Mortier, Verhulst, Brusselmans. Uitgezonderd enkele auteurs met een eigen publiek lazen Nederlanders vorig jaar vrijwel geen Vlaamse schrijvers.
Ook in Nederland ging de publicatie van Tom Lanoye’s nieuwste roman niet onopgemerkt voorbij. Recensenten kregen vrijwel direct na verschijnen in september veel ruimte om hun oordeel over ‘Sprakeloos’ te vellen. Vaak positief. De roman was ‘onderhoudend en ontroerend’, concludeerde NRC Handelsblad. Lanoye zet ‘op prachtige wijze het aan elkaar geklonken echtpaar neer dat zijn ouders zijn geweest’, oordeelde Het Parool.
Verkocht ‘Sprakeloos’ dus beter dan een matige familiegeschiedenis van Ursula den Tex of een herdruk van een vijftien jaar oude Grisham? Uit de GfK-cijfers van 2009 blijkt keihard: nee. Zelfs van een meer dan vijftig jaar oude klassieker als Harry Mulisch’ ‘Het stenen bruidsbed’ gingen – zonder dat daar een aanleiding voor was zoals een verfilming – meer exemplaren over de toonbank dan een nieuw meesterwerk van een van de grootste Vlaamse auteurs van dit moment.
Vlaamse auteurs verkopen simpelweg nog slechter in Nederland dan werd vermoed. Je moet heel lang zoeken in de verkooplijsten van GfK om een top tien te kunnen samenstellen van literaire boeken geschreven door Vlaamse auteurs. En dan vind je alleen nog titels van auteurs die in Nederland een eigen publiek hebben opgebouwd. Daarom staan er ook oudere titels van Dimitri Verhulst, Hermans Brusselmans en Erwin Mortier (zijn debuut uit 1999!) in de top tien.
De Nederlandse media bespreken de Vlaamse auteurs met een uitgever in Amsterdam doorgaans wel. Maar een handvol goede recensies is niet genoeg voor een redelijke verkoop. Daarvoor is meer nodig: een langzaam opgebouwde goede reputatie (Lanoye), een belangrijke Nederlandse literaire prijs (Verhulst, Mortier) of vaak optreden (Lanoye, Kimpen, Brusselmans). En niet onbelangrijk: de televisie-aandacht die dat in de noordelijke Nederlanden oplevert.
Populaire thrillerauteurs als Pieter Aspe en Deflo of het ‘Sara’-fenomeen Ria Maes verkochten vorig jaar al helemaal niets in Nederland. Populaire cultuur overschrijdt zelden de grens. Maar ook literaire romans als ‘De leraar’ van Bart Koubaa of ‘Goede papieren’ van Dirk Verbruggen die dankzij lovende recensies best goed verkochten in Vlaanderen, kenden geen doorbraak in Nederland. Alleen ‘Wij’ van Elvis Peeters maakte dankzij de controverse een kleine groep Nederlanders nieuwsgierig.
Maarten Dessing
De best verkochte Vlaamse boeken in Nederland (2009)
1. Godenslaap – Erwin Mortier
2. Godverdomse dagen op een godverdomse bol – Dimitri Verhulst
3. De helaasheid der dingen – Dimitri Verhulst
4. De kabbalist – Geert Kimpen
5. De geheime Newton – Geert Kimpen
6. Mijn haar is lang – Herman Brusselmans
7. Sprakeloos – Tom Lanoye
8. Kaloemmerkes in de zep – Herman Brusselmans
9. De engelenmaker – Stefan Brijs
10. Marcel – Erwin Mortier
(bron: GfK Retail & Technology Benelux)
Meer over Vlaamse auteurs in Nederland – en vice versa – in Knack Extra Boek 10, dat woensdag 20 oktober verschijnt en onder andere aan de kloof tussen de Vlaamse en Nederlandse literatuur is gewijd.
