‘Dat Rutten en De Wever terugkrabbelen over het rekeningrijden is doodjammer’

‘Het is ronduit zwak om nu, met de verkiezingen in het verschiet, alle politieke moed te verliezen en de Vlaming zich verder vast te laten rijden’, vindt Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck.

Weinig verheffend was het om te zien hoe de Open VLD en de N-VA de afgelopen dagen hun steun voor het rekeningrijden plots probeerden te minimaliseren. Zowel de partij van Gwendolyn Rutten als die van Bart De Wever ging niet zo lang geleden nog duidelijk voor die ‘slimme kilometerheffing’, op momenten dat er geen verkiezingen in aantocht waren. Maar vandaag, minder dan twee maanden voor 26 mei, klinken ze minder enthousiast.

In principe blijft hun positie ongewijzigd: ze zijn nog altijd voor, op voorwaarde dat de heffing gecompenseerd wordt door de afschaffing van de andere autotaksen, zoals de verkeersbelasting. Maar dat lukt niet: zelfs in de goedkoopste scenario’s zullen sommige Vlamingen meer moeten betalen aan het rekeningrijden dan ze vandaag aan autotaksen spenderen. In de Vlaamse administratie worden twee systemen overwogen: een met een heffing van 2 eurocent per kilometer, en een met een heffing van 5 eurocent per kilometer met daarbij nog een vaste startheffing van 25 eurocent. Beide systemen zijn volgens experts ruim onvoldoende om de Vlaming tot ander rijgedrag te bewegen, laat staan op de trein of de bus te helpen. In Frankrijk bedraagt de heffing gemiddeld zo’n 13 cent per kilometer tolweg. Overdag het centrum van Londen binnenrijden kost meer dan 13 euro. Maar zelfs de veel te voorzichtige Vlaamse plannen konden weinig genade vinden in de ogen van Rutten en De Wever.

Dat Rutten en De Wever terugkrabbelen over het rekeningrijden is doodjammer.

‘Naarmate de resultaten duidelijker worden en er meer details bekend raken, zie je dat dit niet de oplossing is’, klonk het bij Rutten. Zondagmiddag haalde De Wever alles uit de kast om het monster van de autotaks met een paar oneliners weg te toveren, ook al was er binnen de Vlaamse regering al beslist om later te beslissen, als de zoveelste studie klaar is, in juni. Zo gaat dat in ons land met gevoelige dossiers die al twintig jaar op de agenda staan, en het maakt daarbij níéts uit of dat land nu België of Vlaanderen heet. Maar omdat Ben Weyts (N-VA), minister van Mobiliteit, steeds meer als de vader van dat rekeningrijden gezien wordt, moest de voorzitter zelf in actie komen. En wel meteen. ‘Het is absoluut niet de bedoeling dat het om een lastenverhoging gaat’, zei De Wever afgelopen weekend. En dat hij ‘absoluut niet overtuigd’ is van wat er nu bekend is geraakt van de studie.

Dat Rutten en De Wever terugkrabbelen is doodjammer. Willen ze de files dan niet weg? Op PVDA en VB na is er een brede politieke consensus over het rekeningrijden, en terecht. De files op onze wegen zijn al lang absurd, niet enkel voor de individuele automobilist, maar voor het hele economische weefsel. En ze worden elke dag absurder. De verloren uren in de file zijn surrealistisch in een wereld waarin hypercompetitiviteit als norm naar voren wordt geschoven: stel je voor dat je in die tijd zou kunnen werken, bijstuderen of voor de kinderen zorgen. Om van het goederentransport maar te zwijgen: je hoeft geen Fernand Huts te zijn om het dagelijkse feest van de stilstand op de E17, E19 of E40 een schande te vinden.

Het plan met de salariswagens van Groen mag politieke zelfmoord zijn, het gesjacher van de N-VA en de Open VLD in het rekeningrijden is erger.

De slimme kilometerheffing – ‘slim’ omdat de taks lager wordt op kalme momenten en hoger bij drukte op de wegen – is verre van perfect. Zonder extra investeringen in het lamentabele openbaar vervoer in ons land wordt het al snel een pestbelasting: als je mensen uit hun auto sleurt, dan moeten ze wel op een andere manier op hun werk kunnen raken. Maar het is ronduit zwak om nu, met de verkiezingen in het verschiet, alle politieke moed te verliezen en de Vlaming zich verder vast te laten rijden.

Bart De Wever heeft de groenen terecht aangespoord om hun plannen te becijferen, bijvoorbeeld als het gaat om de afschaffing van de salariswagens. Maar als De Wever zelf geconfronteerd wordt met de kostprijs van een oplossing die hij altijd heeft gesteund, dan trekt hij bleek weg en neemt hij afstand van waar zijn partij al jaren voor pleit. Het plan met de salariswagens van Groen mag politieke zelfmoord zijn, het gesjacher van de N-VA en de Open VLD in het rekeningrijden is erger. Wie voor zelfbehoud kiest in plaats van voor morele moed, kan lang aan de bak blijven. Maar kleintjes is het wel.