Knack True Crime Zomerserie: R. A. Scotti

Scotti tekent een schitterend beeld uit van de hitsige jaren 1905-1911, nog voor frivoliteit alle fascinatie verdrong voor de nieuwe wetenschappen, de redelijkheid, en het maatschappelijk vertoog.

Toen in 1911 het portret van Leonardo Da Vinci’s Gioconda verdween uit het Louvre, werden meteen de feilen van het museumbeleid en de kunsthandel blootgelegd.

Het zou twee jaar duren voor de politie, met de allernieuwste forensische methodes, en dan nog geholpen door de ijdelheid van de kunstvervalsers, het onschatbare doek weer in handen kreeg.

Scotti heeft een degelijke aftoetsing uitgewerkt tegen het politiek-maatschappelijke canvas van die wufte jaren. Maar her en der ontbreekt een omstandige onderbouwing. Het boeiendst is zij in het gedeelte waar zij de slordigheid, de blunders van Franse onderzoekers belicht.

De arme Louis Bertillon, volgens Conan Doyle de enige die Sherlock Holmes overvleugelde, de gefrustreerde prefect Lépine en de onmachtige rechter Drioux zijn de tragische figuren in een kunstdiefstal die hen tot dwergen maakt van het historisch gebeuren.

De Verdwenen Mona Lisa is eerder bedoeld om een tijdsgeest op te roepen dan om een reconstructie te doen van een diepgaand onderzoek. Vanuit de ‘nihilistische’ benadering van kunstenaars vlak voor de Eerste Wereldoorlog, schetst Scotti een beeld van een verkruimelende maatschappij, aangevuurd door naïef nationalisme, onthechte koopmansgeest, en hebberige verzamelwoede.

Voor ons is het erg leuk dat alweer een ‘Belg’, Honoré Géry Pieret, de eigenlijke roof opeist. Een kunstminnende parasiet, zoals er wel meer ronddwaalden.

Minder gepast is het taal-gebruik. ‘Hij schendde’, jawel! ‘Bona parte’ vertaald als ‘Napoleon’, terwijl bedoeld werd ‘een flink deel’ (met dubbelzinnige verwijzing naar Napoleon). ‘Elle a chaud au cul’, ‘ze is bloedgeil’, wordt: ‘Ze heeft een lekkere reet.’

Soms is het beter een vertaler te vragen die ook Frans kent. Maar dat doet niets af van het schitterende beeld dat Scotti uittekent van de hitsige jaren 1905-1911, nog voor frivoliteit alle fascinatie verdrong voor de nieuwe wetenschappen, de redelijkheid, en het maatschappelijk vertoog.

R. A. Scotti – De verdwenen Mona Lisa is een deel van de Knack True Crime Zomerserie. Met de voordeelbon uit Knack kunt u het boek afhalen bij Standaard Boekhandel voor 6,95 euro.

Lukas De Vos