Oud-radiomaker, dichter en schrijver Bart Stouten: ‘Twijfels zijn noodzakelijk om iets te creëren’

‘Ik twijfel vaak als ik schrijf’, zegt Bart Stouten. ‘Omdat ik dan uit mijn comfortzone moet treden. Het is alsof ik een steile berg aan het beklimmen ben.’

‘Ik stel altijd uit. Elke keer bedenk ik wel een excuus om er niet aan te beginnen. Noem het een vorm van zelfsabotage. Want als ik er dan toch aan begin, blijkt weer dat de klim zwaarder is omdat er in elk fragment een extra keitje in mijn rugzak bij komt.

‘Vaak loop ik ook verloren in een doolhof van twijfels. En soms doet de tocht zelfs pijn, zoals die keer dat ik het had over het verkeersongeval waarbij ik mijn ouders verloren heb. Het voelde vreemd om daarover iets te schrijven – alsof heel de wereld binnenwandelde in mijn hoofd, om mee te kijken.’

Waarom schrijft u dan toch boeken?

Bart Stouten: Omdat ik een enorm verlangen voel om iets te baren. Ik wil groeien als mens. Zoals een bonsaiboom, die ze eerst zorgvuldig bijsnoeien. Maar die later, door elke nieuwe tak die erbij komt, losbreekt uit de vorm die hem oorspronkelijk was opgelegd.

Al schrijvend wandelt het echte onderwerp van een boek naar mij toe. Ik ben momenteel bezig met een boek te maken over een voormalige curator van een Antwerps museum die in deplorabele omstandigheden om het leven gekomen is. Een deel staat al op papier en toch stel ik me nu pas de vraag waarom ik het daarover wil hebben. Waarom voel ik zo’n grote behoefte om dat verhaal aan de wereld te vertellen? Wat zit erachter? En wat is het echte thema van dat boek? Die twijfels zijn dus noodzakelijk om iets te creëren.

Daarnaast helpen ze me ook om de andere te ontdekken. Stel dat ik een boek zou willen schrijven over voetbal, een onderwerp waar ik nul affiniteit mee heb. Dan zou ik daar research over moeten doen. Ik zou moeten gaan praten met voetballers, om zo binnen te dringen in een onbekende wereld. Dat is op zich niet slecht, omdat het me doet twijfelen aan mijn eigen zekerheden. Heb ik gelijk? Of kunnen de anderen me overtuigen?

Gebeurt het vaak dat u zo van gedachte verandert?

Stouten: Soms wel. Ik heb een vriend die niet veel praat. Maar als hij iets zegt, is het elke keer raak. Twee woorden van hem kunnen volstaan om anders naar de dingen te kijken. Of om me op een mindere dag uit een dip te halen.  

Dus u twijfelt veel in het dagelijkse leven?

Stouten: Ja. Twijfel is voor mij een ontzettend mooi instrument om dingen te zien die ik eerst niet zag. Zekerheden zijn als ooglappen: neem ze weg en je ziet meer in de kelder van je bestaan.