Knack Hercule Poirotprijs 2011, de genomineerden (5): Koen Vermeiren

Koen Vermeiren is met ‘De blik’ de vijfde en laatste genomineerde voor de Knack Hercule Poirotprijs, na Bram Dehouck, Ludo Schildermans, Schoemans en Rudy Soetewey.

Het boek
Als bij een actie van het Speciaal Interventie Eskadron tijdens een gijzeling in Brussel een kind en een lid van het team omkomen, neemt commandant Marc Van Den Eede ontslag. Maar het gewone politiewerk ligt hem niet, en als hem wat later de leiding wordt aangeboden van het nieuwe FAST-team, dat voortvluchtige criminelen moet opsporen, grijpt hij die kans.

Het is “de jacht op groot wild”, zoals zijn overste het noemt, “menselijk wild”. En het biedt Van Den Eede meteen de mogelijkheid om een oude rekening te vereffenen, want een van de gijzelnemers is nog steeds op de vlucht. Ondanks schaarse financiële middelen en een gebrek aan medewerking van een aantal mensen binnen het politieapparaat, kan de nieuwe dienst algauw enkele opmerkelijke successen voorleggen. En daar is niet iedereen even tevreden mee.

‘De blik’ is een misdaadroman met flink wat vaart, actie en spanning, gekruid met eigenzinnige personages. Scenarist-schrijver Koen Vermeiren weet hoe hij een verhaal moet opbouwen en verrassend houden. En bovenal spaart hij zijn kritiek op de werking van het gerecht niet.

Of zoals een van de personages het verwoordt: de politie rekent de criminelen in, de rechters laten ze weer lopen. Een pageturner die de vinger aan de pols van de tijd houdt.

De schrijver
Koen Vermeiren (1953) woont in Wechelderzande en is al vijfentwintigtal jaren freelance schrijver-scenarist. Hij werkte onder meer mee aan FC De Kampioenen, ‘Witse’ en ‘Zone stad’. ‘De blik’ is het eerste boek van wat een serie over het FAST-team moet worden.

De reactie
Bent u blij met de nominatie?

Wat mij betreft, hebben de genomineerden voor de prijs alle vijf al gewonnen. Alle belangstelling die er nu is voor die boeken, alle publiciteit errond, ik vind dat fantastisch natuurlijk.

Waar gaat het boek over? Wat is het belangrijkste thema?

Het gaat over gerechtigheid. Je merkt toch dat dat iets is wat leeft bij de mensen. Het feit dat het gerecht niet naar behoren werkt, dat er dingen gebeuren die de mensen echt niet begrijpen, dat er een soort van straffeloosheid heerst, of dat is toch de indruk die er leeft.
Toen ik met Martin Van Steenbrugge, de echte commissaris van het FAST, praatte, bevestigde hij dat alleen maar. Het kan niet dat een slachtoffer of zijn familie in de kou blijven, terwijl de misdadiger vrij zijn gangen kan gaan. Dat is geen kwestie van wraak willen nemen of zo, dat is een kwestie van gerechtigheid. Door scenario’s te schrijven voor ‘Witse’ en ‘Zone stad’ ben ik heel veel in aanraking gekomen met politiemensen, en ik heb niks dan bewondering voor het werk dat zij doen. Maar ik merk bij hen allemaal diezelfde frustratie.

Wat verwijt u het gerecht het meest?

Wereldvreemdheid. Het lijkt soms wel alsof die mensen op een andere planeet wonen. De wetten en de procedures zijn natuurlijk ook veel te ingewikkeld, waardoor het voor die mensen ook altijd maar moeilijker wordt om degelijke uitspraken te doen. Maar het is soms toch wel echt onbegrijpelijk hoe wereldvreemd ze zijn.

U werkte ook samen met het echte FAST. Hoe ging dat?

Die mensen hebben mij fantastisch geholpen. Oorspronkelijk zou dit een televisiereeks geworden zijn, de opvolger van ‘Flikken’. Ik had er al een jaar aan gewerkt en het eerste proefscenario lag klaar, maar toen is het in de ijskast beland door besparingen en interne problemen bij de VRT. Zo kwam ik op het idee om er een roman van te maken. Ik heb graag dat de dingen kloppen, dus moest ik de feiten checken. Maar het is heel moeilijk om met zo’n team als FAST in contact te komen, ze worden erg afgeschermd van de buitenwereld. Ik moest dus officieel de toestemming vragen aan hun overste, en dat duurde wel even. Uiteindelijk ben ik dan toch met Martin Van Steenbrugge, de commissaris van het team, in contact gekomen. En dat was fantastisch. Hij speelde meteen open kaart. Ik heb hem en zijn mensen verschillende versies van het boek laten lezen, en dan ben ik op een namiddag naar Brussel getrokken – ik had het gevoel dat ik examen moest gaan afleggen – , en hebben we er samen rond de tafel met de fijne kam nog alle mogelijke foutjes uitgehaald.

Hoe bent u op het onderwerp gekomen?

Een jaar of vijf zes geleden hebben ze voor het eerst hun cijfers voorgesteld in het journaal. Toen ik dat zag, leek me dat een prima uitgangspunt voor een originele krimi. Normaal heb je een klassiek speurdersduo dat een misdaad oplost. In dit geval zijn al die vragen al beantwoord: je weet wie het gedaan heeft, het komt er alleen op aan die persoon nog te vinden.

Was het een moeilijk boek om te schrijven?

Het verhaal lag eigenlijk nogal vlug vast. Maar intussen had ik, onder andere dankzij het FAST, een paar honderd pagina’s documentatie gekregen. En dan komt het er natuurlijk op aan hoe je dat verwerkt. Als je er te veel van gebruikt, gaat het verhaal eronder lijden. Ik heb er nogal moeite mee gehad om er een selectie uit te maken.

U bent freelance scenarist-schrijver.

(lacht) Scenarist, schrijver, dat zijn beroepen die feitelijk niet bestaan hè. Eigenlijk ben ik een kleine zelfstandige zoals een kruidenier of een bakker. Vijfentwintig jaar geleden heb ik die stap gezet, en dat is vooral dankzij het schrijven van scenario’s goed gegaan. Want van boeken kan, behalve Aspe denk ik, niemand leven. Scenario’s liepen goed tot een tweetal jaar geleden, maar sindsdien is het huilen met de pet op in het televisiewereldje. De kijker zal het ook wel merken: niets dan heruitzendingen, er wordt bijna niets nieuws meer gemaakt, plannen voor nieuwe reeksen zijn opgeborgen. Ik kan alleen maar hopen dat het boek het goed doet.

De Prijs van de Lezer Vanaf vrijdag 10 juni, wanneer de laatste genomineerde bekend is gemaakt, kan het publiek meestemmen voor de Prijs van de Lezer. Breng je stem uit op een van de genomineerden en maak kans op een pakket Knack Zomerthrillers. Stemmen kan tot vrijdag 24 juni op deze site.

Het thrillerfestival
Wie van de vijf genomineerden zal uiteindelijk winnen? Op zondag 26 juni wordt de Knack Hercule Poirotprijs uitgereikt in de Brugse Stadsschouwburg in het kader van Poirot in Bruges – Knack Thrillerfestival. De winnaar ontvangt zijn prijs uit handen van de Nederlandse eregast Esther Verhoef. De Prijs van de Lezer wordt uitgereikt door de Poirotwinnaar van vorig jaar: Patrick De Bruyn. Meer info over het festival vindt u op www.poirotinbruges.be of in onze festivalspecial Knack zomert van juni.

Jan Haeverans