Het metamorfosejaar van Musketon: hoe maak je van een illustrator een kunstenaar?

Bert Dries aka Musketon heeft een jaar vol hoogtepunten achter de rug. De illustrator werd kunstenaar, de prijzen voor zijn werk schoten de hoogte in. Met dank aan zijn netwerk.

‘Het is een zot jaar geweest’, zegt beeldend kunstenaar Bert Dries/ Musketon, terwijl hij met een koffie in de ene en een croissant in de andere hand uitkijkt over een glooiend, zonovergoten landschap. Het is eind oktober, in de verte liggen Marbella en de Middellandse Zee te schitteren in het ochtendlicht. Achter ons ligt de witte, luxueuze villa waar de avond voordien een vijftigtal genodigden getrakteerd werd op een exclusieve presentatie en vernissage van zijn werk. Knack kreeg een blik achter de schermen van de artiest die zijn weg zoekt naar de top. Maar we verblijven al 24 uur op hetzelfde domein en het is de eerste keer dat we elkaar langer dan vijf minuten kunnen spreken.

‘In januari werd ik gelanceerd als kunstenaar’, blikt Dries terug. ‘Dat moment beschouw ik nog altijd als een hoogtepunt van het voorbije jaar.’ Ondernemers Kristiaan Cloots en Nikolas Van der Veken, die het artistieke pad van Musketon strategisch uitstippelen, vonden dat hij te veel talent had om als illustrator door het leven te gaan. Om dat voor de buitenwereld duidelijk te maken, was een sterk statement nodig. Ze huurden de Bourlaschouwburg in Antwerpen af, hesen een evensgrote print van Musketons The Last Supper op het podium en selecteerden zorgvuldig het publiek dat de eerste van een reeks private art shows mocht bijwonen. ‘Uit respect voor Dries’ talent tonen wij hem wie zijn klanten kunnen en zouden moeten zijn’, aldus Cloots, die mee aanschuift voor het geïmproviseerde ontbijt.

Die klanten – denk aan kunstverzamelaars, ceo’s en topsporters – malen er niet om dat er ondertussen minstens een extra nul werd toegevoegd aan de prijs voor het werk van Musketon. ‘Kopers die het werk respecteren, beseffen dat daar nu eenmaal een prijskaartje aan hangt’, zegt Cloots. Bovendien worden voor die klanten kosten noch moeite gespaard. De intussen beproefde formule van de private art show – een indrukwekkende gastenlijst die wordt uitgenodigd op een dito locatie, waar Dries niet alleen zijn werk presenteert maar ook zijn werkwijze toelicht aan de hand van een duizelingwekkend aantal slides – werpt zijn vruchten af. Ook in het Spaanse Marbella.

Andy Warhol meets Banksy

Amper een paar weken eerder had Cloots zijn goede vriend en investeerder Wim Voss gebeld. Of die geen zin had om, samen met zijn vrouw Ans Cammaer, een van die private art shows van Musketon te hosten in Marbella? Hun villa zou zich daar perfect toe lenen. ‘Wat mij betreft, is Musketon de nieuwe Andy Warhol meets Banksy’, argumenteerde Cloots toen. ‘Hoe vaak maak je het mee dat je een kunstenaar kunt ontvangen? Dat je vrienden hem kunnen ontmoeten en dat je rechtstreeks kunst van hem kunt kopen? Als Warhol nog had geleefd en zoiets zou doen, dan stond de wereld op zijn kop. Vandaag krijg je de kans om Musketon te ontvangen vóór zijn grote doorbraak.’ Voss reageerde enthousiast, er werd een afspraak gemaakt en Cloots en Van der Veken trokken op prospectie.

Omgeven door citrus-, noten- en olijfbomen staat de witgekalkte villa op een domein van bijna zeven hectare tussen twee rivieren. ‘Als een hedendaags Mesopotamië’, lacht Voss, maar hij meent het wel als hij zegt dat deze plek bijzonder is. Een deel van de tuin is een kopie van de botanische Majorelletuin in Marrakesh, bekend als de plek van Yves Saint Laurent. Nog voor de villa op haar radar kwam, wist Cammaer – die toen nog in Mechelen woonde – dat ze ergens een plek wilde creëren waar mensen thuis konden komen om innerlijke rust te vinden. Sinds de aankoop boetseert het echtpaar de villa langzaam maar zeker tot een exclusieve retreat.

Op termijn zouden we het niet meer dan logisch moeten vinden dat Musketon bij wereldsterren in huis hangt.

Kristiaan Cloots

Toen ze hoorde dat Musketon zijn werk zou komen presenteren in haar eigenhandig gecreëerde oase van rust, was Cammaer in eerste instantie niet zo enthousiast. ‘Ik was zelfs een beetje gechoqueerd’, bekent ze. ‘Het leek helemaal niet bij de stijl van villa Viluz te passen.’ Het werk van Musketon laat zich beschrijven door een lange lijst adjectieven, maar ‘rustgevend’ of ‘sereen’ staan daar niet tussen. Pas nadat ze Cloots en Van der Veken had ontmoet en het verhaal van Musketon gehoord had, draaide Cammaer bij. En zo mocht team Musketon het laatste weekend van oktober alles door de poorten van Viluz loodsen wat er normaal geweerd wordt.

Clash

De hele dag is iedereen op het terrein druk in de weer met de voorbereidingen voor het exclusieve event. ‘Eigenlijk haat ik dit’, zegt Dries, terwijl hij de laatste hand legt aan de slideshow die later op de avond geprojecteerd zal worden aan het buitensalon. ‘Presenteren voor een groot publiek vind ik prima, maar hoe intiemer het is, hoe nerveuzer ik word.’ Intussen lopen Cloots en Van der Veken af en aan om de werken van Musketon een plek te geven in en rond de villa. Tuinmannen trekken de laatste sprietjes onkruid uit de grond, een klusjesman werkt met een verfrol haast onzichtbare vlekken weg op de spierwitte gevels en in de keuken wordt er druk gekookt met exotische groenten en vruchten. Niets wordt aan het toeval overgelaten. Of toch zo weinig mogelijk.

Een halfuur voor de gasten arriveren steekt plots de wind op. Enkele grote werken die op ezels op het gazon naast het zwembad staan, waaien om. Terwijl genodigden binnendruppelen en een glas aangeboden krijgen aan de voorzijde van de villa, schieten Dries, Cloots en Van der Veken aan de achterzijde weer in actie. Voss en Cammaer nemen de ontvangst voor hun rekening.

‘Ik hou van de clash die Musketon hier veroorzaakt’, zegt Voss met pretoogjes wanneer hij de gasten welkom heet op de vernissage. Het werk van Musketon is kleurrijk, druk en doorspekt met expliciete verwijzingen naar de hedendaagse (internet)cultuur. Trump die aan een infuus van bleekmiddel hangt, socialemediapillen die vermalen zijn tot lijntjes cocaïne, een reeks nostalgische objecten in een modern jasje – ze staan in schril contrast met de villa en de genodigden. Toch aarzelde niemand om voor deze exclusieve bijeenkomst af te zakken naar de heuvels boven Marbella. Een vrouw verplaatste zelfs haar familievakantie naar Dubai om erbij te kunnen zijn.

Als de kunstwerken een nieuwe, windvrije plek gevonden hebben, begint Dries op een van de terrassen aan zijn presentatie. ‘Alles wordt op een computer gemaakt, maar is handgetekend’, legt hij uit. ‘Bovendien creëer ik alles eerst in 3D zodat het perspectief volledig klopt als ik het daarna weer in 2D omzet. En ja, dat is belachelijk veel werk.’ Het publiek kijkt, met een glas bubbels in de hand, geboeid toe.

Vervolgens neemt Dries de gasten mee in het gelaagde universum van Musketon, waarin niets is wat het op het eerste gezicht lijkt. ‘Omdat ik digitaal werk, kun je 64.000 procent in- en uitzoomen en in de kleinste hoeken van mijn kunstwerken verborgen boodschappen ontdekken. Ik werk extreem gedetailleerd.’ In zijn Knack-cover met het gezicht van Elon Musk zat bijvoorbeeld een tweede Elon Musk verborgen, die ‘How to fire 50% of staff without being a douche’ googelt. Ook aan humor ontbreekt het niet bij Musketon.

Als je wilt doorbreken, gaat het niet alleen om je kunst, maar ook om je netwerk.

Bert Dries

Bovendien komen heel wat van zijn prints tot leven door een QR-code te scannen waarmee je telefoon een virtual- realitylaag over het werk legt. Van het handgetekende, iconische Casio-horloge uit de jaren tachtig kan dan bijvoorbeeld het uur en de datum afgelezen worden. ‘Zo wordt het een hele duur, nutteloos horloge’, grapt Dries, die dankzij het lachende publiek lijkt te ontdooien.

Hoewel het werk van Musketon maatschappijkritisch is, wil hij niemand écht tegen de borst stuiten. Toch zoekt hij graag de grens op. ‘Wie doet hier soms yoga?’ vraagt hij aan de genodigden. Hier en daar schiet een hand omhoog. ‘Ik hoop dat ik jullie niet beledig, maar speciaal voor dit event liet ik een keramieken kaarsenhouder maken.’ Op de muur verschijnt de projectie van een yogi in kopstand, benen ingetrokken, een kaars in het achterwerk. Niet alleen Dries, ook het publiek komt zichtbaar los en trakteert hem op een groot applaus.

Dure feestjes

Het leeuwendeel van de genodigden ontdekte Musketon pas die avond. ‘Dat beseffen we,’ zegt Dries, ‘daarom organiseren we uitsluitend events als ik ook mijn werkwijze kan toelichten. Wanneer mensen voor het eerst in contact komen met mijn werk, hoor je ze bijna hardop denken: wat moet dit allemaal voorstellen? Pas na die presentatie zijn ze overtuigd, omdat ze er dan heel anders naar kijken.’

Tijdens het event in Marbella werden een tiental werken verkocht. ‘Zoals je zag, is zo’n avond opzetten behoorlijk omslachtig. In een galerie hangen de ophangsystemen gewoon aan de muur. Je hoeft er niet eens zelf je eigen werk op te hangen. Hier verzinnen we alles zelf en moeten we dus ook inventief zijn als de wind plots alle werken verspreidt over het gazon.’

‘Ik besef dat ik als kunstenaar een atypisch parcours afleg’, zegt Dries. ‘Mensen hebben ons al gek verklaard en zeiden dat onze aanpak nooit zou werken. Omdat we alles zelf doen, is het soms vermoeiend, maar kijk waar we vandaag staan.’

Het verhaal van Musketon leest als dat van een illustrator die zich ontpopt tot kunstenaar, met een team dat als bedrijf volop inzet op naamsbekendheid. ‘Zonder dat team zou ik hier nooit gestaan hebben’, zegt Dries. ‘Veel mensen vragen me waarom ik dit niet allemaal alleen doe. Zij vergeten iets belangrijks. Als je wilt doorbreken gaat het niet alleen om je kunst, maar ook om je netwerk. En niet alleen wat je verkoopt is belangrijk, maar ook aan wie je verkoopt.’ Het Amerikaanse duo The Chainsmokers heeft bijvoorbeeld op zijn kast de Grammy Award staan die ze in 2017 wonnen én een N*ke Ass van Musketon. ‘Dat vinden we natuurlijk fantastisch, maar op termijn zouden we het niet meer dan logisch moeten vinden dat Musketon bij wereldsterren in huis hangt of staat’, aldus Cloots.

‘Voorlopig zijn deze events investeringen’, vervolgt hij. ‘We willen het merk Musketon ermee vestigen en zijn werk bij de juiste mensen krijgen. Alleen zo kunnen we hem naar een volgend niveau tillen.’ ‘In dat opzicht zijn het dure feestjes’, lacht Dries.

‘Ik ben een commerciële kunstenaar en maak dus kunst om die te kunnen verkopen’, zegt Dries. ‘Maar ik hoop ook, en eigenlijk vooral, om dezelfde appreciatie te krijgen als gevestigde kunstenaars. Toen ik gisteren aan enkele mensen vroeg waarom ze een stuk van me gekocht hadden, zeiden ze dat ze er een positief gevoel bij kregen. Dat is voor mij het belangrijkste.’

Soms lijkt Musketon het allemaal niet te kunnen bevatten. ‘Het gaat snel. Ik kom hier uiteindelijk ook maar terecht’, zegt hij schouderophalend. ‘Nee’, reageert Cloots beslist. ‘Het zijn je talent en je werkethos die je hier brengen. In onze ogen is jouw plek er een tussen de grote, moderne kunstenaars. We stoppen niet tot je daar bent.’