, lenzen en hoorapparaten. Extra personeel in de zorg kost 500 miljoen euro in 2024, terwijl de achterstand wegwerken bij de persoonsvolgende financiering ruim 800 miljoen euro kost.

In de rubriek betaalbaar en energiezuinig wonen gaat 640 miljoen euro naar de afschaffing van de registratiekosten bij de aankoop van een gezinswoning, 729 miljoen euro naar de verlaging van de btw op elektriciteit en 880 miljoen euro naar investeringen in sociale huisvesting.

De tabellen van het Planbureau plaatsen 15,4 miljard euro bij de financiering. Daarbij rekent SP.A op bijna 6 miljard euro aan inkomsten uit financieel vermogen in de grondslag van de personenbelasting. De verbreding van de belastbare basis van multinationals in de vennootschapsbelasting zou 1,7 miljard euro opbrengen, terwijl 2,3 miljard euro moet voortvloeien uit de afschaffing van de salariswagens.

De spitsheffing rond Brussel, Antwerpen en Gent moet de kas stijven met 400 miljoen euro. Een daling van personeel en werkingskosten bij de overheid staat voor 1,7 miljard euro becijferd.

Vlaams Belang tot slot voorziet een forse investering in de verlaging van de personenbelasting: liefst 9,5 miljard euro. De verlaging van de vennootschapsbelasting kost 877 miljoen euro in de slides van het Planbureau, terwijl de verlaging van de btw op elektriciteit en gas 1,1 miljard euro zou kosten. Een correcte inning van de btw moet dan weer 2 miljard euro opbrengen. De partij haalt 821 miljoen euro uit de beperking van de werkloosheid in de tijd en 1 miljard euro uit een besparing op de hoogste ambtenarenpensioenen.

De verhoging van de pensioenen tot 1.500 euro na een loopbaan van 40 jaar kost 1,6 miljard euro, terwijl het prijskaartje van de verhoging van de minimale sociale uitkeringen tot de armoedegrens 1,25 miljard euro beloopt. Een wachttijd voor toegang tot de sociale zekerheid en sociale bijstand zou 1,5 miljard euro besparen. Vlaams Belang ziet in zijn plannen de werkingskosten van de overheid toenemen. Dat komt vooral door investeringen in veiligheid en onderwijs. Schrappen in de dotatie van het koningshuis en de VRT moeten de factuur helpen drukken. De partij plant ook investeringen mobiliteit en infrastructuur en wil 3 kerncentrales openhouden.

De partij reageerde donderdag al misnoegd op de oefening van het Planbureau. Ze hekelde dat verschillende voorstellen niet werden berekend, zoals een migratiestop, het stopzetten van de transfers van Vlaanderen naar Wallonië, de afschaffing van de kabinetten en het opdoeken van de monarchie.