V.S. Naipaul – Het masker van Afrika

Ook al is Nobelprijswinnaar V.S. Naipaul bijna tachtig, toch is hij nog steeds een actief en avontuurlijk reiziger.

De voorbije jaren trok hij naar Uganda, Ghana, Nigeria, Ivoorkust, Gabon en Zuid-Afrika. Met zijn Afrikaanse reizen hoopte hij meer inzicht te krijgen in de religieuze wereld van de moderne Afrikaan.

In Het masker van Afrika brengt hij op een typisch naipauliaanse wijze verslag uit van zijn onderneming: met veel gemopper en gezeur, en weinig geloof in de oprechtheid en de goedheid van de (Afrikaanse) medemens.

Sir Vidia schetst vooral ook een soms ontluisterend beeld van zichzelf. Het lijkt alsof iedereen voortdurend uit is op zijn geld en alsof de meeste Afrikanen dommige psychopathische killers zijn. Zo beschrijft Naipaul de Ugandezen als moordzuchtige klonen van hun beruchte dictator Idi Amin en de inwoners van Ivoorkust als sadistische kattendoders.

Vaak toont hij meer compassie met beesten dan met mensen. Ter dood veroordeelde koeien in een slachthuis in Abidjan noemt hij ‘edele dieren’. Schapen en geiten krijgen het adjectief ‘prachtig’. Als hij een bladzijde later beschrijft hoe vleermuizen verantwoordelijk zijn voor de overdracht van het ebolavirus op de mens, klinkt er zowaar enig leedvermaak door.

Katholieke, protestantse of islamitische Afrikanen zijn volgens Naipaul nog steeds in de ban van hun traditionele godsdiensten. Hun katholicisme of protestantisme is niet meer dan een dunne laag vernis.

Naipaul wil het ‘ware gelaat’ van Afrika tonen en heeft een broertje dood aan politieke correctheid. En jammer genoeg ook aan subtiliteit.

Jan Stevens