Hollywood, het epicentrum van de Amerikaanse filmindustrie, ligt al 5 maanden plat door een staking van scenaristen en acteurs. Maakt de Vlaamse filmwereld zich ook zorgen over de impact van AI en streamingdiensten? Acteur Michaël Pas: ‘Ook bij ons moeten financiële afspraken en contracten dringend aangepast worden.’
Op 1 mei legden de Amerikaanse film- en televisiescenaristen collectief de pennen neer, uit onvrede met de slechte arbeidsvoorwaarden, de heel krappe deadlines en de dalende vergoedingen. Daarbovenop kwam nog de grote werkonzekerheid: nu artificiële intelligentie (AI) ook haar weg vindt naar het schrijfproces, willen de schrijvers betere werkgaranties.
Nog geen maand later gingen ook de acteurs op de barricades staan. Zij eisen onder meer een correcte vergoeding voor streaming en regels rond het gebruik van AI bij hun stem- en acteerwerk.
Daardoor is Hollywood, het epicentrum van de Amerikaanse filmindustrie, letterlijk stilgevallen. Zolang de staking duurt, zal er geen enkele film of serie geproduceerd worden. Volgens Michäel Pas, voorzitter van De Acteursgilde, de Vlaamse belangenvereniging voor professionele acteurs, zal het in Vlaanderen zo’n vaart niet lopen.
‘Digitale streamingsdiensten zoals Netflix, Amazon en Disney+ hebben de laatste jaren de film- en tv-wereld overhoop gehaald’, zegt Pas. ‘In de Verenigde Staten dateren de financiële afspraken die de grote filmproducenten met hun personeel hebben nog van voor er sprake was van streaming. Toen wist je als acteur of scenarist nog bij benadering hoe lang en hoe vaak een film vertoond zou worden. Het financiële luik van je contract was daarop afgestemd. Tegenwoordig kunnen miljarden mensen diezelfde films een oneindig aantal keer opnieuw bekijken.
‘De acteurs en scenaristen willen daar natuurlijk voor vergoed worden. En daar wringt het schoentje. De studio’s en de steamingdiensten hebben weinig zin om een deel van hun inkomsten af te staan. Onbegrijpelijk, want zonder acteurs en scenaristen kan er zelfs geen film gemaakt worden.’
‘In de VS zit de situatie volledig vast omdat ze daar werken op basis van contracten. Afspraak is afspraak. En wie daar verandering in wil brengen, moet naar de rechtbank trekken of het werk neerleggen. In België is de situatie anders. Vorig jaar nam het federale parlement een wet aan die voorziet dat digitale streamingsplatformen de creatieve input van uitvoerende kunstenaars zoals acteurs en muzikanten moeten vergoeden.’
‘Zoals verwacht zorgt dat voor ophef bij enkele grote streamingspelers zoals Google en Spotify, en bij een paar grote platenlabels. Ze zijn samen naar het Grondwettelijk Hof getrokken om de wet aan te vechten. Als er een uitspraak in hun nadeel is, zullen Belgische acteurs en muzikanten wel vergoed worden voor hun werk. In Spanje en Duitsland gebeurt dat trouwens al.’
‘En dan is er natuurlijk nog het vraagstuk van de artificiële intelligentie. Zullen acteurs vervangen worden door digitale scans van zichzelf? Kunnen we computers scenario’s laten schrijven? Bestaat er auteursrecht op iemands stem? Eén ding is zeker: als scenaristen, acteurs en muzikanten nog willen leven van hun kunst, moeten de financiële afspraken én contracten dringend aangepast worden.’ •
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
