De federale regering heeft dan toch een akkoord bereikt over de energiefactuur. In een heuse koopkrachtdeal heeft premier Alexander De Croo (Open VLD) water en vuur proberen te verzoenen. ‘Maar het resultaat is bric-à-brac.’
‘Bijkomende ademruimte voor de middenklasse.’ Zo omschrijft eerste minister Alexander De Croo (Open VLD) het akkoord van zijn Vivaldi-regering over de energiefactuur. Na dagenlang getouwtrek heeft de liberaal de neuzen in dezelfde richting gekregen. Het modale gezin zal zijn energiefactuur op vier maanden tijd met zo’n 165 euro zien verlichten. Eén miljoen gezinnen krijgen een verlenging van het sociaal tarief, een eis van socialisten en groenen.
Kostenplaatje voor de overheid: 1,1 miljard euro.
De verlichting van de factuur gebeurt in eerste instantie met een energiecheque van 100 euro voor elk gezin. Toen De Croo de cheque vorige week op tafel legde als alternatief voor de btw-verlaging, botste die meteen op weerstand van Vooruit, CD&V en Groen. De liberalen hebben de cheque er toch doorgekregen. Onder de noemer van ‘verwarmingspremie’ zal elk gezin een korting van 100 euro krijgen die via de elektriciteitsfactuur wordt verrekend. Op die manier krijgen ook mensen die bijvoorbeeld verwarmen op stookolie een compensatie.
Dit is een gemiste kans op echt beleid.
Diskrediet
Maar die premie komt er tegen een politieke kost voor de Open VLD. De partij moet van maart tot juli een btw-verlaging van 21 naar 6 procent op elektriciteit slikken. De partij had nochtans boegbeelden als staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker en fractieleider Maggie De Block in stelling gebracht om de maatregel in diskrediet te brengen.
Partijvoorzitter Egbert Lachaert verdedigt het akkoord door erop te wijzen dat het ‘geen structureel tekort slaat’. Ook zijn MR-collega Georges-Louis Bouchez hamert erop dat de steun ‘niet zal gerecupereerd worden via belastingen’.
Febeg, de federatie van energiebedrijven, is not amused en zegt dat het eigenlijk twee maanden nodig heeft om de verlaging door te voegen. ‘Leveranciers kunnen zich er momenteel niet toe verbinden alles tegen 1 maart klaar te hebben’, klinkt het. Dat zou een affront voor de regering betekenen, die lang getalmd heeft met een akkoord.
Communautaire dimensie
Wat met de socialisten? De PS leunde wat achterover tijdens de onderhandelingen. De meeste furore kwam van de Vlaamse regeringspartijen. Voorzitter Paul Magnette legde weliswaar een energiecheque van 200 euro op tafel, maar de partij wilde vooral snel een tastbare oplossing.
Vooruit klopt zich op de borst dat haar btw-verlaging er komt. Maar de partij van Conner Rousseau moet wel slikken dat die verlaging enkel geldt voor de elektriciteitsfactuur, en niet voor de gas. De groenen (maar ook iemand als Antwerps Vooruit-schepen Tom Meeuws) zijn ervoor beducht om het meer vervuilende gas aantrekkelijker te maken.
Maar laat nu net de gasfactuur het felst zijn gestegen. Consumentenorganisatie Test-Aankoop geeft het akkoord daarom een onvoldoende. Oppositiepartijen Vlaams Belang en N-VA ontwaren een communautaire dimensie. ‘In Vlaanderen wordt meer op gas verwarmd’, zegt fractieleider Peter De Roover. PVDA-Kamerlid Peter Mertens heeft het over ‘boerenbedrog’. ‘Een verlaging van de energiefactuur met zo’n 165 euro, terwijl die met meer dan 2.800 euro is toegenomen. Dat is toch niet serieus?’
Tandem
In het debacle lijkt vooral de tandem van Vincent Van Peteghem (CD&V) en Tinne Van der Straeten (Groen) een behoorlijke beurt te hebben gemaakt. Weken geleden legde de CD&V-vicepremier de onmiddellijke btw-verlaging al op tafel en bleef ook nadien op die nagel kloppen. De laatste dagen koos hij ervoor om in de luwte te opereren.
Naast de btw-verlaging mag Van Peteghem ook de pluim van de ‘minitaxshift’ op zijn hoed steken. Door het gefaseerd schrappen van de bijzondere bijdrage voor de sociale zekerheid (een crisisbijdrage uit 1994) zien mensen met een inkomen onder 3.500 euro bruto hun loon met zowat 100 euro stijgen.
De taxshift wordt onder meer gefinancierd door de vliegtaks. Wie minder dan 500 kilometer ver vliegt, betaalt binnenkort 10 euro meer. Voor verdere afstanden binnen Europa gaat het om 2 euro. Wie buiten Europa vliegt, betaalt 4 euro meer.
Energieminister Van der Straeten krijgt nu samen met Van Peteghem de tijd de ‘slimme btw-verlaging’ vorm te geven. De bedoeling is dat accijnzen hun intrede doen, waardoor de energiefactuur flexibel kan aangepast worden in tijden van crisis. Denk ook aan gerichte prijsverlagingen voor laadpalen of warmtepompen.
Maar het blijft koffiedik kijken hoe die hervorming er precies uit zal zien en wat ze zal opleveren voor de energiefactuur. En gaat ze op tijd klaar zijn wanneer de tijdelijke btw-verlaging ten einde loopt? De regeringspartijen zijn zich ervan bewust dat ook de volgende stap in de hervorming van de energiefactuur tot bitse onderhandelingen met de liberalen kan leiden, wellicht al in maart.
Binnen de meerderheid wordt er met gemengde gevoelens naar het akkoord gekeken. Een hoge bron spreekt over een ‘gemiste kans op echt beleid’. In andere woorden: ‘Dit is bric-à-brac.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
