Mario Vargas Llosa wint Nobelprijs voor literatuur

De Peruaanse schrijver Mario Vargas Llosa heeft de Nobelprijs voor Literatuur gewonnen. Zijn eerstvolgende roman gaat over het Congo van Leopold II.

De 74-jarige Vargas Llosa krijgt de prijs voor ‘zijn cartografie van de machtstructuren en zijn scherpe beelden van verzet, revolutie en verlies’, maakte de secretaris van de Nobelprijs-jury stipt om 13 uur bekend in het Zweeds, Engels en Spaans.

Vargas Llosa (1936) – zeer bewonderd door oud-premier Guy Verhofstadt – gold al jaren als grote kanshebber, maar werd dit jaar genegeerd bij veel voorspellingen. Favoriet bij de bookmakers waren Cormac McCarthy, Ngugi wa Thiong’o en Haruki Murakami. Vargas Llosa begon bij Ladbrokes op 45/1 en eindigde gisteren op 25/1.

De keus voor de Peruaanse auteur is des te verrassender omdat de Nobelprijs-jury de laatste jaren een reputatie kreeg als links-geörienteerd. Vargas Llosa heeft juist een neo-liberaal imago. In 1990 verloor hij als kandidaat van het centrum-rechts Democratisch Front de presidentsverkiezingen in Peru van Alberto Fujimori.

Vargas Llosa debuteerde als schrijver in 1959 met de verhalenbundel ‘De jonge honden van Miraflores’. In 1963 kreeg voor zijn eerste roman ‘De stad en de honden’ de Prijs van de Spaanse Kritiek, waarna hij zich snel ontwikkelde tot vooraanstaand auteur. Bekende romans zijn ‘De oorlog aan het eind van de wereld’ (1981) en ‘Tante Jullia en meneer de schrijver’ (1977).

In de jaren negentig zaten de politieke activiteiten de schrijver in de weg, maar het laatste decennium publiceerde Vargas Llosa opnieuw belangrijk en bejubeld werk. ‘Het feeest van de bok’ uit 2000 is daarvan de bekendste.

Zijn Nederlandse uitgever Michaëla van Grinsven van J.M. Meulenhoff – die de eigenlijke uitgever sinds een maand vervangt omdat die met zwangerschapsverlof is – reageerde verheugd op het nieuws. ‘Ik ben enorm blij,’ zegt ze aan de telefoon. ‘Vargas Llosa is een auteur die het echt heeft verdiend.’

Vrijwel al het werk van Vargas Llosa is in het Nederlands leverbaar. J.M. Meulenhoff is al jaren bezig zijn backlist opnieuw uit te brengen. Binnenkort verschijnt bij hen ook zijn nieuwe boek ‘De droom van de Ier’ in vertaling over de verschrikking in Congo ten tijde van Leopold II.

Wat voor plannen de uitgeverij nu heeft met Vargas Llosa’s backlist en wanneer ‘De droom van de Ier’ uitkomt, kan Van Grinsven nu nog niet zeggen. ‘Ik moet eerst even herstellen van dit fantastische nieuws.’

In ieder geval is de Nobelprijs voor de uitgeverij zeer goed nieuws. Meulenhoff was tien jaar geleden nog het huis dat traditioneel onderdak bood aan Nobelprijswinnaars. Van Grass tot Gao Xinjian, Meulenhoff publiceerde het. Na een opstand van auteurs en redacteurs bijna tien jaar geleden raakte uitgeverij echter in de versukkeling.

‘Ook voor ons is dit super,’ zegt Van Grinsven. ‘We zijn enorm bezig met het versterken van de lijst. Dit is dan echt een opsteker. Een boost om te doen wat we willen: de traditie van vroeger op te pakken en constant een Nobelprijswinnaar in ons fonds te hebben.’

Maarten Dessing

Winnaars sinds 2000

De Nobelprijs voor de literatuur wordt al sinds 1901 toegekend. De winnaars van deze prestigieuze prijs sinds het jaar 2000 zijn:

2010: Mario Vargas Llosa (Peru)
2009: Herta Müller (Duitsland)
2008: Jean-Marie Gustave Le Clézio (Frankrijk)
2007: Doris Lessing (Groot-Brittannië)
2006: Orhan Pamuk (Turkije)
2005: Harold Pinter (Groot-Brittannië)
2004: Elfriede Jelinek (Oostenrijk)
2003: John M. Coetzee (Zuid-Afrika)
2002: Imre Kertész (Hongarije)
2001: V.S. Naipaul (Groot-Brittannië/Trinidad)
2000: Gao Xingjian (China/Frankrijk)

De enige Belgische winnaar tot dusver is Maurice Maeterlinck, die de Nobelprijs bijna 100 jaar geleden, in 1911, in ontvangst mocht nemen. Tot voor zijn overlijden in 2008 werd jarenlang Hugo Claus tot de kanshebbers gerekend.