‘Van Dale serveert met het Woord van het Jaar een kleffe lettersoep’

Eddy Eerdekens, hoofdredacteur van TV Limburg, zal dit jaar niet stemmen voor zijn Woord van het Jaar want ‘wat een trieste verzameling woorden staat er weer op de shortlist’.

Hoe gek ik ook op woorden ben, ik ga dit jaar niet stemmen op de wedstrijd Woord van het Jaar van Van Dale. Want wat een trieste verzameling woorden staat er weer op de shortlist. Volgens Van Dale Uitgevers zijn de genomineerde woorden in 2018 ontstaan of in 2018 populair geworden in Vlaanderen.

Dat laatste durf ik met de grootste stelligheid te betwijfelen.

Is het woord ‘bomcycloon’ populair binnen uw gezin? Wordt het woord ‘mangomoment’ al eens gebezigd in uw badkamer, zo tussen het tanden poetsen en het haren kammen door? Bent u het ook zo beu dat uw kinderen iedere ochtend aan het ontbijt te pas en te onpas en vooral tot in den treure het woord ‘deelstep’ gebruiken?

Ik dacht het niet.

Van Dale Lexicografie bv (ja, zo heet de organisator van het Woord van het Jaar) serveert een kleffe lettersoep die met een vergrootglas uit de ochtendkranten lijkt geplukt. Of waar anders denkt u dat het begrip ‘Bourgondische coalitie’ opduikt? Of de woorden ‘anderspartij’ en ’testosterontweet’?

Als u naast een voetbalveld staat te juichen omdat uw oudste zoon een doelpunt heeft gescoord, is een ‘brokkelbrug’ heel ver weg. Of als u weer eens te laat op uw werk komt, is een ‘bomcycloon’ het minste van uw zorgen. Als men u vraagt wat ‘groeipakket’ betekent, herinnert u zich vaag dat u daar misschien eens iets over gelezen heeft in de krant maar intussen strijkt u gewoon nog iedere maand uw kinderbijslag op.

En dan het woord ‘drankhangen’. Een kleine enquête in onze directe omgeving leert dat nul procent van de respondenten het woord al eens gehoord of gelezen, laat staan zelf gebezigd heeft. Wij hebben een sterk vermoeden dat het gaat om een begrip dat twee of drie keer in een krantenartikel is verschenen en daarna nog eens opgepikt is door een journalist die een stukje van een andere journalist heeft overgeschreven.

Soms zal zo’n woord best wel eens vaak op korte tijd gebruikt zijn (’thuiswerkalarm’) wanneer er een actueel verschijnsel mee wordt gedefinieerd. Maar nog voor het einde van het jaar (het gaat echt niet om de wedstrijd Woord van de Week) is het woord dan afgestorven, verdwenen met de waan van de dag. Of denkt u echt dat Kris Peeters in zijn nieuwe Europese landingsbaan nog één keer het woord thuiswerkalarm zal gebruiken? Waarom zouden wij het dan moeten doen? Waarom zouden wij het dan moeten verkiezen tot Woord van het Jaar?

Hoeveel ‘frosecco’s’ heeft u dit jaar gedronken? Wij geen enkele. We hebben in het voorjaar in een damesblad gelezen dat frosecco hét drankje van de zomer beloofde te worden, maar alweer een kleine enquête in onze onmiddellijke omgeving leert ons vandaag dat deze belofte niet is ingelost.

Mogelijk dat u wél een Vlaming bent bij wie de woorden ‘moordstrookje’, ‘plogging’ en ‘nutriscore’ populair werden in 2018. Of anders wel de woorden ‘rooftijdschrift’, ‘droogtecommissie’ en / of ‘springbalie’.

Nee, dan zijn wij nog het meest gecharmeerd door ‘vliegschaamte’ al moeten wij toegeven dat we er op moesten klikken om te weten wat het betekent. Het betekent schaamte die iemand ervaart als hij of zij gebruikmaakt van een vliegtuig terwijl er minder milieubelastende alternatieven zijn om zich te verplaatsen. Het is een vertaling van het Zweedse woord flygskam. Wij kunnen tot onze verdediging van ons gebrek aan kennis aanvoeren dat wij sinds 1 januari dit jaar niet in Zweden geweest zijn en al zeker niet met het vliegtuig.

Een derde bescheiden enquête in onze onmiddellijke omgeving leert dat nul respondenten zich kunnen herinneren iemand het woord vliegschaamte te horen uitspreken.

Wij willen graag een alternatief voorstellen voor de achttien woorden waaruit we volgens Van Dale Lexicografie bv moeten kiezen. Noem het een wildcard. De negentiende keuze.

Woordschaamte.