De Knack-redactie vindt het boek zo bijzonder omdat Wil een van de grote Vlaamse romans over de Tweede Wereldoorlog is en Jeroen Olyslaegers er zichzelf in overtreft. Hoofdpersonage is Wilfried Wils, een bejaarde man die twintig jaar nadat zijn kleindochter Hilde zelfmoord heeft gepleegd en een briefje achterliet met de tekst ‘Bompa is een klootzak’ zijn oorlogsverleden overdenkt. Hij was hulpagent bij de Antwerpse politie, papte aan met Nijdig Baardje, die hem de collaboratie, de Jodenvervolging én de poëzie in trok, maar kon het net zo goed vinden met de professor, een verzetsman met humanistische idealen. De vader van zijn latere vrouw Yvette was een slager die een Jood verborg omdat hij er zijn profijt mee dacht te kunnen doen. In dat kluwen moet Wilfried zijn weg proberen te vinden.
Wil is een van de grote Vlaamse romans over WO II.
Welk personage zal u kunnen inspireren?
Ongetwijfeld Wilfried Wils, de jongeman die dichter wilde worden en na de oorlog daadwerkelijk een bundel publiceerde met als titel Bekentenissen van een komediant. En dat was hij tijdens de oorlog ook wel, een komediant, of toch zeker een acteur die als een kleine garnaal tussen de grote vissen probeerde te overleven. Deed hij foute zaken? Natuurlijk, net zoals hij soms ook aan de goede kant van de geschiedenis stond, en uiteindelijk besefte dat die geschiedenis zijn leven ruïneerde. Vandaar wellicht dat hij na de oorlog kwaad werd op Omer, de advocaat die hem zowel gered als verraden had.
Welke muziek speelt u op de achtergrond?
Opera, omdat Wil een tragedie is en omdat Yvette ervan droomt na de oorlog zangeres te worden. Maar ga alsjeblieft niet voor Wagner want Wil is geen Duitse tragedie, eerder een klassiek Griekse. Kies daarom voor Christoph Willibald Glucks Orfeo ed Euridice, of als u iets avontuurlijker aangelegd bent voor Elektra van Richard Strauss. Als opera u niet veel zegt, dan mag het van Yvette ook iets populairders zijn, zoals de chansons van de tijdens de oorlog controversiële en openlijk lesbische Suzy Solidor.
Waar leest u dit boek het best?
In Antwerpen, omdat die stad een personage op zich is in de roman. Ga op een bankje in het Stadspark zitten, wandel af en toe wat rond en voel je bekeken door de oude Wilfried, die in zijn werkkamer uitziend op dit park zijn paperassen zit te ordenen. Lang geleden, toen er nog water in de vijver zat, keken Yvette en Wilfried er naar hun weerspiegeling en vonden ze dat ze goed bij elkaar pasten.
Wat vonden anderen van dit boek?
‘Hij heeft hem te pakken, zijn Grote Roman’, schreef de recensent van De Standaard en in NRC waren ze niet minder lovend met vijf ballen en het oordeel ‘Een belangrijk en confronterend boek waarin het verleden resoneert met het heden, in een stijl “op het scherp van een scheermes”’.
Wanneer moet u dit boek niet lezen?
Als u van romans houdt waarin goed en kwaad duidelijk van elkaar gescheiden zijn. Het leven bestaat uit morele ambiguïteit, toont Olyslaegers, die zijn personages laat kiezen tussen Vrouwe Justitia en Vrouwe Prudentia en begripvol knikt bij hun keuze voor de tweede.
U hebt het boek uit, wat nu?
Ofwel verdiept u zich in de twee andere W-romans van Olyslaegers, Wij en Winst, waarin hij net als in Wil op zoek gaat naar de spanning tussen individu en gemeenschap. Ofwel gaat u verder op dezelfde weg en kiest u voor een van die twee andere grote oorlogsromans, Het verdriet van België van Hugo Claus of De draaischijf van Tom Lanoye.
Dit boek maakt deel uit van de Knack 51-zomercollectie. U vindt deze week bij dit nummer een voucher waarmee u het boek aankoopt voor slechts 11,99 euro bij Standaard Boekhandel. De volledige collectie van vijf boeken bestelt u via www.knack.be/knack51 voor 39.99 euro.
