Muzikant Jan Wallyn: ‘Vroeger dacht ik dat mensen die polyamoreus zijn iets misten in hun relatie’

‘Vroeger dacht ik dat mensen die polyamoreus zijn iets misten in hun relatie’, zegt Jan Wallyn, ‘Vandaag denk ik daar helemaal anders over. Het verschil tussen een relatie en vriendschap is veel waziger geworden. Met een vriend of een vriendin iets gaan eten, beschouw ik ook als een vorm van romantiek en intimiteit. Je brengt tijd door met elkaar en je bent kwetsbaar. Ik vraag me altijd af wat het verschil is met een relatie. Wordt het door seks een andere categorie? Zo denk ik dus niet meer. Met al mijn vrienden heb ik een andere relatie: er zijn mensen met wie ik graag op vakantie ga, terwijl ik met anderen dan weer knuffelend naar een serie kijk. Met sommigen duik ik in bed en met anderen niet. Ik ben vandaag omringd door allemaal mooie mensen bij wie ik kwetsbaar en eerlijk kan zijn. Dat heeft me veel gelukkiger gemaakt.’

Dus geen monogamie meer voor u?

Jan Wallyn: Het is een vrij kunstmatig concept, dat opgelegd is door de verlichting en het katholicisme. Zelf ben ik queer. Toch valt het me op dat zelfs gay koppels heteroseksuele relaties proberen na te bootsen. Ze gaan op zoek naar een partner met wie ze willen samenleven en vragen zich af of ze kinderen willen. Dan zijn de grote vragen van het leven beantwoord. Daar is uiteraard totaal niets mis mee. Alleen werkt het niet voor mij. Misschien omdat je in een monogame relatie veel rollen moet invullen: je moet de beste vriend zijn, de waanzinnige bedpartner, de co-ouder… Dat zorgt voor veel druk. Bij open relaties daarentegen is een liefdesbreuk niet nodig als al de rest nog goed zit. Je vraagt je gewoon af wat de volgende stap kan zijn in een relatie.

Toch eindigt polyamorie vaak door jaloezie.

Wallyn: Ik heb de tegenovergestelde ervaring. Vroeger, toen ik nog monogaam was, was ik soms wel jaloers. Vandaag heb ik daar nooit meer last van. Misschien omdat ik mezelf beter heb leren kennen, maar het is meer dan dat. Als een vriend zou zeggen dat hij een crush heeft op iemand, zou iedereen zeggen: ‘Spannend! Ga ervoor!’ Maar waarom kunnen we dat niet zeggen tegen de personen met wie we intiem zijn? Het kan juist heel intimiteitsverhogend werken om de andere aan te moedigen. Ik zie het dus zeker niet als een bedreiging. Wat iemand met iemand anders doet, doet niets af van wat wij samen met elkaar hebben. Er is plaats voor meer dan één persoon in ons hart.

Twijfelt u veel?

Wallyn: Ja, over van alles. Ik was vroeger zo’n typische pseudo-progressief die racisme uiteraard slecht vond. Toen ik nog directeur was van het kunstencentrum Zinnema, zeiden artiesten me soms: ‘Je denkt dat je progressief bent, maar je hebt best wel veel vooroordelen.’ Daardoor ben ik mezelf ter discussie gaan stellen. Twijfelen heeft van mij een andere mens gemaakt.