Knack zomerthrillers: Ann Cleeves – Ravenzwart

In 1984 bracht de IJslander Hrafn Gunnlaugsson een verbijsterende vikingfilm uit, Hrafninn Flgur ( De vlucht van de raaf).

De meedogenloze tweestrijd tussen clans, de wrede logica van bloedwraak, de onnatuurlijke samenhang tussen vuur en ijs vormden de leidraad voor wraak en weerwraak.

Ann Cleeves, die vooral naambekendheid kreeg voor haar Stephen Ramseyreeks, raapte dit goddeloze thema opnieuw op om in de leegte van een besloten, gevoelsarme gemeenschap een verzwegen reeks moorden te ontrafelen.

Ravenzwart, net als zijn opvolger Witte Nachten (2008), heeft als hoofdpersonage de omgeving van de schrale, rotsachtige Shetlandeilanden. Er zit iets heel oud-Vlaams, en tegelijk iets van de melancholie van The Beatles in Ravenzwart, dat de Gold Dagger Award won.

Wintericonen van Pieter Brueghel ( Jagers in de Sneeuw, 1565) koppelt Cleeves moeiteloos aan de benepen dorpsgeest van ‘ons kent ons’. Daar past perfect de tirannieke schoolmeesteres in, het verveelde pubermeisje, de sombere oude boerin, de wat achterlijke jongman, the fool on the hill, en ene Magnus Tait die verdacht wordt van de moord op een meisje.

Het vraagt om een buitenstaander om de hechte omerta van de heidense eilandbewoners open te breken, en de volgende moord op een zestienjarige, een al te arrogante loslippige intrigante, en de ontvoering van een al even ratelend kind uit te vissen. Want zelfbewustzijn, zelfverzekerdheid, zijn net de begrippen die de samenhang van een aloude gemeenschap in gevaar brengen.

Cleeves tekent haar personages met de subtiliteit van Karen Fossum. En wat eerst een uiterst klassiek Christieverhaal over motieven lijkt te worden, krijgt toch nog een uiterst wendbaar en verrassend slot.

Lukas De Vos