Paul Van Ostaijen lezen in het Azeri of Lize Spit in het Zweeds: het kan

Boeken van Vlaamse auteurs vind je in alle uithoeken van de wereld. Opvallend: in Nederland hebben ze het moeilijk.

Hoe publiceert een Vlaamse auteur in het buitenland?

Literatuur Vlaanderen helpt auteurs de landsgrenzen over te steken. Als tussenpersoon brengen ze buitenlandse uitgevers in contact met Vlaamse titels en ondersteunen ze literaire vertalers. 

Daarnaast is de organisatie het Vlaamse gezicht op internationale boekenbeurzen. ‘Op de boekenbeurs in Frankfurt, de allergrootste ter wereld, waren we gastland in 2016,’ vertelt Marieke Roels, coördinator van het buitenlandbeleid bij Literatuur Vlaanderen, ‘Dit jaar gaan we ook naar de beurs in Mexico en in 2027 zullen we waarschijnlijk gastland zijn op de beurs in het Zweedse Göteborg. We gaan proberen de gesloten Scandinavische markt open te breken.’

Nederlanders blijken, hoewel ze een taal met ons delen, niet de grootste fans van onze literatuur. Weinig Vlaamse auteurs breken door bij onze Noorderburen, uitzonderingen als bijvoorbeeld Griet Op de Beeck daargelaten. Roels hoort Vlaamse auteurs vaak klagen over Nederlandse media-aandacht: ‘Nederlandse auteurs komen vaak in de Vlaamse media, maar omgekeerd zien we weinig aandacht gaan naar Vlaamse auteurs in Nederland.’

Maar dat wil zeker niet zeggen dat Vlaamse boeken internationaal niet geliefd zijn. In Brazilië gaat de Margot Vanderstraetens Mazzel tov vlot over de toonbank. The New York Times vindt Het eiland van olifant van Leo Timmers dan weer een van de beste kinderboeken van 2022 . 

Welke Vlaamse romans worden vertaald?

Roels ziet dat Vlaamse klassiekers het goed blijven doen in het buitenland: ‘We hebben net Het verdriet van België in het Tsjechisch binnengekregen. Klassiekers zoals Claus, Willem Elsschot of Louis Paul Boon worden dus nog altijd gretig vertaald.’ Dat zou te maken kunnen hebben met de extra vertaalsteun die klassiekers krijgen. Roels: ‘Meestal bedraagt onze steun 60 à 80 procent van de vertaalkosten, maar voor Vlaamse klassiekers is dat 100 procent.’

Literatuur Vlaanderen helpt ook nieuwe Vlaamse schrijvers op de buitenlandse markt. Zo zijn Het smelt en Ik ben er niet van Lize Spit al vertaald in onder meer het Frans, Spaans, Engels en het Zweeds. Ook Gaea Schoeters’ Trofee verkoopt van in Hongarije tot in de Arabische landen. En Angelo Tijssens, coscenarist van bekroonde films als Girl en Close, breekt internationaal door met zijn debuutroman De randen. ‘Dat is redelijk indrukwekkend voor een debuut’, stelt Roels. 

Welke Vlaamse dichters publiceren in het buitenland?

Ook Vlaamse poëzie kan mensen in het buitenland bekoren. ‘Charlotte Van den Broeck is een internationale hitmachine’, vertelt Roels, ‘haar poëzie werd al vertaald naar onder meer het Deens, Arabisch en Frans.’

Maar ook oudere Vlaamse poëzie trekt buitenlandse lezers aan. Je kunt Paul van Ostaijens Bezette stad en zelfs de liederen van de dertiende-eeuwse Hadewijch terugvinden in de meest exotische talen zoals het Azeri, de taal van Azerbeidzjan.

Kinder- en jeugdliteratuur & graphic novels

‘We denken bij boeken vaak richting fictie of non-fictie, maar eigenlijk zijn het onze kinder- en jeugdliteratuur en onze graphic novels die het het beste doen in het buitenland’, zegt Roels. Zo won Bart Moeyaert in 2019 voor zijn oeuvre de prestigieuze Astrid Lindgren Memorial Award in Zweden, de ‘Nobelprijs voor kinder- en jeugdliteratuur’. 

Belgische illustratoren en striptekenaars worden zelfs verafgood in het buitenland. Brecht Evens, auteur van de graphic novel Panter, wordt door de stad Parijs zelfs uitgenodigd om een nieuw metrostation van tekeningen te voorzien. ‘Voor graphic novels is het soms zo dat het in het buitenland beter gaat dan in het binnenland’, vertelt Roels.