Onder de noemer Barbaard bliezen de baardige dichter Andy Fierens en zijn gevolg gisterenavond voor een keer verzamelen in Gent. Of er nog wat te lachen valt in de Vlaamse letteren?
Er zijn zo van die dagen. De zomer definitief kapotgeregend. Het vermoeden van een griepje onder de leden. Beerschot dat thuis niet verder komt dan een zwak 2-2 gelijkspel tegen Berchem. En uitgerekend op zo’n dag sturen the powers that be uw reporter eropuit naar godbetert Gent om ter plaatse na te gaan of er nog wat te lachen valt in de Vlaamse letteren.
Gezichtsgewas bevordert de letteren
Aanleiding is de literatuur- en muzieksoirée Barbaard, die voor de gelegenheid neerstrijkt in het Gentse kunstendomein DOK. Na de try-out van Barbaard tijdens de Nacht van Vonk in Antwerpen werd nu beslist de hele harige coterie naar de outskirts van de Arteveldestad te verhuizen. De insteek blijft dezelfde: de idee dat literatuur alleen maar beter wordt door toevoeging van gezichtsgewas.
Het goede voorbeeld op het vlak van kinbegroeiing wordt gegeven door dichter Andy Fierens, wiens aanschijn inmiddels al zo lang achter een imposant kingordijn schuilgaat dat het zinnetje ‘ik heb den Andy nog gekend toen dattem nog genen baard had’ in Antwerpse literaire middens geldt als blijk van anciënniteit.
Omvangrijkste vrouwelijke baard ooit
Het al even baardige muziekgezelschap ‘Zonen met vaders’ geeft de aftrap, met het soort geëlektriseerde kleinkunst waarmee menige Radio 1- uitzending nog wat druileriger kan worden gemaakt. Daarna is het de beurt aan Annelies Verbeke. Van uitgesproken baardgroei kunnen we haar niet verdenken, maar voor de gelegenheid draagt de notoire voorvechtster van het kortverhaal het verhaal ‘De vrouw met de baard’ voor, en op die manier past ze toch ook weer moeiteloos in het opzet. De omvangrijkste baard ooit bij een vrouw vastgesteld mat, volgens officiële statistieken, 25 centimeter, ocharme. ’t Is maar dat u het weet. Intussen regent het in de DOK-hangar vrolijk binnen, in die mate zelfs dat uw reporter zich enigszins ongerust af begint te vragen of de in plassen water dobberende bekabeling van licht en geluid niet zeer weldra voor een stevige vonk zullen zorgen. Quod non, maar spannend was het even wel.
Tussendoor wordt de toeschouwer vergast op een door Robbe De Hert, Fierens en cineast Kris J.Y. Verdonck samengestelde videomontage van honderden markante baardmomenten uit de filmgeschiedenis. De Valerie Solanas spelen enthousiast ten dans, al is het maar de vraag of zij de baardzaak met nummers als ‘The Sheep Shagger’ ver vooruit helpen.
Homeros’ baard
Voor het écht baardige werk, dat is bekend, moet je bij Jeroen Olyslaegers zijn. Het is niet helemaal zeker of de laatste spelende kinderen al in hun bedje zijn gestopt wanneer de Antwerpse sater ten tonele verschijnt, maar zijn erotische kortverhaal ‘Een baard zetten’ met in de hoofdrollen ex-soapactrice Viviane en viriele baardmens Ortwin is echt niet voor kinderoortjes. En zoals Olyslaegers het verhaal voorleest, met de dictie van een opgehitste Nonkel Van Grauwel, is het ook echt ongeschikt als verhaaltje voor het slapengaan. Een betere ambassadeur kan Barbaard zich uiteraard niet wensen. ‘De baard is een essentieel onderdeel van de literaire traditie,’ zegt Olyslaegers achteraf. ‘Homeros had ongetwijfeld een baard. Kijk naar de Griekse tragedieschrijvers: allemaal mannen met baarden. Shakespeare en Dostojevski: idem. Alleen in de twintigste eeuw, zo lijkt het wel, zijn we ontspoord. Vandaag knopen we opnieuw aan bij de traditie.’
Baardmaagd
De verschijning later op de avond van een gladgeschoren Christophe Vekeman zorgt voor een pittig contrast. Als trotse ‘baardmaagd’ steekt Vekeman zijn ironische dedain voor elke vorm van kinbegroeiing niet onder stoelen of banken. Slechts één soort baardjes kan zijn goedkeuring wegdragen, het soort dat door vrouwen gedragen wordt maar dan niet – nudge nudge wink wink – op de kin. Overigens is niemand in het gezelschap balorig genoeg om Vekeman te herinneren aan de weliswaar korte periode waarin hij getooid met een hoefijzersnor voor het voetlicht trad. Toegegeven, het was geen baard. Maar het was ook geen zicht.
Mauro Pawlowski imponeert met een geïmproviseerde set, samen met Reinhard Vanbergen. (Das Pop.) Zijn set baadt in gezellig geel licht, genre kampvuur op de hei. Zo’n gezelligheidsfik had op Barbaard niet misstaan overigens, ter verwarming van de enkele tientallen dapperen die op de tribunes zitten te kleumen.
Humor is essentieel voor de literatuur
Als laatste mag Vitalski de bühne op, om getooid met een subtiel desintegrerende plakbaard, zijn monoloog ‘Blauwbaard’ in de prak te rijden. Geassisteerd door Fierens lult en freewheelt hij door het absurdistische sprookje en krijgt hij de lachers moeiteloos op de hand. Ja, oef, er mag gelachen worden, klappertandend en met doorweekte voeten, maar onweerstaanbaar en loeiluid. Maar daaraan hebben de aanwezige auteurs geen moment getwijfeld. Annelies Verbeke niet, en Jeroen Olyslaegers evenmin. ‘Humor is essentieel voor een geslaagde literaire avond,’zegt hij beslist. ‘Ik heb nooit gehouden van avonden met te veel literaire sérieux. Humor is een essentieel onderdeel van het leven.’
En Vekeman, die hier vanavond met veel plezier het hele beards-are-better-opzet op losse schroeven kwam zetten? ‘Als auteur heb je de morele plicht om af en toe geestig uit de hoek te komen. Er wordt wel gelachen in de letteren, maar Vlaamse auteurs lachen te weinig met zichzelf. Ik vind mezelf een van de bespottelijkste figuren van Oost-Vlaanderen. Ik neem mezelf alleen au sérieux wanneer het er echt op aankomt, wanneer ik mijn vrouw het jawoord geef, bijvoorbeeld. Maar je kunt de ernst pas vieren wanneer je het leven op andere momenten met ironie tegemoet treedt.’
Michiel Leen
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier