De twijfels van fotograaf Nick Hannes: ‘Ik blijf altijd als laatste op café, tot de stoelen weer op de tafels staan’

‘Ik fotografeer al dertig jaar’, zegt Nick Hannes. ‘Na al die jaren zou ik toch moeten weten dat het altijd goedkomt. En toch. Elke keer als ik op reis vertrek, twijfel ik weer of het deze keer zal lukken. Dat komt omdat ik meestal in de openbare ruimte werk. Vaak op plekken die niet toeristisch zijn, zoals buitenwijken van steden. Mensen nemen daar niet makkelijk foto’s, en ze verwachten al zeker niet dat ze daar gefotografeerd worden. Een fotograaf beschouwen ze een beetje als een rare. Elke keer weer voer ik een interne strijd voor ik afdruk. Durf ik of niet? Uiteindelijk druk ik bijna altijd af, omdat ik een goede foto niet wil laten liggen. Maar die dosis lef en zelfvertrouwen heb je dus wel nodig. Je weet nooit wat de reactie van de mensen zal zijn. Dat valt bijna altijd goed mee, op een paar agressieve uitzonderingen na.’

Toch lijkt het alsof u van die twijfel houdt.

Nick Hannes: Absoluut. Twijfel houdt me scherp, het zorgt ervoor dat fotograferen geen vanzelfsprekendheid wordt. De Franse fotograaf Robert Doisneau zei ooit: ‘Als ik wist wat een goede foto was, zou ik er elke dag een maken’. Dat is onzin, natuurlijk: dat zou alleen maar routineuze en voorspelbare foto’s opleveren. Door te twijfelen krijg je verrassende én spannende foto’s. Fotografie hangt heel erg af van het toeval. Ik zie voortdurend interessante situaties, maar slechts een minderheid fotografeer ik. En slechts een minderheid daarvan levert een goed beeld op. Daarom geeft het zo veel voldoening als het wel lukt. Als het allemaal gemakkelijk zou zijn, zou het ook minder leuk zijn.

Bestaan er regels voor fotograferen in de openbare ruimte?

Hannes: Nee, de publieke ruimte is van iedereen, dus ook van de fotograaf. Het is legaal om foto’s te maken. Toch blijft het ook altijd een beetje een grijze zone en dat is maar goed ook. Als er over alles regels zouden bestaan, zou dat heel verlammend werken. Al bestaan er wel lokale verschillen. In Azië is het bijvoorbeeld heel gemakkelijk om te fotograferen in de openbare ruimte. In Engeland zijn ze dan weer erg op hun privacy gesteld. In Afrika ligt het ook allesbehalve voor de hand, zeker in een politiestaat als Egypte. Ik hou ervan om lange tijd op dezelfde plek te blijven drentelen. Maar een gewone toerist doet dat natuurlijk niet: dat wordt daar dus als verdacht gedrag beschouwd.

Twijfelt u ook vaak zonder fototoestel?

Hannes: Toch wel. Niet over de grote dingen van het leven – mijn opvattingen zijn in al die jaren amper veranderd. Maar ik heb wel veel last van het Should I stay or should I go-syndroom. Vaak heb ik schrik om dingen te missen. Daarom blijf ik altijd als laatste op café, tot de stoelen weer op de tafels staan. Al kan het ook zijn doordat ik dat zo’n mooi poëtisch beeld vind. (lacht).

Nick Hannes, New Capital Building Cities From Scratch, Lannoo, 208 blz., 45 euro.