Misdaadauteur Elmore Leonard krijgt carrièrebekroning

De Amerikaanse National Book Foundation geeft de thrillerschrijver een medaille voor zijn ‘uitzonderlijke bijdrage tot de Amerikaanse letteren’.

Met deze Lifetime Achievement Award wordt Leonard lid van een select clubje met onder anderen Toni Morrison, John Updike, Norman Mailer, de onlangs overleden Gore Vidal en Tom Wolfe. “Meer dan vijf decennia al beroert Leonard verschillende generaties lezers met westerns, misdaadromans, serie- en andere verhalen,” zo klinkt het bij de National Book Foundation. Toevallig kondigde The Library of America deze week aan dat het de misdaadverhalen van Leonard zal bundelen in drie delen uit een prestigieuze reeks met “het meest gezaghebbende dat Amerika op literair vlak te bieden heeft”. Hij treedt bij deze dus toe tot het pantheon van Amerikaanse schrijvers.

Dat die eer Elmore Leonard op zijn 86ste nog te beurt valt, stond niet bepaald in de sterren geschreven. Auteurs van populair genrewerk worden voor dit soort prijzen of feestelijke edities vaak over het hoofd gezien. Genreliteratuur ontbreekt het namelijk niet zelden aan literaire verdiensten. Als er dan zo’n auteur in de prijzen valt, dan doet dat stof opwaaien. Toen in 2003 werd aangekondigd dat Stephen King door de National Book Foundation zou bekroond worden, waren de reacties zeer uiteenlopend. In academische en de betere literaire kringen was afwisselend hoongelach en tandengeknars te horen.

Tachtiger Leonard gaat natuurlijk al iets langer mee dan King, wat het aspect Lifetime in zijn Lifetime Achievement Award alvast tot een prestatie op zich maakt. Maar zijn hele carrière is wél gebouwd op populaire genres als de westernroman en misdaadverhalen. Een probleem? Niet in zijn geval. Leonard schrijft dan wel romans die qua onderwerp tot het commerciële werk kunnen gerekend worden (en ze waren ook commerciële successen), maar hij heeft ze steeds consequent in een eigen stijl en wars van genreregeltjes geschreven.

Typisch aan een Elmore Leonard-roman is het ongepolijste realisme waarmee hij onder meer zijn weinig fleurige thuisstad Detroit weergeeft. Het leverde hem de bijnaam ‘de Dickens van Detroit’ op. Daarnaast neemt hij ook graag een creatief loopje met de grammatica van het Engels. Onder het motto ‘als het klinkt alsof het geschreven is, dan herschrijf ik het’, zorgt hij dat zijn verhalen vol spitse, authentieke én grappige dialogen zitten. Het is dan ook niet toevallig dat al heel wat van zijn romans verfilmd werden: ‘3:10 to Yuma’, ‘Get Shorty’, ‘Out of Sight’, of ‘Rum Punch’ dat als ‘Jackie Brown’ werd verfilmd door die andere meester van de dialoog, Quentin Tarantino.

Elmore Leonard mocht wijlen Saul Bellow de grote tot zijn fans rekenen, maar het mooiste compliment kreeg hij wellicht van Martin Amis. “Door jouw proza lijkt Raymond Chandler onhandig,” fluisterde die de oude meester toe op een bijeenkomst van het Writers Guild of America. Het zal zeker complimenten regenen op 14 november, wanneer Leonard zijn Lifetime Achievement Award officieel zal ontvangen uit de handen van diezelfde Amis.

Jeroen Bert