Laurent Graff – De schreeuw

Graff schreef met ‘De schreeuw’ een luchtige parabel over grote droefheid die een mens verscheurt, en hem letterlijk van de wereld afscheurt. Toch is het geen grote roman.

‘Ik heb niet veel gereisd in mijn leven. Of je trekt de wereld over of je laat de wereld aan je voorbij trekken. Uiteindelijk zie je hetzelfde.’

De anonieme tolbeambte uit De Schreeuw van Laurent Graff houdt opvallend veel van zijn weinig afwisselende job. Wanneer steeds minder auto’s passeren langs het tolstation op de autosnelweg vindt hij dat ook helemaal niet erg. De enkelingen die toch nog passeren, zitten met een pijnlijke grimas achter het stuur.

De wereld wordt immers geteisterd door ‘een heel zwak signaal’ dat dag na dag toeneemt in intensiteit. ‘De pijngrens ligt op honderd decibel. Het geluid lijkt dan op een schreeuw, een kreet, een jammerklacht.’ Mensen kwijnen weg, de aarde raakt ontvolkt. De tolbeambte behoort tot de zeldzame individuen die om mysterieuze redenen volstrekt ongevoelig zijn voor het geluid, alsof ze ‘op een andere golflengte’ zitten.

Hij trekt eropuit en vindt in een wagen De Schreeuw van Edvard Munch dat enkele weken eerder was gestolen. Graff suggereert dat er een verband is omdat het geluid kort na die diefstal is begonnen. Het anonieme hoofdpersonage maakt er zich niet veel zorgen om en wandelt met De Schreeuw onder de arm een wereld vol pijn en lawaai in.

Munchs schilderij is een psychisch zelfportret gebaseerd op een traumatische ervaring. Het mysterieuze einde van deze roman leert dat ook de tolbeambte niet door het leven gespaard werd. Graff schreef een luchtige parabel over grote droefheid die een mens verscheurt, en hem letterlijk van de wereld afscheurt.

Toch is De Schreeuw geen grote roman, daarvoor blijft het boek helaas iets te uitdrukkelijk het resultaat van een al te overdachte surrealistische constructie.

Bart Van Loo