Olivier Rolin – Suite in het crystal

Olivier Rolin schreef met Suite in het Crystal een postmodern blufboek. Om mee te lachen, dan nog.

Olivier Rolin schreef met Suite in het Crystal een postmodern blufboek. Om mee te lachen, dan nog.

Een beroemd schrijver is verdwenen. Al wat van hem rest, is een stapel documenten in een stationsdepot. Via een vriendin van de auteur belandt de papierstapel bij een uitgever die de tekstfragmenten publiceert onder de titel Suite in het Crystal.

De Franse auteur Olivier Rolin (1947) plaatst zijn gelijknamige boek in de rijke traditie van het manuscrit trouvé, maar maakt er geen traditionele roman van. Met een verbeten precisie laat hij zijn verdwenen auteur 42 hotelkamers over de hele wereld beschrijven, en loodst de lezer een universum binnen van ‘braakselroze bedspreien’ en ‘muren geschilderd in kunstgebitroze’.

Die herhaling van interieurdetails zou vervelend kunnen worden – en soms is ze dat ook -, maar je weet na enige tijd dat te midden van die onpersoonlijke opeenstapeling van gedetailleerd beschreven meubilair de ik-persoon zal opduiken. En telkens als de auteur in de spiegel kijkt en zichzelf in de hotelkamer projecteert, gooit hij het stilistisch en inhoudelijk meteen over een andere boeg.

De nuchtere boedelbeschrijver verandert moeiteloos in een mythomaan die het ene onwaarschijnlijke verhaal na het andere uit zijn mouw schudt. Voorbeelden? Met behulp van een tv, een laptop en een parapluantenne kraakt de vindingrijke literator de uitzendingen van Deep Space Network en is zo getuige van de landing van een ruimte- sonde op Mars.

In Boedapest vermoordt hij een priester met een giftige paraplu en kiepert de man over de reling de Donau in, pal op het dek van een plezierboot vol dinerende toeristen. Nu eens verdient hij een centje bij met het smokkelen van kaviaar of nepspringstof, dan weer spreekt hij als doorgewinterde intellectueel voor een goed gevulde aula ‘over Plato in Proust’ terwijl hij manmoedig het gekrioel van talloze schaamluizen verbijt.

En natuurlijk doet hij geregeld een nummertje met adembenemende vrouwen voorzien van kuiten ‘zo gestroomlijnd als mooie vissen’. De rode draad is Melanie Melbourne, de liefde van zijn leven, die onophoudelijk ontvoerd wordt en de held daardoor verplicht om de hele wereld af te reizen teneinde haar te bevrijden.

Suite in het Crystal is geen boek voor liefhebbers van klassieke verhalen, wel een aanrader voor lezers die van literaire spelletjes houden. Rolin steekt de draak met de realistische beschrijvingen van Honoré de Balzac en Emile Zola, maar schreef in één moeite een vinnige parodie op de rocamboleske intriges en personages van spionageromans en stripverhalen.

Maar boven alles is deze roman een eerbetoon aan Georges Perec, de peetvader van de Franse OULIPO-beweging (Ouvroir de la Littérature Potentielle), die ludieke experimenten tot literaire kunst probeert om te smeden. Rolin hangt Suite in het Crystal op aan Perecs boek Ruimten rondom (dat toevallig ook deze maand in vertaling verschijnt), waarin die het voornemen oppert om een zorgvuldige inventaris op te maken van alle plekken waar hij geslapen heeft.

Aangezien Perec zijn plan nooit heeft uitgevoerd, neemt Rolin alvast het hoofdstuk ‘hotelkamers’ voor zijn rekening. Het resultaat is een gortdroog, getikt en fragmentarisch eerbetoon aan het geschreven woord. Moeiteloos verweeft Rolin verwijzingen naar passages uit teksten van grote auteurs (van Anton Tsjechov via Henri Michaux tot Walt Whitman) in zijn korte hoofdstukken.

De 42 teksten zijn bovendien vaak gekribbeld in de marge van (telkens netjes vermelde) pagina’s die de auteur uit literaire meesterwerken heeft gescheurd. Fragmenten op en over fragmenten. Literatuur op en over literatuur. Een eigenzinnige oefening in de stijl van Perec.

Olivier Rolin [°1947]

Rolin is wereldreiziger, journalist, essayist en gevierd romanschrijver. Port-Soudan leverde hem in 1994 de Prix Femina op, en met De uitvinding van de wereld (1993, vertaald in 2006) oogstte hij wereldwijd lof.

Bart Van Loo