Valse Harry Potters in China

Van Ernest Hemingway tot namaak-Harry Potter in China: een encyclopedie documenteert het (literaire) liegen en bedriegen.

Je kan het zo gek niet bedenken of er wordt over gelogen of er bestaat een vervalsing van. En mensen stellen soms heel bizarre vragen. Leesplezier met een boek over alledaagse mysteries en een ander over alles wat maar fake kan zijn. Om maar iets te zeggen: eieren worden vervalst, bonbons, parfums. Er wordt gelogen over sekse, geboortedata… De Nederlands filosoof en jurist Roelf Bolt schreef er een kleine encyclopedie over: ‘Leugenaars & vervalsers’. Het telt vijfhonderd bladzijden over pakweg vierhonderd leugens en vervalsingen. En er hoort een doordachte inleiding bij, onder meer over wie al dan niet in de ‘encyclopedie’ volgens Roelf Bolt een lemma verdient. Lezenswaardig. Politici horen er niet bij. “De leugen is inherent onderdeel van het politieke bedrijf. Derhalve is het moeilijk om te spreken over ‘politici die liegen’; het betreft slechts politici die politiek bedrijven”, zegt Bolt. Wat vreemd, want daarmee haalt hij onrechtstreeks ook uit naar politici die wel eerlijk hun beroep uitoefenen. Overigens is hij niet helemaal consequent: François Mitterand noemt Bolt wel, net als Cicero.

Even grasduinen in de literatuur? Mooi is het verhaal over het debuut van Hemingway. Die gaf zijn eerste verhalenbundel, ‘In Our Time’, in 1925 bij Boni and Liveright uit. De bundel kreeg de aandacht van F. Scott Fitzgerald die bij Scribner’s Sons net ‘The Great Gatsby’ had uitgebracht. Die bekende uitgever zegt dat hij wel belangstelling heeft voor Hemingways volgend werk. De toekomstige Nobelprijswinnaar ziet dat zitten, maar hij heeft een contract voor drie boeken bij de vrij onbekende Boni and Liveright. Hoe daaraan te ontkomen? Hemingway besluit een tweede boek te schrijven dat zó slecht is dat het zeker zal worden geweigerd. Intussen werkt hij aan zijn eerste meesterwerk ‘The Sun Also Rises’. In minder dan een week zet hij ook ‘The Torrents of Spring’ op papier. Niet meer dan honderd bladzijden. Nauwelijks een roman en daarbij een parodie op een andere schrijver die bij Boni and Liveright publiceerde. Hemingway slaagt in zijn opzet en kan ‘The Sun Also Rises’ in 1926 bij Scribner’s publiceren die ook nog ‘The Torrents of Spring’ uitbrengt.

Meer literaire vervalsingen? China blijkt een meester in het vervalsen van nieuwe boeken. Naast alle bekende Harry Potter-boeken zijn er ook een paar verschenen waarmee auteur J.K Rowling niets te maken heeft. Roelf Bolt noemt titels als ‘Harry Potter en de Trechter’ en ‘Rijke vader, Arme vader’. Maar als je even googelt vind je wel meer valse Harry Potters.

Boudewijn Büch krijgt ook de nodige aandacht. De grootste onwaarheid noemt Bolt het verhaal van het gestorven kind. Büch een pathologische leugenaar? Vergeet het, zegt Bolt: ‘Geen ziekelijkheid. Hier is sprake van de doordachtheid van een schrijver die zichzelf en zijn oeuvre onder de aandacht brengt.’

Nog een boeiend nachttafelboek(je) is ‘Kunnen muggen dronken worden?‘ Het gaat om 100 alledaagse mysteries. Antwoorden op vragen die gesteld werden in de rubriek ‘next question’ van de Nederlandse krant nrc.next. Ja, dieren hebben humor. Nee, witte wijn helpt niet tegen een rodewijnvlek. En: muggen hebben geen last van alcohol. Nicotine voelen ze wel.

Fred Braeckman