Waarom dit niet de laatste oorlog is
Oorlogen en revoluties hebben geen economische maar wel psychologische oorzaken, zegt Koert Debeuf. Een inzicht dat ons kan helpen conflicten te vermijden.
Toen op 7 april in de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties gestemd werd over de opschorting van het Russische lidmaatschap, stemden maar 93 van de 193 landen voor. 24 stemden tegen, 58 onthielden zich en het voorstel werd alleen aangenomen omdat 18 landen (strategisch) afwezig bleven. Volgens Koert Debeuf, auteur van Waarom dit niet de laatste oorlog is, zei dat veel over een wereld waarin de globalisering al zo’n anderhalf decennium afneemt.
Voor Debeuf is globalisering veel meer dan internationale handel. De term gaat over hoe mensen in de wereld staan, als deel van een open en groter geheel, of als leden van een kleinere, zich tegen de anderen afzettende gemeenschap, iets wat Debeuf ‘tribalisering’ noemt. Zo opgevat is globalisering de historisch overheersende trend. De Soemeriërs begonnen er 6500 jaar geleden mee en de Romeinen droegen Chinese zijde en besprenkelden zich met Perzisch parfum. Maar er waren ook geregeld terugvallen, bijvoorbeeld toen het christendom opgang maakte en de Romeinse wuftheid een halt werd toegeroepen.
De toename van het tribalisme begon volgens Koert Debeuf op 9/11.
Dat het tribalisme wereldwijd toeneemt, is volgens Debeuf, historicus en filosoof en lange tijd actief binnen het Vlaamse en Europese liberalisme, niet het gevolg van de bankencrisis van 2007, zoals velen denken. De malaise begon vroeger, en wel op 11 september 2001. Die dag liep het Westen een identiteitscrisis op, ook al omdat er nog aanslagen volgden in Madrid, Londen, Parijs en Brussel. En toen de Verenigde Staten met de steun van zowat het hele Westen in 2003 Irak binnenvielen, hoefde het niet meer voor het Midden-Oosten. Reken daarbij dat Turkije voelde dat het aan het lijntje werd gehouden door de Europese Unie, dat Rusland zich almaar meer in de verdrukking voelde komen door de naderende NAVO en dat het groeiende China een rivaal werd voor de VS, en overal ontstonden spanningen. En ressentiment dus, want dat is waar een identiteitscrisis op persoonlijk en maatschappelijk vlak op uitdraait.
Debeuf vertelt een overtuigend verhaal en geeft zelfs een paar tips om toekomstige oorlogen te vermijden, zoals het tegengaan van Westsplaining, waarbij wij bijvoorbeeld aan Egyptenaren eens zullen uitleggen hoe hun land werkt. Alleen jammer dat de klimaatverandering zo goed als onbesproken blijft. Dat landen onderlinge afspraken maken vindt hij een hoopvol teken dat de globalisering nog niet helemaal dood is. Maar de vraag in hoeverre de dagelijkse berichtgeving over de teloorgaande wereld bijdraagt aan de globale identiteitscrisis komt helaas niet ter sprake.
