Londen eert Sherlock Holmes

In het Museum of London opent volgende maand een grote tentoonstelling rond Sherlock Holmes. ‘De meest bekende Londenaar die nooit bestaan heeft’, luidt het.

Voor het druk bezochte museum is het meteen een primeur. Nooit eerder stond daar een fictief personage centraal in een expositie. Want, mocht je het nog niet weten, de beroemde detective heeft nooit bestaan. Al hebben heel wat lezers daar vroeger aan getwijfeld. En gingen fans ’s avonds voor zijn flat in Baker Street 221b staan om een glimp van de detective op te vangen… Naar het adres zijn ook heel wat brieven gestuurd.

Het is de eerste keer sinds meer dan 60 jaar dat er in Londen nog een omvangrijke tentoonstelling rond Sherlock Holmes te bezoeken was. Het idee kwam van eerdere succesrijke expo’s rond figuren als Jack the Ripper en Charles Dickens. En wellicht speelt de populariteit van de recente BBC-reeks met Benedict Cumberbatch ook wel mee. En natuurlijk is er ook het nog altijd wereldwijde succes van Holmes en Watson.

Smog

Wat zal je zien op de expo? Een beeld van Londen als wereldstad in de periode dat de geestelijke vader van Holmes, Sir Arthur Conan Doyle (1859-1930), leefde. Prachtige foto’s van een stad die geteisterd werd door een ziek makende smog en waar ‘hansom cabs’, de elegante tweewielige koetsen, het vervoermiddel van de rijken waren. Ook schilderijen. Uniek is het nog weinig vertoonde portret van Conan Doyle dat uit een stadje in Zwitserland komt en gerestaureerd werd. Sidney Paget schilderde het. Hij illustreerde de verhalen die Conan Doyle publiceerde in ‘The Strand Magazine’. Met zijn honderden tekeningen legde hij het portret van Holmes vast en droeg hij in grote mate bij aan het succes van de detective.

Nationale rouw

Er zullen ook opmerkelijke originele manuscripten te zien zijn. Bijvoorbeeld dat van het verhaal waarin Conan Doyle Holmes laat verrijzen na zijn ‘dodelijke’ val in de Zwitserse Reichenbachfall. De dood van Holmes zorgde in Engeland voor een soort nationale rouw en verplichtte Conan Doyle zijn held te laten herrijzen. Een ander uniek manuscript komt van Edgar Allan Poe. Het gaat om de eerste bladzijde van ‘The Murders in the Rue Morgue’. Poe schrapte op het handschrift de originele straatnaam ‘Rue Trianon’. Doyle was een groot bewonderaar van Poe. Foto’s, schilderijen, televisie- en filmrekwisieten zullen te zien zijn in het Museum of Londen. Maar ook interactieve uitdagingen om in de stijl van Sherlock Holmes zelf raadsels op te lossen.

Moeilijke start

Conan Doyle zelf heeft maar een paar jaar in Londen gewoond, maar leerde de stad op korte tijd grondig kennen. In Edinburgh, waar hij geboren werd, studeerde hij geneeskunde en hij had een praktijk in Southsea bij Portsmouth. Zijn eerste roman met Holmes schreef hij in 1887. Voor het geld en om de tijd te doden. De arts had blijkbaar niet veel patiënten. ‘A Study in Scarlet’ kreeg weinig lof van critici. Ook de tweede Holmes, ‘The Sign of Four’, werd matig ontvangen. Het succes kwam met de korte verhalen in ‘The Strand Magazine’, een nieuw maandblad dat een geïllustreerde mix bracht van fictie, politiek, puzzels, kunst… en op zijn hoogtepunt een oplage van een half miljoen had.

Feeën en geesten

Vreemd genoeg vond Doyle het jammer dat hij met Holmes succes kreeg. Hij hechtte meer waarde aan zijn ander werk: poëzie, (historische) romans, toneel. Boeken ook over spiritisme en feeën. Doyle had ook politieke ambities. Voor de Liberal Union Party trachtte hij tot twee keer toe een zitje in het parlement te krijgen. Hij werd geridderd, maar een lord werd hij niet. Iemand tot lord benoemen die niet alleen in feeën en geesten geloofde maar ze ook nog wou fotograferen, was zelfs in Engeland iets te veel. Vijf dagen na Conan Doyle’s overlijden werd in The Royal Albert Hall in Londen een herdenking met seance gehouden. Er waren in de zaal zo’n zesduizend aanwezigen. Op de scène zaten de familieleden. In het midden bleef een stoel leeg. Conan Doyle is niet verschenen. Na de seance vertelden heel wat mensen dat ze zijn aanwezigheid wel hadden gevoeld.

Sherlock Holmes, The Man Who Never Lived And Will Never Die, loopt van midden oktober tot 12 april 2015.

Fred Braeckman