Pieter Aspe – Bankroet

Hoewel ‘Bankroet’ geen echte verrassing meer inhoudt, verklaart net dat Aspes succes: Aspe kan vereenvoudigen zonder te vervallen in heimatliteratuur.

De themasong van de horrorfilm I Walked with a Zombie (1943) bepaalt het thema van Aspes 23e thriller.

Shame and Scandal in the Family brengt het calypso-reggaeverhaal van een jongeman die hopeloos op zoek is naar een bruid, maar voortdurend van zijn vader te horen krijgt: ‘Jammer jongen, je moeder weet er niks van, maar eigenlijk is dat je zus.’ De ontknoping is navenant. In arren moede vertelt hij zijn moeder van zijn jammerlijke zoektocht. Waarop de moeder zegt: ‘Ach jongen, je vader weet er niks van, maar eigenlijk is hij je vader niet.’

Deze zwarte comedy of errors wordt door Aspe vertaald naar het Oostendse vissersmilieu, en is niet minder geloofwaardig dan het net geschetste Caribische melodrama.

Ook in Bankroet draait alles om seks en geld, maar de moord op de reder-visverwerker Filip Vandecasteele in Venetië zet wel een partnerruildans in gang die Aspe even vanzelfsprekend als subtiel ontrafelt. Hoewel deze roman geen echte verrassing meer inhoudt, verklaart net dat Aspes succes (al meer dan anderhalf miljoen boeken verkocht): Aspe kan vereenvoudigen zonder te vervallen in heimatliteratuur.

De herkenbaarheid van personages en zonden is groot, de plot voldoende complex om niet al te doorzichtig te worden, de drijfveer even hebzuchtig als doordeweeks. Op enkele uitschuivers na – de nieuw aangekondigde zwangerschap van Van Ins vrouw Hannelore doet in zijn clichématigheid de maag oprispen; het aantal dronken dagen van Van In is niet meer te tellen – borstelt Aspe een kustwereldje Ensor waardig.

Verslaafde kunstenaars, viriele neringdoeners, familieleden die elkaar de duvel aandoen, opgedirkte escortdames, doorzopen zeelui, en de onvermijdelijk naijverige inspecteurs, ze bevolken een gebald universum dat elk Vlaams stadje kan voorstellen. En dus goed is voor een constante verkoop. En dus mede verklaart waarom wel het wufte Frankrijk maar niet het steile Nederland valt voor de zwierige, weinig pretentieuze romans van Aspe.

Lukas De Vos