Nadat auteur Julie Cafmeyer een tekst heeft gepubliceerd over het grensoverschrijdende gedrag van een fictieve theaterdirecteur, zet het bestuur van het Antwerpse kunstencentrum De Studio directeur Marc Verstappen tijdelijk op non-actief. ‘Cafmeyer wil een inkijk geven in de grote grijze zone die vaak aanwezig is bij bepaalde vormen van grensoverschrijdend gedrag.’
Met Life is but a dream publiceerde Julie Cafmeyer (36) een verhaal over het grensoverschrijdende gedrag van een invloedrijke theaterdirecteur. ‘Het relaas speelt zich af in en rond het fictieve theater De Rotonde, maar voor de betrokkenen en hun omgeving is het herkenbaar als het kunstenhuis De Studio in Antwerpen, waaraan Julie Cafmeyer vele jaren verbonden was’, communiceert De Studio woensdagvoormiddag in een statement.
De raad van bestuur van De Studio neemt het signaal van Julie Cafmeyer ernstig, maar wil zich op dit ogenblik niet uitspreken over de inhoud van het verhaal. Het bestuur van De Studio zet algemeen directeur Marc Verstappen (62) tijdelijk op non-actief en start een intern onderzoek waarbij het zich extern zal laten bijstaan.
In het verhaal van Cafmeyer wordt gesuggereerd dat Verstappen misbruik maakte van zijn machtspositie. ‘Als Verstappen in een kunstenaar gelooft, zal hij alles doen om die op de kaart te zetten’, weet Ciska Hoet, cultuurjournaliste en directeur van kenniscentrum voor gender en feminisme RoSa vzw. Hoet hielp Cafmeyer met redactiewerk en advies voor haar tekst.
‘Als freelance kunstenaar ben je afhankelijk van zulke figuren en dan is het moeilijker om te zeggen dat je bepaalde dingen niet wilt. Dat is ook het grote punt van de tekst. Cafmeyer wil een inkijk geven in de grote grijze zone die vaak aanwezig is bij bepaalde vormen van grensoverschrijdend gedrag, niet per se het proces-Marc Verstappen starten.’
Cafmeyer deinst er niet voor terug om te wijzen op haar eigen aandeel in het verhaal.
Bijna tien jaar nadat auteur Julie Cafmeyer een tantrische massage kreeg van Verstappen en zijn vrouw – zo valt te lezen in de tekst – publiceert ze een tekst waarin ze zijn jarenlange grensoverschrijdende gedrag beschrijft. Wat dacht u toen u de tekst las?
Hoet: Ik vind het een knappe tekst waarin Cafmeyer treffend die grijze zone beschrijft. De theaterdirecteur uit de tekst wordt niet gratuit omschreven als een boeman die haar het leven compleet zuur heeft gemaakt Ze benoemt ook zijn positieve eigenschappen en zijn aantrekkingskracht. Ze deinst er zelfs niet voor terug om te wijzen op haar eigen aandeel in het verhaal.
Het is inderdaad een verhaal in grijstinten.
Hoet: Het is in elk geval niet zwart-wit. De tantrische massage waarmee Cafmeyer het verhaal opent gaat behoorlijk ver, maar zelfs daarvan kun je niet zomaar zeggen dat het juridisch fout is. Verstappen heeft zich niet schuldig gemaakt aan belaging zoals Bart De Pauw of aan verregaand grensoverschrijdend gedrag zoals Jan Fabre. Maar gevoelsmatig wringt het. Als lezer voel je dat de directeur uit het verhaal op een bepaalde manier gebruik heeft gemaakt van zijn machtspositie en dat hij professioneel niet correct gehandeld heeft.
Als freelance cultuurjournalist kent u Verstappen vast ook wel?
Hoet: Ja, en hij heeft inderdaad een groot charisma. Mocht hij verdwijnen uit het Antwerpse kunstenveld, dan zou hij erg gemist worden. Hij zorgt er voor beweging en rock-‘n-roll. Hij maakte van De Studio een heel bijzondere plek, waar jonge twintigers feesten, waar boeiende films vertoond worden, je naar performances en expo’s kunt gaan kijken en waar belangrijke gesprekken plaatsvinden. Die credits moet hij zeker krijgen, en Cafmeyer benoemt die ook.
Het mooie aan het feit dat de tekst fictief is, is dat heel veel mensen zich erin kunnen herkennen.
Het bestuur heeft Verstappen tijdelijk op non-actief gezet. Was dat volgens u de juiste beslissing?
Hoet: Daar kan ik moeilijk over oordelen omdat ik de argumentatie van het bestuur niet ken. Op basis van de tekst van Cafmeyer vind ik het zeker niet nodig dat Verstappen zijn job verliest. Daar gaat de tekst volgens mij ook niet over. Ik denk dat Cafmeyer vooral haar agency wil terugnemen. Met dit verhaal neemt ze als kunstenaar het heft in eigen handen en geeft ze haar verhaal met haar eigen stem alle ruimte.
Intern onderzoek moet nu uitmaken welke delen van haar verhaal echt en welke verzonnen zijn. Door de vorm waarin Cafmeyer het verhaal naar buiten brengt, tast je als lezer in het duister.
Hoet: Cafmeyer is kunstenaar dus die vorm verbaast me niet. Ze heeft bovendien het recht om haar verhaal op haar manier te vertellen. Het mooie aan het feit dat de tekst fictief is, is dat heel veel mensen zich erin kunnen herkennen. Ik geloof dat heel wat mensen al in een soortgelijke positie gezeten hebben en voelen dat ze bepaalde dingen niet fijn vinden, maar bijvoorbeeld bang zijn om dan opdrachten te mislopen en daarom beslissen hun mond te houden.
Hebben we als samenleving dan onvoldoende lessen getrokken uit MeToo?
Hoet: Het feit dat een tekst als die van Cafmeyer vandaag geschreven wordt hebben we deels aan MeToo te danken. We krijgen steeds meer oog voor die grijze zones en hoe groot ze zijn. Ik denk dat het heel belangrijk is dat we het gesprek over die grijze zone vandaag voeren en samen uitzoeken wat er kan en wat niet.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier