‘Belgische fabels’, het vijfde deel van Adams fabelcyclus, hakt er weer scherp in. De rake oneliners liggen zo voor het rapen.
‘Onderschat de Belgen niet. Ze zijn zo slim dat ze zelf dom willen zijn.’ Adam verraste al met zijn vorige vier fabelboeken waarin hij vol eigenzinnigheid en tegendraadse verbeelding alles wat je weet over het leven en de liefde op zijn kop zette. Wie ooit de kans kreeg om Adam zijn erotische fabels bijvoorbeeld op het podium te horen en zien brengen, merkte dat Adam de literatuur teruggeeft aan haar mondelinge oorsprong. Verhalen in geuren en kleuren vertellen, was immers iets wat onze voorouders reeds duizenden jaren geleden deden, lang voordat de schriftelijke romanvorm met ‘Don Quichote’ (1614) haar intrede deed. Ook ‘Belgische fabels’ brengt hij op de Antwerpse Boekenbeurs op maandag 11 november op de planken samen met cellist Lode Vercampt.
Ongeluk onder woorden brengen
Adam heeft een bijbelse familienaam en doet die in dit boek Belgische fabels alle eer aan. De negativiteit die ons vandaag omringt – het is overal crisis ook vaak in het persoonlijke leven – wordt door Adam helder in het vizier genomen. ‘Het hoogste geluk dat de mens kan bereiken is dat hij zijn ongeluk onder woorden kan brengen’, heet het dan. Adam houdt als fabelschrijver van redeneren in het ongerijmde omdat het ongerijmde en het absurde troost bieden, zoals hijzelf schrijft. Hij gaat in deze nieuwe fabels niet alleen duivels te keer tegen alle vormen van interessantdoenerij maar zoekt ook naar de ultieme manier van zin- en vooral troostgeving door in de omkering van hetgeen aanbeden wordt het mooie te zien. ‘Het wit der positivo’s verblindt. Alleen het diepste, donkerste zwart geeft glans’, heet dat dan.
Rake oneliners
Er is in dit vijfde deel van Adams fabels nog iets meer aan de hand. Zijn fabels worden uitgepuurder. Waar vroeger de aforismen als rozijnen in het verhaal werden rondgestrooid, neemt hij nu vaak niet meer de moeite om een fabeltje te verzinnen maar serveert hij open en bloot een heel hoofdstuk rake oneliners. Soms zijn die haast bijbelse spreuken erg satirisch, zoals bij de betere stand-up comedian: ‘Een Belgische commissie concludeerde dat Belgische commissies door onbekwaamheid, pretentie,wraakzucht of jaloezie altijd tot verkeerde conclusies komen.’ Dan weer ogen de spreuken bijna melancholisch en romantisch, zoals in deze geperverteerde valentijnsontboezeming: ‘In de liefde loopt het meestal verkeerd af omdat de liefde verkeerd is begonnen. Liefdes die goéd zijn begonnen, lopen áltijd verkeerd af.’ Geen wonder dat hij deze collectie fabels afsluit met een heuse tafel van overpeinzing, een soort tafel van vermenigvuldiging met als uitsmijter: ‘De Belg is een priemgetal’. Rarara.
De tekeningen van Klaas Verplancke versterken nog de sfeer van de surrealistische maar glasheldere verbeelding in dit boek.
Frank Adam (met prenten van Klaas Verplancke), ‘Belgische fabels’, Uitgeverij Vrijdag, 104 blz.
Frank Hellemans
