Knack vindt deze roman bijzonder omdat Pierre Lemaitre er het verhaal vertelt van een aantal mensen zoals u en ik, die verwikkeld raken in een oorlog die hen een beetje overvalt en er het beste van proberen te maken. De roman begint op 6 mei 1940, wanneer de dertigjarige, ongehuwde lerares Louise, die in haar vrije tijd helpt in het Parijse restaurant La Petite Bohème, ingaat op het verzoek van een stamgast. Hij wil haar naakt zien en stelt daar een beloning van 10.000 francs tegenover. Zodra ze uit de kleren is, schiet hij zich een kogel door het hoofd. Louise slaat op de vlucht en komt zo terecht in een vluchtelingenkaravaan die zuidwaarts trekt.
Welk personage zal u kunnen inspireren?
Désiré, die in het begin van de roman een Parijse advocaat is en in de loop van het boek vervelt tot een radiojournalist die Joseph Goebbels een poepje zou kunnen laten ruiken als het op het maken van propaganda aankomt. De Fransen doen het schitterend en de Duitsers hebben alleen nog aardappelen te vreten omdat ze de boter nodig hebben om hun geweren te smeren, verkondigt hij bijvoorbeeld, en dat allemaal om zijn vluchtende landgenoten een hart onder de riem te steken. Désiré is een oplichter en een schlemiel, maar ook een verzetsman en een halve heilige, die een soutane aantrekt en tussen het brabbelen van wat potjeslatijn door van zijn kapel een plek maakt waar alle vluchtelingen welkom zijn.
Lamaitre plaatst vraagtekens bij het grote Franse verzetsverleden.
Welke muziek speelt u op de achtergrond?
Dat kunnen natuurlijk alleen maar de Franse chansons zijn die tijdens de Tweede Wereldoorlog door iedereen gezongen en geneuried werden en die Lemaitre opmerkelijk genoeg nergens vermeldt in zijn roman. Denk aan Maurice Chevalier, Charles Trenet, Josephine Baker en de jonge Edith Piaf.
Waar leest u dit boek het best?
U zou dat natuurlijk in de laadbak van een aftandse vrachtwagen kunnen doen, of liggend in een door een paard getrokken hooikar terwijl u naar het zuiden van Frankrijk hobbelt, maar persoonlijk raden we u de tuin van een gîte in de Bourgogne aan. Span een hangmat tussen twee bomen, neem er een drankje bij en wees niet boos op uzelf wanneer u tijdens een lachbui een paar druppels op uw witte hemd morst.
Wat vonden anderen van dit boek?
‘Grandioos immoreel, boordevol virtuositeit en zwarte humor’, vond Le Figaro. ’Aan cliffhangers geen gebrek in deze snedige roman’, schreef De Morgen, terwijl Trouw het boek ‘romantisch, filmisch en avontuurlijk’ noemde.
Wanneer moet u dit boek niet lezen?
Als u van heilige huisjes houdt. Lemaitre wil de grote verhalen ondermijnen en een van de grootste Franse verhalen is ongetwijfeld dat van het heldhaftige verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Door van zijn grote verzetsman een sympathieke boef te maken en van zijn roman een satirische soap zet hij daar enige vraagtekens bij.
U hebt het boek uit, wat nu?
Ook al kan De spiegel van ons verdriet perfect als een alleenstaande roman gelezen worden, eigenlijk is het boek het derde deel van Lamaitres interbellumtrilogie, die verder nog bestaat uit Tot ziens daarboven en De kleuren van de brand. In het eerste volgen we twee veteranen van de Eerste Wereldoorlog die ervaren hoe de doden geprezen en de overlevenden aan hun lot overgelaten worden. In het tweede gunt de schrijver ons een blik in de perverse zakenwereld van eind jaren 1920.
Dit boek maakt deel uit van de Knack 51-zomercollectie.
U vindt deze week bij dit nummer een voucher waarmee u het boek aankoopt voor slechts 11,99 euro bij Standaard Boekhandel. De volledige collectie van vijf boeken bestelt u via www.knack.be/Knack51 voor 39,99 euro.
