Herman Selleslags, de nestor van de Belgische fotografie, stelt tentoon in Antwerpen. Intussen werd zijn leven ook vereeuwigd in een documentaire.
Op zijn negende zeiden zijn grootouders: ‘Je gaat niet lang leven, Herman.’ Een echt geslaagde profetie was dat niet: Herman Selleslags is net 86 geworden. ‘Iedereen zegt dat het fantastisch gaat met mij,’ lacht hij, ‘maar zelf denk ik daar anders over’.
Over zijn leven maakte de Nederlandse regisseuse Aldine Reinink de mooie documentaire Life Will Give You Pictures, waarin de godfather van de Belgische fotografie door zijn verleden en archief dwaalt. ‘Je hebt meer dan een mensenleven nodig om te bekijken wat allemaal in dat archief zit’, zegt zijn zoon Jan Selleslags in de film. ‘Er is geen beginnen aan.’
Hij deed toch een poging en bood zich bij zijn vader aan als tentoonstellingsmaker. Het resultaat is vanaf donderdag te zien in Galerie Verbeeck-Van Dyck in Antwerpen: een reeks prachtige Selleslagsfoto’s over reflecties. ‘Herman de Coninck spotte vroeger weleens: “Alweer een foto met een spiegel, Herman.” Toch kan niemand eraan ontsnappen: waar je ook kijkt, overal zie je reflecties. Ze zitten in elk raam, in elke straat, in elk mensenleven.’ Soms is hij ook een reflectie op zijn eigen foto’s: een vage schim in het venster.
1/6
Brussel, 1964. Donovan.
© Herman Selleslags
2/6
Brussel, 1969. ‘De onlangs gestorven acteur Roger Van Hool, een Belg die wereldberoemd was in Frankrijk. Ooit reden we in zijn Cadillac Eldorado door Knokke. Deze foto is genomen net voor een voorstelling van Lodewijk de Boer in de coulissen van De Warande in Brussel. Tegenover hem kijkt de beroemde stripteasedanseres en actrice Rita Renoir in de spiegel.’
© Herman Selleslags
3/6
Antwerpen, 1962. ‘Frieda Linzi, ooit een heel bekende zangeres. Vandaag kent niemand haar nog, behalve Guy Mortier en ik. (lacht) Een foto die nog genomen is met een dubbele flits. Zo primitief was de fotografie in die tijd.’
© Herman Selleslags
4/6
Krakau, 2012. ‘Aan het raam van het station had iemand twee meisjes op een raam geplakt, zonder duiding. Ik kende hen van ergens: het is een beroemd beeld van Diane Arbus. Het straffe is dat haar ouders net op die plek, in dat station, voor de oorlog gevlucht zijn voor de nazi’s.’
© Herman Selleslags
5/6
Antwerpen, 1994. ‘Een belangrijk bezoek in de stationsbuurt. Ik moet dat allemaal documenteren, dacht ik toen, want godsdienst gaat verdwijnen. Dat was een grote vergissing. (lacht) Ik heb de Joden wel vaker gefotografeerd. Ooit zei een opperrabbijn me: “Waarom zou ik mezelf laten fotograferen, Herman?” “Dan kun je jezelf zien”, antwoordde ik. “Ik zie me elke dag in de spiegel,” repliceerde hij, “dat is meer dan genoeg.”’
© Herman Selleslags
6/6
New York, 1976. ‘The Ramones. “Kom,” zei ik, “we gaan buiten een paar foto’s nemen.” “O nee,” zeiden ze, “dat durven we niet. Dat is te gevaarlijk.” Tot daar de stoere jongens. Ze zijn intussen ook allemaal dood.’
© Herman Selleslags
1/6
Brussel, 1964. Donovan.
© Herman Selleslags
2/6
Brussel, 1969. ‘De onlangs gestorven acteur Roger Van Hool, een Belg die wereldberoemd was in Frankrijk. Ooit reden we in zijn Cadillac Eldorado door Knokke. Deze foto is genomen net voor een voorstelling van Lodewijk de Boer in de coulissen van De Warande in Brussel. Tegenover hem kijkt de beroemde stripteasedanseres en actrice Rita Renoir in de spiegel.’
© Herman Selleslags
3/6
Antwerpen, 1962. ‘Frieda Linzi, ooit een heel bekende zangeres. Vandaag kent niemand haar nog, behalve Guy Mortier en ik. (lacht) Een foto die nog genomen is met een dubbele flits. Zo primitief was de fotografie in die tijd.’
© Herman Selleslags
4/6
Krakau, 2012. ‘Aan het raam van het station had iemand twee meisjes op een raam geplakt, zonder duiding. Ik kende hen van ergens: het is een beroemd beeld van Diane Arbus. Het straffe is dat haar ouders net op die plek, in dat station, voor de oorlog gevlucht zijn voor de nazi’s.’
© Herman Selleslags
5/6
Antwerpen, 1994. ‘Een belangrijk bezoek in de stationsbuurt. Ik moet dat allemaal documenteren, dacht ik toen, want godsdienst gaat verdwijnen. Dat was een grote vergissing. (lacht) Ik heb de Joden wel vaker gefotografeerd. Ooit zei een opperrabbijn me: “Waarom zou ik mezelf laten fotograferen, Herman?” “Dan kun je jezelf zien”, antwoordde ik. “Ik zie me elke dag in de spiegel,” repliceerde hij, “dat is meer dan genoeg.”’
© Herman Selleslags
6/6
New York, 1976. ‘The Ramones. “Kom,” zei ik, “we gaan buiten een paar foto’s nemen.” “O nee,” zeiden ze, “dat durven we niet. Dat is te gevaarlijk.” Tot daar de stoere jongens. Ze zijn intussen ook allemaal dood.’
© Herman Selleslags
(Klik rechts op het vierkantje om de foto’s uit te vergroten)
Alibi
Selleslags maakte naam met zijn beelden van muziek en filmgoden. Zijn straatfotografie is minder bekend, maar ligt hem even na aan het hart. ‘Als je een portret gaat maken van iemand, heb je een plan. En de gefotografeerde heeft ook een plan. Maar op straat is er niets: je hebt niets in de hand, je kunt niks op voorhand prepareren. Soms gebeurt het, soms niet. Maar het gaf me altijd een alibi om op straat te zijn. Fotograaf Richard Avedon zei ooit: “All photographs are accurate. None of them is the truth.” Hij had gelijk. Op het moment dat je de foto maakt klopt het, maar daarna wordt het een leugen.’
Bijna alles en iedereen dat op zijn foto’s staat is intussen weggeveegd door de tijd. ‘Bij een van mijn vorige tentoonstellingen zei mijn dochter al: “Het lijkt hier wel een knekelhuis.”’
Alleen fotografen met hun beelden lijken het eeuwige leven te hebben. ‘Omdat foto’s spelen op het geheugen van de mensen’, antwoordt hij. ‘Mensen zien een foto van een artiest en denken dan terug aan hoe zij die ooit bewonderden. Met straatfotografie is dat net zo: het is voorbij, maar het zit wel in het hoofd van de mensen. Want iedereen heeft wel op straat rondgekeken vroeger.’
Reflecties van Herman Selleslags
Van 29/03 tot 28/04 in Galerie Verbeeck-Van Dyck, Antwerpen. De avant-première van Life Will Give You Pictures is op 29/03 in cinema Lumière, Antwerpen. De documentaire is later dit jaar ook te zien op Canvas.
