‘De budgettaire bocht van N-VA’

Een begroting in evenwicht is niet meer heilig voor de N-VA. Daarmee gaat ze dezelfde toer op als de Waalse paars-groene regering.

U herinnert het zich vast nog. In de aanloop naar de verkiezingen van 2014 pakte N-VA-voorzitter Bart De Wever uit met de uitspraak ‘ Show us the money‘. Het was striemende kritiek op premier Eli Di Rupo (PS), die volgens De Wever te weinig had gedaan om de overheidsfinanciën op orde te brengen. De N-VA won de verkiezingen en vormde met de MR, de Open VLD en de CD&V een federale regering. Ze spraken af om tegen 2018 de begroting in evenwicht te brengen.

Daar kwam niets van in. De begrotingsprestaties van de regering-Michel waren niet beter dan die van de regering-Di Rupo, zoals Knack de week voor de verkiezingen aantoonde. Een blamage voor de coalitiepartijen en zeker voor de N-VA, die vooraf hoog van de toren had geblazen én de minister van Financiën had geleverd.

De budgettaire bocht van N-VA.

De N-VA houdt niet langer vast aan een Vlaams begrotingsevenwicht vanaf het begin van de regeerperiode, zoals N-VA-onderhandelaar Theo Francken bevestigde: ‘Een evenwicht tegen het einde van de legislatuur is het doel.’ Dat is een heel andere opstelling dan in 2014. Onder leiding van Geert Bourgeois (N-VA) bespaarde de Vlaamse regering toen fors om enkele jaren een begroting in evenwicht te kunnen presenteren. Uiteindelijk sukkelde ook de Vlaamse regering in het rood, en wel op een heel onbehoorlijke manier: dat er 600 miljoen tekort was voor een begroting in evenwicht werd pas 48 uur ná de verkiezingen officieel bekendgemaakt. Opnieuw een blamage voor de N-VA, de Open VLD en de CD&V.

Nu heeft de N-VA zelfs niet meer de ambitie om de Vlaamse begroting van bij het begin in evenwicht af te sluiten. Ze schuift de doelstelling op de lange baan, het is iets voor 2024. Daarmee gaat ze dezelfde toer op als de Waalse regering, gevormd door de PS, de MR en Ecolo. Die stelt ook een begrotingsevenwicht tegen 2024 in het vooruitzicht. Het ontlokte De Tijd-columnist Rik Van Cauwelaert de vaststelling: ‘En zo wordt de N-VA allengs een Belgische traditionele partij.’

De N-VA vindt een Vlaamse begroting in evenwicht niet noodzakelijk want ze wil investeren, onder meer in schoolgebouwen, de gehandicaptensector, de kinderopvang en de ouderenzorg. Daarmee sluit ze aan bij de gouden financieringsregel die de Leuvense begrotingsspecialist Wim Moesen weer onder de aandacht bracht. Die regel zegt dat lopende uitgaven (lonen, bijvoorbeeld) moeten worden betaald door lopende inkomsten (vooral belastingopbrengsten), en dat je daar dus niet voor mag lenen. Je mag wel schulden aangaan voor ‘materieel vaste activa’ – eng gedefinieerd zijn dat investeringen in cement en bakstenen. Vergelijk het met een huishouden: je mag lenen om een huis te bouwen, maar het is onverstandig om je in de schulden te steken om op vakantie of op restaurant te gaan.

De N-VA staat niet alleen met haar budgettaire bocht. Experts van de Europese Commissie pleiten nu ook voor een versoepeling van de Europese begrotingsregels. De huidige regels zijn te streng en fnuiken de groei. Europa dwingt de lidstaten om zwaar te besparen, zodat noodzakelijke investeringen, bijvoorbeeld in de infrastructuur, uitblijven. Terwijl vandaag, met een zwakke economische groei en een lage rente, net het omgekeerde zou moeten gebeuren, aldus begrotingsexperts.

Onze politici staan bekend als budgettaire belhamels.

Het is zeker verdedigbaar dat er wordt geleend om te investeren. Maar dan moeten die investeringen bijdragen aan de economische groei en een bron van toekomstige fiscale opbrengsten vormen. Dat vergeten politici wel eens, en dan loopt de overheidsschuld op. Onze politici staan bekend als budgettaire belhamels. Niet alleen stellen ze voortdurend begrotingsevenwichten in het vooruitzicht die ze nooit halen, ze gingen ook lenen om gewone begrotingsuitgaven te financieren. De verleiding om dat ook nu weer te doen zal ongetwijfeld groot zijn.

Bovendien mag de gouden begrotingsregel geen voorwendsel zijn om niet zuiniger om te springen met het belastinggeld. We willen er even aan herinneren dat twee buurlanden waarmee Vlaanderen zich graag vergelijkt, Nederland en Duitsland, wél begrotingsoverschotten boeken omdat ze goed op de centen passen.

Bij de N-VA is te horen dat ze wil saneren, en bijvoorbeeld het Vlaamse ambtenarenapparaat verder wil afslanken. Tegelijkertijd denkt ze eraan om het aantal ministers in de Vlaamse regering onder leiding van Jan Jambon (N-VA) op te trekken van negen naar tien. Dat maakt deel uit van een grotere verdeling van postjes, waarbij onder meer voor Liesbeth Homans (N-VA) iets moet worden gevonden. Het illustreert hoe ernstig men de spaarzame omgang met belastinggeld neemt. En dat de N-VA allang een traditionele Belgische partij is.