Sigrid Bousset – Meer dan ik mij herinner, gesprekken met Ivo Michiels

‘Het katholicisme van het Vlaams-nationalisme was niet wurgend, het was revolutionair.’

Naar aanleiding van Mag ik spreken?, een herziene uitgave van zijn tiendelige Journal Brut-cyclus, voerde de nu 88-jarige Ivo Michiels in zijn Provençaalse optrekje sinds 2006 drie jaar lang gesprekken met Sigrid Bousset.

In afwachting van een biografie over Michiels bevat Meer dan ik mij herinner. Gesprekken met Ivo Michiels interessant materiaal over de manier waarop Michiels tegen de geboorte van zijn schrijverschap aankijkt, tijdens en kort na de Tweede Wereldoorlog.

Blijkt dat Michiels nog altijd niet in het reine is met dat oorlogsverleden. Wegens zijn hulp in een hospitaal in Lübeck en zijn Vlaams-nationale sympathieën verzeilde Michiels na de oorlog acht maanden in een kamp voor collaborateurs in Hemiksem. Daar zou hij zichzelf als dichter uitvinden.

Bousset speelt zeker niet Maurice De Wilde, maar ontlokt hem toch enkele intrigerende uitspraken. Enerzijds bekent hij dat hij viel voor de esthetiek van het nazisme – ‘het lied, het ritme, de perfectie’ – zoals die ook in zijn latere, experimentele werk tot uiting komt, maar anderzijds stileert hij zijn pro-Duitse houding als een vorm van weerstand en ‘verzet tegen mijn afkomst’.

In 1965 werd Michiels voor zijn veroordeling na de oorlog opnieuw in ere hersteld, maar hij geeft toe dat hij nog altijd om de hete brij heen loopt: ‘Tot vandaag leef ik met een onvrede in mezelf, ook al is die zinloos. Persoonlijk vind ik dat ik de smet van de bestraffing dubbel en dik verdiend heb.’

Dubbel spijtig daarom dat hij geen inzage wilde geven in het gerechtelijk dossier daaromtrent, zoals Bousset in het nawoord vermeldt. Vlaamse schrijvers en hun echte of vermeende collaboratieverleden blijven 65 jaar na datum een heikel thema. Hoe lang nog?

Frank Hellemans