Pandora Papers inspireren bestsellerauteur David Baldacci voor zijn nieuwste misdaadroman

Schrijver David Baldacci legt uit hoe hij door de Panama en Pandora Papers van het ICIJ werd geïnspireerd om een van zijn laatste succesromans te schrijven, ‘The 6:20 Man’.

David Baldacci’s belangrijkste muze is misdaad, en hij laat zich voor zijn romans inspireren door het werk van onderzoeksjournalisten. De man begon oorspronkelijk als advocaat voordat zijn carrière van actievolle romans van de grond kwam; intussen heeft hij meer dan 150 miljoen boeken verkocht.

‘De inspiratie voor ‘The 6:20 Man’ kwam er op een dag toen ik op de fiets zat, kort na het lezen van de Pandora Papers,’ zegt hij. ‘Ik dacht na over hoe iedereen nu op de hoogte is van duistere geldstromen. Maar zouden de mensen die al dat duistere geld verplaatsen er genoegen mee nemen om het gewoon te parkeren? Of zouden ze willen dat het 24/7 voor hen werkt? Zouden ze het willen bewapenen?

‘The 6:20 Man’ draait om protagonist Travis Devine, een voormalige Army Ranger (Amerikaanse elite-infanterist, nvdr.) die toekomstige financier wordt. Na het leger verlaten te hebben onder een zweem van verdenking, neemt Devine een baan als investeringsanalist bij de New Yorkse firma Cowl & Comely – een baan die hij blijkt te haten.

Elke ochtend trekt Devine een confectiepak aan, pakt zijn imitatieleren aktetas en stapt op de trein van 6.20 uur naar Manhattan, waar hij werkt als ‘burner’, een laagbetaald radertje dat miljoenen dollars helpt genereren voor het bedrijf. Maar Devine’s wereld stort in wanneer een collega en vroegere geliefde dood wordt aangetroffen. Devine moet bewijzen dat hij onschuldig is aan de moord.

Op een moment dat hij niet zeker weet wie hij kan vertrouwen, laat Baldacci Devine de bredere betekenis van de Pandora Papers onder ogen zien. De Pandora Papers onthullen de innerlijke werking van een geheime economie waarvan alleen de rijken, de machtigen en de criminelen profiteren – een kwestie die al tien jaar centraal staat in de journalistiek van het ICIJ, waaronder de onderzoeken Offshore Leaks en Panama Papers. Bij het nadenken over dit snode web van financiële geheimhouding vraagt Devine zich af hoeveel van Amerika in handen is van anderen.

Baldacci zegt dat dat de vraag was die hij zichzelf ook had gesteld.

‘Als Amerikaan geef ik veel om Amerika,’ zegt hij. ‘En de meesten van ons zouden zich te veel schamen om die vraag te beantwoorden.’

‘Slechte actoren zoals Vladimir Poetin, met triljoenen tot hun beschikking, streven grenzeloze macht na, geen grenzeloze luxe’, zegt hij. ‘Amerika is de ultieme prijs … Chaos is geweldig voor de corrupten.

‘Elke dag zien we geld in de cenakels van de macht. Macht en geld zijn nog nooit zo verstrengeld geweest als nu. Dit is het tweede Vergulde Tijdperk … en we weten vaak niet waar het geld vandaan komt.’

Baldacci legt uit dat het de heimelijkheid van de moderne corruptie was die hem evenveel zorgen baarde als de alomtegenwoordigheid ervan. De oplossing is volgens hem dat mensen die de democratie een warm hart toedragen samen met organisaties als het ICIJ zwart geld aan het licht brengen.

‘Dit hangt volledig af van de goede wil van mensen’, zegt hij. ‘Het is net als klimaatverandering. Je bereikt een kantelpunt. Mensen moeten zich blijven uitspreken.’

Baldacci zegt dat het veelzeggend is dat de Amerikaanse county met het hoogste aantal belastingsaudits een van de armste was. ‘En het heeft me altijd gestoord dat als je bijvoorbeeld een bank berooft, je minimaal 20 jaar gevangenisstraf kunt verwachten. Maar als je mensen tientallen miljoenen dollars afhandig maakt, krijg je drie tot vijf jaar in een country club.’

‘Er moeten ernstige gevolgen komen voor de geheimhouding, de leugens en de duistere geldstromen die zovelen schaden’, zegt Baldacci.

Baldacci meent dat de ultrarijken vaak denken dat ze intelligenter zijn dan de rest van ons, en daarom zich minder moeten verantwoorden. En wanneer hun onberekenbaarheid gepaard gaat met enorme verborgen rijkdom, kunnen de gevolgen verwoestend zijn.

‘Zonder ernstige consequenties zullen ze ’t blijven doen.’

Baldacci sluit af met de opmerking dat het werk van het ICIJ een helder licht schijnt op de donkerste hoeken van de economische machtscorridors in de wereld.

‘Pandora Papers heeft de wereld op zijn kop gezet’, zegt hij. ‘Ik juich hun werk alleen maar toe.’