Recensie ‘In Oekraïne’ van Rudi Vranckx: slaapwandelen we ongemerkt naar een Derde Wereldoorlog?
In de 21e eeuw worden nog maar zelden oorlogen gewonnen, schrijft Rudi Vranckx, maar hoe zal de oorlog tussen Rusland en Oekraïne dan aflopen?
Op het World Economic Forum dat midden mei 2022 in Davos werd gehouden, zei voormalig Amerikaans veiligheidsadviseur Henry Kissinger dat er tegen de herfst een onderhandeld vredesverdrag tussen Rusland en Oekraïne moest zijn, of dat de oorlog dan een nieuw stadium in zou gaan. Die zou niet langer om de bevrijding van Oekraïne gaan, maar rechtstreeks gericht zijn tegen Rusland.
Die vrede kwam er niet. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky verbood bij wet zelfs elke onderhandeling met Vladimir Poetin. Die bevestigde in een speech op 30 september wat Kissinger voorspeld had: de ‘speciale operatie’ in Oekraïne was veranderd in een oorlog van het Westen tegen Rusland.
Van een luie demonisering van Poetin is bij Vranckx geen sprake.
Slaapwandelen we ongemerkt naar een Derde Wereldoorlog, zoals we dat volgens de Britse historicus Christopher Clarke begin twintigste eeuw ook al eens deden naar de Eerste? Dat is de centrale vraag in Rudi Vranckx’ In Oekraïne, het boek waarin deze bekende VRT-oorlogsverslaggever een uitgebreide analyse maakt van het conflict dat op 24 februari 2022 uitbrak. Of was het al veel langer gaande, want dit is al de zevenentwintigste oorlog tussen Oekraïne en Rusland.
Vranckx plaatst de huidige strijd in een historisch kader, beschrijft vervolgens op uitputtende wijze bijna dag na dag wat er op militair en diplomatiek vlak gebeurde, en maakt ook een paar uitstapjes naar de rest van de wereld en wie de grote winnaars zijn.
Daarbij vermeldt hij wel big oil en de wapenindustrie, maar vreemd genoeg niet de VS, die hun gas nu voor een veelvoud van de vroegere prijs naar Europa kunnen uitvoeren en ook op industrieel vlak gouden zaken doen. Zo zei Geert Van Poelvoorde, ceo van ArcelorMittal Europe, een paar maanden geleden in De Tijd nog dat bepaalde staalproducten door de hoge energieprijzen niet langer in Europa gemaakt worden maar wel in de VS, en dat dit in de toekomst niet zal veranderen, zelfs al dalen de prijzen.
Veel belangrijker is dat Vranckx zo onpartijdig mogelijk te werk gaat, en toont dat hier twee verschillende wereldvisies tegenover elkaar staan. De westerse, die de soevereiniteit van nationale staten vooropstelt en liberale waarden verdedigt, en de Russische, die alleen geopolitieke onevenwichten en bedreigingen ziet, ook op het vlak van waarden. Van een luie demonisering van Poetin is hier geen sprake, van vergelijkingen met Hitler evenmin.
Maar hoe zit het dan met die wereldoorlog? Die dreiging blijft, aldus Vranckx. Al lijkt hij een Koreascenario, waarbij het conflict bevroren wordt langs een demarcatielijn zonder dat er sprake is van overgave of een vredesverdrag, meer kans te geven.
