In memoriam: regisseur Franco Dragone (1952-2022)
Tijdens een werkbezoek aan Caïro overleed Franco Dragone (69) aan een hartinfarct. De spektakels van de Italiaanse Belg bij onder andere Cirque du Soleil trokken meer dan 100 miljoen verblufte bezoekers. Las Vegas Review Journal, net niet het Staatsblad van de gokstad, beschrijft hem als een mogol van de showindustrie.
Zijn vader Giuseppe belandt in 1956 in houten barakken, nog door de Duitsers opgetrokken voor tewerkgestelde krijgsgevangenen, in Morlanwelz nabij La Louvière. Hij komt werken in de staalnijverheid. Zijn vrouw Antonietta en hun kinderen Franco en Maria stiefelen dan nog door Cairano, een emigrantendorp geplakt tegen een heuvel, 120 kilometer van Napels. Twee jaar later, bepakt en bezakt met lauw bier, konijn, eieren en kaas, reizen ze hem achterna. De mama verstijft als ze hun huurhuis in het naburige La Hestre ziet: hoewel beter dan de barakken blijft het bij twee benauwende kamertjes.
Giuseppe gaat voor een paar jaar en met een klein hartje – in 1956 stierven 136 Italianen in de mijn van Marcinelle – de charbonnage in. Dat betaalt beter. Op zijn negende krijgt zijn zoontje een accordeon, de piano van armen en Italianen. Hij speelt op bruiloften en andere festiviteiten. Zijn lagere school werkt Franco probleemloos af, en de knaap gaat dan naar het fijne atheneum in Morlanwelz. Tot zijn vriendenkring behoort Elio Di Rupo. Zijn leraars brengen hem dans en theater bij, hij zet zijn eerste toneelstukjes in elkaar.
Magisch
‘Mijn ouders leerden me mij over alles te verbazen,’ zegt Franco Dragone twintig jaar later, ‘maar ze geloofden dat een job met een das het beste was voor mij.’ Zo wordt de jongeman – na even huis-aan-huisverkoop – planner bij Gulf. Hij bluft er zich binnen pretenderend vijf talen te spreken. ‘Ik zette de routes uit voor de tankwagens in heel België, maar zat dikwijls op een gitaar te tokkelen.’ Twee jaar houdt hij het vol, maar omdat het groepje dat hij met vrienden vormt – ze brengen Italiaanse ballades en later theater – zo goed boert, schrijft hij zich in aan het conservatorium van Bergen.
Tussendoor trouwt Dragone met Antoinette, ook uit La Hestre, met wie hij twee zonen krijgt: Looka en Julien. Nadat hij is afgestudeerd begint hij met theaterproducties waarin hij ook zelf speelt, een mix van Dario Fo en de commedia dell’arte, avant-garde en rebels. Tantôt blagueur, tantôt rêveur, schrijven de lokale kranten.
In 1982 trekt hij naar Montréal voor een workshop en blijft er hangen. Hij botst op Guy Laliberté, een accordeonspeler en vuurspuwer die net met Cirque du Soleil begon. Hij trekt Franco aan als ontwerper en regisseur van zijn shows. Hij ontwerpt kosmopolitische, multiculturele en technologisch magische spektakels met Chinese trapezisten, Afrikaanse jongleurs en Russische clowns. Dragone vertrekt van een etherisch idee, zoekt artiesten, plukt ze dikwijls van de straat, laat hen hun ding doen en weeft daar een verhaal door, meestal gebaseerd op de vier elementen. Het succes is niet van deze wereld. Hij werkt in twaalf jaar tien superproducties uit, die op een vaste locatie (waaronder Las Vegas) draaien of rond de aardbol toeren. In 1995 – Franco is 43 – komen zijn ouders in New York naar zijn show kijken. Zijn vader, totaal versteld, huilt: ‘Nooit zal ik nog zeggen wat je moet doen.’
Je laat een werkloze naaister de hele wereld zien.
Een jaar later, stopt hij abrupt bij het Cirque, keert terug naar La Louvière en begint zijn eigen productiehuis. De stad vraagt hem een schouwspel op te zetten en heeft daar een miljoen frank (25.000 euro) voor veil. Dragone vraagt 10 miljoen, plus sponsorgeld. Hij krijgt zijn zin en bedenkt Décrocher la lune, een jaarlijkse, stedelijke opera van en voor de inwoners. Hij broedt de openingsceremonie voor het EK voetbal uit, verzint revues voor Disney en glittershows voor Céline Dion. In Macao presenteert hij een kijkspel met een prijskaartje van 192 miljoen euro.
Corruptie
Om China te veroveren, gaat Dragone een alliantie aan met een lokale tycoon. Het project flopt, maar dat remt de ondernemer niet af. Hij brengt zijn eigen versie van opera’s als Aïda, werkt als huisregisseur in het Parijse Lido en vijf jaar dubt hij over een langlopende show in Dubai die een astronomische 340 miljoen euro kost. Zijn productie- en kostuumafdeling houdt hij in La Louvière. ‘Je geeft een werkloze naaister uit Binche werk, laat haar de hele wereld zien en ze maakt haute couture. Dat is pas een succes.’
Ook tribulaties met de fiscus krijgen hem niet klein. In 2011 valt die een eerste keer binnen. Later duikt zijn naam prominent op in de Panama Papers. Justitie verdenkt hem van fraude, witwassen en corruptie, maar chicaneert eindeloos en rondt het dossier nooit af. De fan van Federico Fellini en Charlie Chaplin krijgt in 2000 leukemie, dan komt corona en wereldwijd valt zijn winkel stil. ‘Mijn vader verloor drie vingers bij een werkongeval en zei in het ziekenhuis: “Gelukkig was het niet erger.” Dat fatalisme ken ik niet. Ik vecht en droom verder.’ Op de vraag naar zijn finale doel, antwoordde Franco Dragone: ‘Ik denk dat een mens de utopie moet cultiveren.’
